Тошкент давлат аграр университети н. Т. Хакимова, Р. К. Саттарова

Методик кўрсатма: 
 
Микробларни ўстириш учун стерилланган озиқа муҳитлари 
тайёрланади. Таркибида микроорганизмлар бўлган материални (тупроқ, сув, 
озиқ-овқат) стерилланган озиқа муҳити юзасига тушириш 
асосий экиш
дейилади. Ўстирилган микроорганизмларни озиқа муҳити солинган бир 
пробирка, колба ёки Петри ликобчасига экиш 
қайта экиш 
дейилади. 
Микроорганизмларни озиқа муҳитига экканда ҳаводан ёки теварак-
атрофдаги нарсалардан ёт микробларнинг тушишига йўл қўймаслик учун 
қуйидаги ишлар амалга оширилади: 

---

17 
-
Спирт лампаси ёқилади; 
-
Чап қўлга иккита – биринчиси, униб чиққан ва қайта экиладиган микроблар, 
иккинчиси, стерилланган озиқа муҳити солинган пробиркалар олинади. 
Микроорганизмлар униб чиққан пробиркадан иккинчи пробиркага 
микроблар олиб экилади. Пробиркалар горизонтал ушланади. 
-
Бактериологик сиртмоқ тикка ушланиб, спирт лампасининг алангасида 
қизаргунча қиздирилади. Сўнг сиртмоқ аланга устидан ётиқ ҳолда 
ўтказилади, сиртмоқнинг симигина эмас, дастасини ҳам микроблар нобуд 
бўлиши учун алангадан ўтказиш керак. 
-
Иккала пахта пробка ўнг қўлнинг кичик бармоғи билан кафти орасида 
ушланиб, пробиркалар очилади. 
-
Иккала пробирканинг четлари спирт лампасининг алангасига тутиб 
қиздирилади. 
-
Сиртмоқ микробли пробиркага тиқилиб, аввал микробсиз жойига тегизилади, 
бундан мақсад, сиртмоқнинг ҳаддан ташқари қизиб кетмаганлигини 
текшириб кўришдир, сўнгра сиртмоқ билан микроблар ёки микроблар 
аралашган суюқликдан бир оз олинади, бунда сиртмоқнинг пробирканинг 
деворларига тегизмасдан янги стерилланган озиқ муҳити устига суркалади 
ёки озиқа муҳити суюқ бўлса, суюқликка ботириб олинади 
-
Пахта пробкаларнинг пастки учлари ва пробиркаларнинг четлари алангага 
тутиб куйдирилади ва иккала пробирканинг оғзи ёпилади. 
-
Сиртмоқнинг спирт лампасининг алангасига тутиб қизаргунча қиздирилади. 
Анаэроб микроорганизмларни экиш учун улар зич озиқа муҳитининг 
(ГПА, ГПЖ) орасига киритилади, бунда у санчиб экилади. Бунинг учун 
бактериологик нина ишлатилади. Бундай нина симининг учи сиртмоққа 
ўхшаб қайрилган эмас, балки ўткирлангандир. Юқорида келтирилган 
қоидаларга амал қилиб, бундай нина билан бир оз микроб олиниб, қаттиқ 
озиқа муҳити устунча шаклида қотган пробирканинг тагигача санчилади. 
Озиқа муҳитига экилган микроорганизмлар термостатга жойлаштирилади. 
Микроорганизмларни озиқа муҳитида ўстириш термостатларда оптимал 
ҳароратда ўтказилади. Термостат икки эшикли бўлиб, ички-ойнали, ташқи-
икки қаватли бўлиб, ички қисми иссиқ ўтказмайдиган материал билан 
тўлдирилган. Термостатнинг ички қисмида ялтироқ олинадиган патнослар 
ўрнатилган.