Tayanch suzlari

KARBAMID SINTEZIGA TA’SIR ETUVCHI TEXNOLOGIK OMILLAR.

Karbamid ishlab chiqarishda N₂, Н₂, СО, Ач kabi inert gazlar to‘planishini oldini olish va ammiak hajmda СО₂dan to‘laroq foydalanish uchun qo‘proq uzluksiz tasvirlar (siklik sxemalar) ishlatiladi. Shu nuqtai nazardan, СО₂ va ammiakni tozalash katta ahamiyatlidir. Odatda, karbamid olish uchun, СО₂ sifatida ekspanzer gazi-СН₄ va СОni konversiyalab, N₂QН₂ aralashmasini tozalash jarayonida paydo bo‘luvchi chiqindi gaz-ishlatiladi. Bu gazlar xrom-nikel-molibdendan yasalgan sintez minorasini korroziyalashi mumkin. Shuning uchun ekspanzer gazidan Н₂S, Н₂ va СО-larni yo‘qotishning bir necha yo‘llari ma’lumdir. Shulardan biri marganets rudasi qo‘llash taklif etiladi: Bunda 7%gacha bo‘lgan Н₂, 1%gacha bo‘lgan SO 670-770Kda oksidlanib, Н₂S esa MnO bilan Mn sulfidi hosil qilar ekan.

Sintez natijasida hosil bo‘lgan karbamid, reaksiyaga kirishmagan СО₂ va ammiakdan katta bosimdagi aralashmani drossellab, bosimni kamaytirib, quymani distillash (ajratilishi lozim bo‘lgan aralashmaniqisman bug‘lati, hosil bo‘layotgan bug‘ni kondensatsiyalash-suyuqlikni o‘tkazish) usuli qo‘llanadi. Distillyatsiya jarayoni 3 pog‘onagacha-bosimni 8;12;0,93Mpada ushlab, haroratni 493K, 423Kdan 398Kgacha pasaytirib olib boriladi. Quymani distillashdan keyin olingan karbamid keinchalik bug‘latishga (kristallanish), dronalashtirishga va bu hosil bo‘lgan mahsulotni quritishga yuboriladi.

Shunday qilib, karbamidni chiqishi bir qator sharoitlarga bog‘liqdir:

1. Haroratni oshishi (473Kgacha) unchalik ta’sir etmaydi; (32.1.-rasm)

2. Bosimni ta’siri-ma’lumki, karbamid faqat suyuqlik sharoitidagina hosil

bo‘larkan, ya’ni ammoniy karbanati erib turgan sharoitida hosil bo‘larkan.

U vaqtda ammoniy karbanat bug‘ining to‘yingan eritmasi ustidagi bosimi,

xarorat oshishi bilan ko‘payishi ma’lumdir. (32.1.-jadval).
(32.1.-jadval).
Ammoniy karbamati bug‘i bosimini temperaturaga bog‘liqligi.

t,^0C	0	35	55,6	106	167	197
P,mm.simob ust.	12,4	175	684	12,64 atm	113,4 atm	259,9 atm

Bu jadvaldan ko‘rinib turibdik, 190^оС haroratda karbamid sintezi jarayonini yuqori bosimlarda, hech bo‘lmasa ammoniy karbanati eritmasining ustidagi bug‘ining shu haroratga to‘g‘ri keladigan bosimda olib bormoqlik kerak.

3. NН₃:СО₂ nisbatini oshishi chiqishni oshishiga olib boradi: optimal

NН₃:СО₂=4:1dir.

4. Karbamid chiqimi jarayonni davomati (ya’ni reaksiyaga kirishuvchi

moddalarni minorada bo‘lish vaqti)oshishi bilan oshadi.