Тошкент архитектура қурилиш институти 114-21 гуруҳ талабаси Нематов Абдуқодирнинг



Download 1,67 Mb.
Pdf ko'rish
Sana28.06.2022
Hajmi1,67 Mb.
#716167
Bog'liq
Кимё



Тошкент архитектура қурилиш институти
114-21 гуруҳ талабаси Нематов Абдуқодирнинг
Қурилиш кимёси фанидан мустақил иши
Мавзу: Қурилиш кимёси ва экологик муаммолари


ХХI аср ривожланишнинг тезлашиш даврига тўғри келди. Хитой, Европа, 
Россия ва Осиё ва бошқа қитъа мамлакатлари ишлаб чиқаришда мисли
кўринмаган даражада олдинга ўтиб кетишди. Бунинг асосий сабаби
юқори малакага эга бўлган билимдон мутахассисларни ўрни деб
таъкидланмоқда. Бугунги кунда қурилиш йўналиши бўйича турли
хоссаларга эга бўлган материаллар ишлаб чиқарилмоқда. Арзон ва
сифатли материаллар яратилмоқда. Бизнинг мамлакатимизда ҳам ушбу
йўналишда талайгина ишлар амалга оширилмоқда.


Республикамиз Президентининг Фармони билан тасдиқланган 2017-2021 йилларда Ўзбекистонни ривожланишининг
бешта устувор йўналиши бўйича “Ҳаракатлар стратегияси”ни aмалга оширишда олий таълим ва фан соҳасини
ривожлантириш кўрсатиб ўтилган. Жумладан, узлуксиз таълим тизимини янада такомиллаштиришни давом эттириш, 
юқори малакали кадрлар тайёрлаш, замонавий хорижий мамлакатлардаги чоп этилган қўлланмаларда ёзилган
маълумотлардан фойдаланиб, кимё фани ва технологиясини чуқурлаштирилган тарзда ўрганиш мақсадида, ўқув
дарсликлари ва ўқув – услубий қўлланмаларини яратиш лозимлиги кўрсатиб ўтилган. Шу билан бирга кадрлар тайёрлаш
миллий дастурида берилган Олий таълим муассасаларида рақобатбардош етук мутахассислар тайёрлаб, уларни
ривожланган хорижий мамлакатлар ижобий тажрибаларига асосланиб, янги инновацион педогогик технологиялар яратиб, 
талабаларга назарий ва амалий билим бериш ҳозирги кундаги долзарб масалалардан бири бўлиб қолди. Юқорида
келтирилганларини эътиборга олиб бугунги кунда бўлажак мутахассисларнинг таълим - тарбияси мустақил Ўзбекистоннинг
давлат сиёсатида устувор аҳамият касб этмоқда. 


Ривожланган давлвтни бунёд қилиш ёлида қурилишнинг ўз 
ўрни бор ва қурилишда кимёнинг ўрни алохида касб этади. 
Бугунги кунда республикамизнинг турли чеккаларида
қурилиш ишлари жадал суръатлар билан олиб борилмоқда. 
Уй-жой, саноат корхоналари ва бошқа иншоотлар
қурилмоқда. Қурилишларда замон талабига жавоб
берадиган материаллар ишлатилмоқда ва ишлаб
чиқарилмоқда. Уларни кўпчилигини мамлакатимизда
ишлаб чиқариш ҳам йўлга қўйилмоқда. Ушбу 
материалларни ишлаб чиқариш, улардан тўғри
фойдаланиш учун кимё асосларини билиш керак. Цемент, 
темирбетон, мармар, ёғоч, юқори молекуляр бирикмалар, 
бўёқлар, тош, керамзид, силикат материаллари ва бошқа
қурилиш материалларининг таркибий хоссалари
ўрганилади.


Кимёвий хом-ашёлар
Цемент
Айни кунда Республикамизда жами 25 та цемент заводлари фаолият олиб
бораётган бўлиб, уларнинг йиллик қуввати 13 780 тоннани ташкил этади. 
Жорий йилнинг ўзида жами 9 та: Самарқанд вилоятида 3 та, Фарғона
вилоятида 2 та, Сурхондарё, Жиззах, Наманган 
ва Корақалпоғистон Республикасида 1 та цемент заводлари фойдаланишга
топширилди. Булар “Қорақалпоқцемент” МЧЖ, “Сурхон цемент инвест” ХК, “Dal 
Teknik Zomin Sement and Lime” МЧЖ, “Шўрсувцемент” МЧЖ, “Marokand kabel
invest” МЧЖ, “Indigo Sand Trade” МЧЖ, “Turon Eco Cement Group” МЧЖ, 
“Наманганцемент” МЧЖ ҳамда “Жомбой яшил чироқлари” МЧЖлари.
Цементинг таркибини 3 та асосий минерал ташкил этади: SaO, Al2O3, 
SiO2
.
СаО - Каций оксиди (тез охак), табиатда оқ кукун шаклида учрайди
Al2O3 - алюминий ва кислород бирикмаси. Алюминининг асосий компоненти сифатида табиатда кенг тарқалган
SiО2 - кремний оксиди, деярли барча қуруқлик жинсларининг асосий компоненти. Эриш нуқтаси +1713...+1728 °C бўлган
рангсиз кристаллар шаклида бўлади.


Кимёвий хом-ашёлар
Темирбетон
ТЕМИРБЕТОН — бетон ва пўлат арматура бирикмасидан иборат
конструкция ва буюмларнинг умумий номи. Темирбетон 19-а. да кашф
этилган. Темирбетон буюмларга биринчи патентлар Францияда (Ламбао, 
1850; Куанье, 1854; Монье, 1867), Англияда (Уилкинсон, 1854) ва АҚШ да 
(Гиатт, 1855—87) берилган. Ўзбекистонда Темирбетон конструкциялар 19-
а. 70й. ларидан татбиқ эта бошланган. Темирбетонда зўриқишларни қабул
қилишда ҳар иккала материал (бетон ва пўлат) баравар ишлайди. 
Бетоннинг чўзилишга мустаҳкамлиги сиқилишга мустаҳкамлигидан анча
(10—20 марта) паст. Пўлат арматура эса чўзилишга ҳам, сиқилишга ҳам
бирдай ишлайди. Агар бетонга арматура қўшилса, унинг чўзилишга
мустаҳкамлиги анча ортади. Бетоннинг пўлат арматурага яхши ёпишуви, 
пўлат билан оғир бетоннинг тра таъсирида чизикли кенгайиш
коэффициентлари бир-бирига жуда яқинлиги (бетон учун (aBqlsl,5)10~5; 
арматура учун авқ1,210~5) Темирбетонни ҳосил қилишга имкон беради. 
Бундан ташқари, бетон арматурага зич ёпишиб, уни занглаш ва ёнғиндан
асрайди. Темирбетондан пойдевор блоклар, девор ва қаватлараро
панеллар, ёпма плиталар, йиғма зиналар, устун ва тўсинлар, 
устунқозиклар, арка ва фермалар ва б. тайёрланади.
Search Ar


Кимёвий хом-ашёлар
Арматура
Арматура - бу темир бетон 
конструкцияларда бетон билан
ишланганда кучланишларни
(нурларни) идрок этадиган ва сиқилган
жойда (устунларда) бетонни
мустахкамлаш учун хам ишлатилиши
мумкин бўлган ўзаро боғланган
элементлар тўплами. 


Кимёвий хом-ашёлар
Бўёқ
Бўёқлар - Бўёқ ва лак қопламаларининг
тоифаларидан бирига кирувчи қурилиш
материаллари бўлиб, улар ранг берувчи
пигментларнинг суспензиялари қурилиш
материали. Шунингдек уларнинг плёнка хосил
қилувчи боғловчилардаги турли пломба 
моддалари билан аралашмалари: латекслар, 
ПВХ эмульслар, мойлари мавжуд. Бўёқ ва лаклар
органик эрийди, эритувчи асосида ишлаб
чиқарилади, ташқи мухитнинг намоён бўлишига
чидамли.


Эколокик муаммолар
Аҳоли сонининг ўсиши, фан ва техника 
тараққиёти, инсон эҳтиёжларининг ортиши
оқибатида ер юзида қатор экологик
муаммолар юзага келди. Шу боис, бугунги
кунда соф табиат ҳақида гап юритиш
мушкул. Ер юзидаги ўрмонлар кўпайиш
ўрнига тобора қисқариб бормоқда, катта-
катта табиий ҳудудлар деҳқончилик қилиш
мақсадида ўзлаштирилди, ҳар хил турдаги
кимёвий завод-фабрикалар қурилиши
натижасида табиат ва ҳаво ҳар хил чиқинди
ҳамда газлар ҳисобига ифлосланябди. 
Бундан ташқари, табиатда тошқинлар, ўрмон
ёнғинлари, чанг бўронлари ва бошқа табиий
жараёнлар юз бермоқда. Буларнинг барчаси
пировардида табиат мувозанатига путур
етказябди. Экологик муаммолар юз 
бермоқда. 


Кимёвий ифлосланиш турлари
Атмосфера - шаҳарлар ва саноат
зоналарида ҳаво ҳолатининг
ёмонлашиши
Бинолар, иншоатлар, турар жой
ва саноат объектларининг
ифлосланиши
Озиқ-овқатнинг кимёвий
қўшимчалар билан ифлосланиши
ва ўзгариши
Гидросфера - ер ости ва ер усти
сувларининг ифлосланиши, 
натижада сув қувирларига
кирадиган ичимлик сифатида
ишлатилади
Литосферанинг ифлосланиши -
тупроқни агрокимё билан ишлов
бериш пайтида



Буйук тутун, 1952-йил 5-декабр
1952 йил декабрь ойида Лондонни костик сариқ ва қора туман 
ўраб олди. Биринчи ҳафталарда тутун 4000 фуқаронинг ҳаётига
зомин бўлди. Кейинги ойларда бу кўрсаткич 12 000 га кўтарилди, 
(сурункали юрак ва нафас олиш йўллари касалликлари) 100 000 
кишига таъсир қилди.


Орол денгизининг ўлими, 1960-2007
Тузсиз кўл дунёдаги энг катта кўллар орасида тўртинчи ўринни эгаллар 
эди... Аммо тўртдан уч қисми қишлоқ хўжалиги фаолияти натижасида 40 
йил ичида қуриб битди ва бу инсониятниинг табиатка қилган энг катта
жиноятларидан. 


Канададаги
экологик
ҳалокат, 1962-1970
1962-1970 йилларда Дрйден Чемиcал Cомпанй хлор ишлаб чиқариш
корхонасидан Вабигон дарёсига 11 тоннагача симоб қуйилиб, 
одамларнинг оммавий заҳарланишига сабаб бўлган.


Чернобил ҳалокати, 1986 йил 26 апрель
1986 йил баҳорида Чернобил АЭСда фавқулодда тизим билан тажрибалар пайтида
портлаш содир бўлди, бу реактор заводининг муҳим қисмининг вайрон бўлишига олиб
келди. Радиоактив моддалар шамол томонидан минглаб километрларга тарқалиб, 17 
давлат ҳудудида 207,5 минг квадрат метр майдонни қамраб олди


Фукусима-1 АЭСдаги авария, 2011 йил 11 март
2011 йил март ойида 9,0 магнитудали зилзила Фукусима АЭСда электр таъминотининг узилишига олиб келди ва
баландлиги 40 м гача бўлган сунами унинг ертўлаларида дизель генераторларига сувга чўкишига сабаб бўлди -
бу Халқаро Ядрода максимал, эттинчи даражадаги радиациявий аварияга олиб келди. Биринчи ва учинчи
энергия блоклари реакторларидаги ядро ёқилғиси эриб кетди, буғ-сирконий реакцияси ва водороднинг
тўпланиши натижасида биринчи, учинчи ва тўртинчи энергия блокларида портлашлар содир бўлди. Атроф-
муҳитга асосан учувчи радиоактив элементлар, масалан, ёд ва цезий изотоплари тушиб, Чернобил аварияси
натижасида чиқарилган чиқиндиларнинг 20 фоизини ташкил этди.

Download 1,67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish