Тиббиёт олий таълимгохи талабалари учун дарслик



Download 3,53 Mb.
bet16/264
Sana20.03.2022
Hajmi3,53 Mb.
#502155
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   264
Bog'liq
урология дарслик 2

П А Й П АС Л А Ш.
Сийдик ва жинсий аъзоларни пайпаслаш умумклиник текширишларнинг асосий усули булиб хисобланади. Беморнинг терисига биринчи бор тегиш унинг намлигини, хароратини ва шишнинг борлигини аниклашга имкон беради. Кориннинг олдинги деворини пайпаслаганда. Унинг мушакларини таранглашган даражасини аниклаш мумкин. Беморни бели билан ётган, ёнбошлааган ва тик турган холатларида буйрагини пайпаслаш керак. Кориннинг олдинги девор мушаклари таранглигини бушаштириш учун бемордан оёкларини чанок – болдир ва тизза бугинларида бир оз букишни, тикка турган пайтда эса олдинга караб энгашишини илтимос килинади. Факат астеник бичимли ва корин девори юпка булган соглом кишиларнинг буйрагини бемалол пайпаслаш мумкин.
Беморнинг пастга тушган ёки катталашган буйракларини хам пайпаслаш оркали аниклаш мумкин. Шифокор пайпаслаётган вактда беморнинг унг томонида булиб, юзи билан коватнинг бош кисмига караб туради. Чап кулини ковурга-умуртка бурчаги сохасига куяди. Унг кулининг бармокларини ковурга ёйининг устига урнаштиради. Унг ва чап кул бармокларини нафас олаётганда якинлаштириб буйракнинг пастки кисмини анкилаш мумкин. Чап буйракни пайпаслаганда унг кулини ковурга-умуртка бурчагига, чап кулни эса ковурга тагига куйиб чукурлаштирилади.
Хамма беморларни ёнбошлатиб ва тик холатларда худди шу усул билан пайпаслаш мумкин. Бу билан буйракнинг нотугри жойлашганини ёки ёнинг пастга тушиб колганлигини аниклайди. Гудакларда айникса, чала тугилган ва гипотрофияга учраган болаларда, корин деворининг юмшоклиги сабабли буйракни осонлик билан пайпаслаш мумкин. Бунга катта ёшдаги кишилар буйрагига нисбатан, гудаклар буйрагининг хажмини катталиги хам ёрдам беради.
Богча ёшида булган болаларда буйрак касалликлари билан уткир аппендицитни дифференциал ажратиш ташхисининг кийинлиги сабабли текшириш олдидан 3% хлоргидрат эритмаси билан клизма килиш максадга мувофикдир ( I- ёшгача 10-15 мл, 2 ёшгача 15-20 мл, 3 ёшгача 20-25 мл). Дори-дармонлар таъсиридаги уйку мушакларнинг фаол таранглашиши бушаштириб, факат мушакларнинг хакикий химоясини колдиради.
Жуда кам холлардагина сийдик йулини пайпаслаш усули билан аниклаш мумкин. Факат сийдик йули катта тош билан тусилиб ва тош атрофидаги сийдик йули хаддан ташкари кискарганида, тошнинг турган жойини ва сийдик йулини бир бармок билан пайпаслаш мумкин. Тош турган жойда огрикнинг энг юкори даражаси аникланади. Сийдик йулини пастки учдан бир кисмини ёки унинг тоши булган жойини пайпаслаб топиш, кин оркали бимануал усул ёки орка тешик билан текширганда осонрок булади.
Сийдик тухтаб колганда ковукнинг чегарасини пайпаслаб аниклаш мумкин. Бимануал пайпаслаш аёлларда ___________ эркакларда ва кизларда __________ бошка аъзоларнинг холатини ва кичик чанок ёг тукимасини бахолашга хам имкон беради.
Олатни пайпаслаганда каверноз тана ва сийдик чикариш каналининг консистенциясига, хамда олат бошининг очилишига купрок ахамият бериш керак. мояк халтасининг аъзоларини пайпаслаганда уруг тизимчасини мояк ва унинг икки ортигини кандай холатларда эканлигини текшириш керак. Битта ёки икки моякнинг йуклигида, уларни чот каналидан исташ лозим. Бу вактда беморни ёткизиб ва тикка турган холатларда текшириш керак. Чот ва скарпов учбурчак сохаларидаги регионал лимфатик тугунларнинг ахволини пайпаслаб бахо берилади. Ёнбош, парааортал ва паракавал лимфатик тугунларнинг анча катталашганида, улар коринни пайпаслаганда аникланадилар.
Урологик касалликларнинг ташхисида простата безини тугри ичак оркали бармок билан текшириш мухим ахамиятга эга. Бунда беморни ёнбошлатиб (одатда унг томонга) ёки тизза-чанок холатида бажарилади. Беморни тургазиб 900 олдинга энгаштириб куриш энг кулай булади. Бемор туриб, юмшок узун курсига ёки курсига чаноклари билан суянади. Курсаткич бармокни тугри ичакка киргизилиб, простата безини катта-кичиклиги (одатда кундаланг 203 см ва узунлик йуналиши 3-4 см) юмшок ва каттик (одатда кайишкок), булаклар орасидаги урта жуякнинг борлиги аникланадию Простата безининг узгармаган вактида, булаклар орасидаги урта жуяги аник булиб сезилади. Безнинг чегараси одатда аник булиб, лекин яллигланганда ва усмаларнинг зурайишида силликланиб колиши мумкин. Бир вактда тугри ичак шиллик падасининг простата бези устидан слжишини, простата безида каттик ва юмшок жойлар ёки флюктуация ва крепитацияларнинг борлигини аниклаш керак.
Простата безининг бир канча касалликларда даволаш ва диагностик максадларда уни укалашга тугри келади ( безнинг секретини текшириш учун олинади). Уткир простатитда простата безини укалаш ман этилади. Простата безини укалаш усули куйидагича: унг кулнинг курсаткич бармогини беморнинг тугри ичагига киргизиб, безнинг латерал йуналишдан, медиал томонига каратиб, врач мулойим равишда укалайди.
Худди шу харакатларни безнинг бошка булагида хам килиб, ундан сунгсирпаниш харакати билан , урта жиякдан секретни, сийдик чикариш каналига сикиб чикаради. (2-расм). Простата безининг секретини текшириш учун бир томони берк шиши найчага ёки ойнанинг парчасига йигилади.
2-расм . Простата безининг секретини олиш.
Агар простата безини 30-60 секунд укалангандан сунг, секрет сийдик каналининг ташки тешигидан ажралиб чикмаса, беморга сийишни илтимос килиб, сийдик каналидан ажралиб чиккан секрети бор сийдикнинг биринчи кисмини текшириш учун жунатилади.
Простата безини укалаб даволаш учун, худди шундай муолажа килиниб, лекин бунда маолажа узокрок давом эттирилади (1-2 дакика).
Узгармаган уруг пуфакчаларини тугри ичак оркали текширганда жуда хам кам холларда пайпаслаб аниклаш мумкин. Улар патологик булиб катталашганида, урта чизикнинг икки томонидан, простата безининг устида узунчок шаклида булиб пайпасланади. Пайпаслаб уларнинг калинлиги, каттик ва юмшоклигининг бир текис булиши хамда уларнинг катталигига ва огриги борлигига бахо берилади. Беморни чуккайиб утирган холида, качонки бемор текшираётган кишининг бармогига утиргайдай булиб турса, уруг пуфакчаларини пайпаслаш максадга мувофикдир.
Куперов безларининг яллигланишларини курсаткич бармокни тугри ичакка киригизиб, шу кулнинг катта бармогини ораликка урнатиб пайпаслаб аниклаш мумкин. Безлар урта чизикнинг икки томонида, орка чикарув тешигининг олдинги деворида жойлашган булади.

Download 3,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   264




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish