Texnologiyasida

19-Ma’ruza

Multivibrator tebranishlari davrini hisoblash

kuchlanishi ideal tug‘riburchakli va 0 dan gacha o‘zgarsin. ni koordinata boshiga o‘tkazamiz. momentigacha tranzistori yopiq, esa ochiq edi, sig‘imi bo‘lsa kuchlanishigacha zaryadlangandi.
dan keyin (yangi tizim koordinatasida 0dan keyin) tranzistori ochiladi, esa yopiladi.
Multivibratorning elektr modeli bo‘yicha dan keyin (koordinataning eski tizimi) tranzistori ochiq, esa yopiq (9.4-rasmg a qarang)
Bu erda - ning qayta siljigan emitter-bazali o‘tishining qarshiligi, -shu o‘tishning tokki. (9.4-rasm, b)
Kam quvvatli tranzistorlr uchun o‘n-birlikdagi MOm, ni tashkil etadi.


a) b)

9.4-asm. Multivibratorning elektr modeli va uning parametrlari

Modelni analiz qilib quyidagi shartlarni qabul qilish mumkin
1) ;
2) ;
3) .

Unda multivibratorning sodda modeli quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi (9.5-rasmga qarang).

U yangi koordinata tizimida ga mos keladi.




9.5-rasm. Multivibratorning soddalashtirilgan elektr modeli
Kondensator S dagi va ixtiyoriy tranzistor bazasidagi kuchlanish eksponensial qonuniyat bilan o‘zgarib, sxemani bir turg‘un xolatidan boshqa turg‘un holatiga ulab – uzish momentini aniqlaydi. - ni bilgan holda sxemaning vaqtincha – turg‘un holatini hisoblash mumkin. - ni aniqlash uchun birinchi darajali differensial tenglamani majburiy va erkin tashkil etuvchilari yig‘indisi sifatida echimi qaraladi.
,
bo‘lganida kondensator S dagi kuchlanish:
,
bundan quyidagini hosil qilamiz:
;

kuchlanishni aniqlash uchun boshlang‘ich shartdan foydalanamiz. bo‘lganida kondensatordagi kuchlanish ,
, bundan .
Bundan kelib chiqadiki, kondensatordagi kuchlanish quyidagicha bo‘ladi:
,
Bu erda .
bo‘lganida kondensator «S» dagi kuchlanish dan 0 gacha o‘zgaradi. Bunda vaqtda:
.
- ni aniqlaymiz: ; ;
, .
SHuningdek t ni ham aniqlaymiz: , .
Simmetrik multivibratorni to‘liq tebranish davrini quyidagicha aniqlaymiz:

.
Demak generatsiyalanuvchi va vaqtni belgilovchi kondensatorlarning qayta zaryadlanishi bilan aniqlanadi. Impulsning amplitudasi to‘yingan tranzistor kollektorida:
.
Impulsning old kengligi:
,
bu erda - umumiy emmiterli sxema uchun ba’zi bo‘yicha qo‘shish o‘rtacha vaqti asosan tranzistorning chastota xususiyatlariga bog‘liq;
- tranzistorning kollektor sig‘imi.
Orqa front kengligi kondensatorning S zaryadlanish vaqtiga bog‘liq bulib quyidagicha aniqlanadi:
.
Vaqtni belgilovchi konsator kattaligidan .
Front egriligini oshirish uchun kollektor impulsini kollektordagi kuchlanish o‘sishini tezlanishi oshirish lozim. Uning uchun , qiymatni kamaytirish kerak. Lekin bunday multivibratorning toki va sarflanuvchi quvvati ortadi.
qarshilikni tanlash:
qarshilik VT tranzistorni puxta to‘yinishini tayinlash kerak;
; ;
; ;
Bundan hosil qilamiz.