Tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor “tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor

19-Mavzu. SINOV USKUNASI ATTESTATSIYASINING TASHKILIY – METODIK ASOSLARI (2-6 bosqichlar)

Reja:

19.1. Sinov uskunasi attestatsiyasining tashkiliy – metodik asoslari (2-6 bosqichlar)

19.1. Sinov uskunasi attestatsiyasining tashkiliy – metodik asoslari (2-6 bosqichlar)

2 bosqich. Attestatsiyani tayyorlash va tashkillashtirish. Attestatsiyani tayyorlaganda quyidagi tomonlarga e’tibor qaratish kerak: attessiyani o‘tkazuvchi ishchilarning tayyorgarligi, muttanosib MH, O‘V, SJning va yordamchi texnik vositalarning tayyorgarligi.

Bu masalalarning tarkibini qisqacha ko‘rib chiqamiz. Tadqiqot o‘tkazuvchi xodimlar attestatsiyada muttanosib bilimlarga ega bo‘lishi va turli bilimlarga va turli faoliyatlarda tayyorgarlikka bo‘lishi kerak. U bilishi lozim bo‘lgan narsalar:

• 
  Mahsulotning aniq turiga tegishli bo‘lgan texnik talablarini va yurtimiz va xalqaro standartlarida va boshqa MHda mavjud bo‘lgan sinov metodlarini bilishi zarur;
  
• 
  Metrologiyani va muttanosib o‘lchov turlari va sinovlari asoslarini, o‘lchov vositalarining attestatsiyasini va tekshiruvlarini, mahsulotning muttanosib turi bo‘yicha sinovlar va o‘lchovlarning metodikalarini attestatsiyalash va ishlab chiqishni bilishi zarur;
  
• 
  Muttanosib sinov va o‘lchov uskunalarga xizmat ko‘rsatishni va ishlatishni bilishi kerak;
  
• 
  Sinovlar va o‘lchovlari natijalarini matematik tozalash asoslarini, nuqsonlarni baholash metodlarini bilishi;
  
• 
  Sinovlar natijalarini anlizini o‘tkazishni bilish va kamchiliklarning sabablarini aniqlash;
  
• 
  Sinov natijalariga qarab hisobot tuzishni va aniqlangan kamchiliklarni yo‘qotish bo‘yicha takliflar tayyorlashni bilishi kerak;
  
• 
  Zarur vaqtda kerakli maxsus ixtisoslashtirilgan uskunani ishlab chiqishni bilishi kerak.
  

Sinov uskunasini attestatsiyasiga maxsus o‘qitishdan o‘tib o‘rnatilgan tartibda imtihondan o‘tgan xodimlarga ruxsat berishadi.

Sinov uskunasini attestatsiyasiga kiritilgan xodimlar “ attestatsiyaning dasturlari va metodikasini ” (DM ) va boshqa MHlar.

Normativ – texnik hujjatlarini tayyorlash. Barcha hujjatlar (standartlar, boshqaruvchi hujjatlar, shuningdek, sinov uskunasi hujjatlarining ishlatish va texnik bo‘limlari) metrologik ekspertizadan o‘tishi kerak.

MHning metrologik ekspertizasi ostida o‘lchovga munosib bo‘ladigan tanlov asosidagi parametrlarini texnik xulosalarini baholash va analiz qilishni, aniqlik normalarini o‘rnatish va mahsulotlarni ta’mirlash, ishlatish, sinash, tayyorlash va ishlab chiqishni o‘lchov jarayonlariga metodlari va vositalari bilan ta’minlab berish.

YUrtimizning sinov uskunalarini birlamchi attestatsiya o‘tkazishdan oldin metrologik ekspertizadan quyidagi hujjatlar o‘tishi kerak:

• 
  Ishlab chiqishga tasdiqlangan texnik topshiriq (namunadagi namunalar uchun);
  
• 
  GOST 2.601-48 bo‘yicha xizmat daftarchasini hisobga olgan holda ishlatish hujjatlari;
  
• 
  Birlamchi attestatsiya dasturi;
  
• 
  Davriy attestatsiyasi metodikasi loyixasi.
  

Agar SJ import bo‘lsa, unda metrologik ekspertizadan ishlatish hujjatlari, birlamchi attestatsiya dasturi, davriy attestatsiyasi metodikasi loyixasi o‘tadi.

Attestatsiyani o‘tkazishga texnik vositalarni va o‘lchov vositalarini tayyorlash ko‘pgina muammolarga echim topadi. Bu erga: sinov qurilmalarini yig‘ish, tayyorlash va sozlash; SJni yordamchi vositalar bilan to‘ldirish va olish; o‘lchov vositalarini va muvofiq hujjatlarni buyurtma qilish va olish; birlamchi o‘lchash o‘zgartiruvchilarini joylashishi joylarini va miqdorini aniqlash, o‘lchash vositalarini o‘rnatish, mustahkamlash, tayyorlash va sozlash.

YOrdamchi vositalar soniga qurilmalar, uskunalar va moslamalarni kiritish mumkin, masalan, o‘lchash asboblari uchun quvvatni stabillashtirish manbalari, elektr tashuvchilarni qo‘shish qurilmalari, sinov mahsulotlarini mahkamlash va belgilangan nuqtalarda datchiklarni joylashtirish uchun kerakli moslamalar. SHuningdek, attestatsiyani bajarilish shartlarini, kontakt qurilmalarning ishlashini, xavfsizlik texnikasi va atrof muhitni himoya qilish tadbirlarini tekshirish muhim.

Sinov uskunalarini attestatsiyaga tayyorlashni tashkillashtirish quyidagi masalalar echimini talab etadi:

• 
  Attestatsiyani o‘tkazish kimga yuklangan;
  
• 
  SJni attestatsiyaga kim taqdim qilmoqda;
  
• 
  Komissiya tarkibi, uning vakolatlari, kim tasdiqlaydi.
  

Birlamchi attestatsiyaga SJni tayyorlash muammolari quyidagilarga tegishli bo‘ladi:

• 
  Uskunaning tajriba namunalari uchun ishlab chiqaruvchi tashkilotga;
  
• 
  Seriyali uskuna chiqaruvchi tayyorlovchi tashkilotga;
  
• 
  SJni ishlatuvchi tashilotga (import uskunalar va maxsus ishlatilish uskunalari uchun).
  

GOST 24555-81 talablariga asosan SJni attestatsiyaga taqdim qilish va uning o‘tkazilishi ham SJ turiga, ham attestatsiya turiga boo‘liq bo‘ladi.

SHubhasiz, SJning o‘tkazilish vaqti attestatsiyaning turiga bog‘liq bo‘ladi.

Vatanimizda ishlab chiqarilayotgan va import sinaladigan uskunalarni yangidan montaj qilishning birlamchi attestatsiyasi vaqtini attestatsiya o‘tkazadigan tashkilot tomonidan tasdiqlanadi. Bu muddatlar, albatta, shu attestatsiyaning tarkibi bilan aniqlanadi.

Davriy attestatsiya birlamchi attestatsiya vaqtida belgilangan muddatda yoki davriyattestatsiya o‘tkazishning ishlab chiqilgan jadval bo‘yicha belgilangan muddatda o‘tkaziladi. Jadval shu uskunani ishlatadigan tashkilot rahbarlari tomonidan tasdiqlanadi. Ishlab chiqilgan jadvallar metrologik xizmatining bazaviy tashkiloti bilan va zarur bo‘lganda O‘z.Res. “O‘zstandart” agentligi va buyurtmachi vakili bilan muvofiq bo‘lishi kerak.

Navbatdan tashqari attestatsiya muddati attestatsiya o‘tkazilishi shart bo‘lgan holatlar tomonidan aniqlanadi. Bu muddatlar sinov uskunasining mazkur turidan foydalanuvchi tashkilot rahbariyati yoki agar navbatdan tashqari attestatsiya O‘z.Res. “O‘zstandart” agentligi vakillari ko‘rsatmasi bilan o‘tkazilayotgan bo‘lsa, O‘z.Res. “O‘zstandart” agentligi organlari tomonidan tasdiqlanadi.

SJ attestatsiyasini o‘tkazish uchun attestatsiya turiga bog‘liq bo‘lgan komissiya tuziladi. Vatanimiz SJsining birlamchi attestatsiyasi o‘tkazish chog‘ida GOST 15.001-73 da belgilangan vakillardan tashqari komissiyaga:

• 
  Buyurtmachi vakillari – maxsulotlarni sinash uchun ishlatiladigan uskuna attestatsiyasi chog‘ida;
  
• 
  “O‘zstandart” agentligi va metrologik xizmatining bosh vazirligi vakillari – buyurtmachi (asosiy iste’molchi).
  

Maxsus ishlatiladigan va import ishlatiladigan sinov jihozlarini birlamchi attestatsiyasi o‘tkazish chog‘ida shu uskunani ishlatuvchi tashkilot rahbariyati tomonidan tayinlangan komissiya tuziladi. Komissiya tarkibiga quyidagilar kiradi:

• 
  Sinov bo‘linmalari vakillari;
  
• 
  Tashkilotning metrologik xizmati vakillari;
  
• 
  Metrologiya xizmati bo‘yicha vazirlik tashkiloti vakillari.
  

Qator hollarda “O‘zstandart” agentligi vakillari va buyurtmachilar vakillari ham komissiya tarkibiga kiritiladi.

Agar sinov uskunalari mahsulotlarni davlat sinovlarini o‘tkazish uchun ishlatiladigan bo‘lsa, unda komissiya tarkibiga quyidagilar kiritilishi kerak:

• 
  O‘z Res. “O‘zstandart” agentligi vakillari;
  
• 
  SHu mahsulotning davlat sinovi bo‘yicha bosh tashkilot vakillari;
  
• 
  Buyurtmachi vakillari (asosiy iste’molchilar).