The development of music pedagogy in uzbekistan


Markaziy  Osiyoning qadimiy  musiqa  madaniyati



Download 234,73 Kb.
Pdf ko'rish
bet7/9
Sana25.01.2022
Hajmi234,73 Kb.
#408503
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
Ibragimov Bobir Mansurovich

Markaziy  Osiyoning qadimiy  musiqa  madaniyati 


________________________________________________________________ 

"Экономика и социум" №2(81) 2021                                        www.iupr.ru

 

O‘rta    Osiyo    xalqlari    hayotida    tarixiy    chegaralanish    bosqichi    taxminan  



bizning  eramizgacha    bo‘lgan    birinchi    ming    yillikdan    boshlanadi.    Bular    o‘troq  

dehqonlar  (sug‘diylar,    baqtriyaliklar,    xorazmiylar)    hamda    ko‘chmanchi    (saklar,  

massagetlar  va    boshqa)    qabilalar    edi.  Ular    haqidagi    ma’lumotlar      Avyestoda    

ham   uchraydi. Xalq  poetik  va  musiqa   san’atining  boshlanishi   o‘sha  davrlarga  

borib  taqaladi.  Xalq poetik  va  musiqa  san’ati  dastlab  sinkretik  holatda  bo‘lgani  

to‘g‘risida  “Avesto” kitobi  va  boshqa  qadimgi  yozma  yodgorliklardan  turmushi,  

ularning    urf-odatlari,    to‘y-tomoshalarining    elementlaridan    guvohlik    beradi. 

"Avesto"ning    o‘zi    aslida    ijro    vositasida    og‘zaki    tarqalib,    faqat    kyeyinchalik  

kitob  shakliga    keltirilgan    arkonlar    majmuasidir.    Uning    oyatlari    va    ayniqsa,  

madhiyalar qismini  tashkil  etuvchi  -  xatlar  (bunda  so‘z  oxiridagi  "t"  harfi  juda  

yumshoq  talaffuz    etilib,    so‘nggi    davrlarda    "goh"    shakliga    aylanganligi    ham  

ehtimoldan  xoli emas:  -  yakgoh,  dugoh,  syegoh  va  h.k.)  maxsus  kuy  tizimini  

tashkil  etuvchi ohanglarda  yoqimli  ovoz bilan  tarannum  etilgan,  dyeb topilmoqda. 

"Avesto"da    "sruna"    dyeb    ataluvchi    "sirli    eshitish"    tushunchasi    bo‘lgan    ekan. 

Tinglash,    quloq    orqali    vujudga    ozuqa    olishni    zardushtiylar    muqaddas    tuyg‘u 

hisoblaganlar.    Dini    islomda    esa    eshituvchilik    (some’)    hissi    Allohning  

sifatlaridan biri.  

Qizig‘i    shundaki,    zardushtiylar    faqat    unli    tovushlar    go‘zalligidan    emas,  

balki  olov    hovri    (kuyi),    hattoki    jimlikni    eshitib    lazzatlanishga    odatlangan  

ekanlar.  Musiqa    badiiyat,    san’at    sifatida    tom    ma‘noda    ijro    etish    va    uni  

eshitishdan  boshlanadi.    Sozanda    kuyning    yaratuvchisi    bo‘lsa,    eshituvchi    uning  

qabul  qiluvchisidir.    Xalqimizda    "Sozandaga    chinakam    baho    beruvchi,    uning  

ustozi  va talabgori  -  eshituvchi"  dyegan  gap  bor.  Bunda  tushunib  eshituvchi  -  

xos    shinavanda  ko‘zda  tutiladi,    albatta.  Ularning    hammasi    qo‘shimcha    dalil  

sifatida  ko‘zlayotgan  fikrimizning  isbotiga xizmat  etishi  mumkin. 

 

Mumtoz    musiqamizning    "zamzama",    "tarona"    (eski    shakli    "taronik"    – 



―taronacha,    "buxorcha",    "farg‘onacha"ga    o‘xshagan    uslub    tushunchasi),  

"suvora"  





Download 234,73 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish