|
TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI
2020/2(23
)
1. Oilaning ziyolilik darajasi;
2. Oilada o‘quvchining bilim olishi uchun yaratilgan qulay sharoit;
3. Аxborot texnologiyalaridan to‘g‘ri va maqsadli foydalanish;
4. O‘quvchining bolalar bog‘chasida tarbiyalangan bo‘lishi va taʼlim olishni mumkin qadar erta
yoshdan boshlaganligi;
5. Oilada taʼlim muhitining yo‘lga qo‘yilishi;
6. O‘quvchining qo‘shimcha darslarga, repetitorga qatnaganligi:
7. Ota-onalarning farzandlari o‘qiydigan maktabni tanlashga masʼuliyat bilan yondashuvi;
8. Ota-onalarning maktab hayotida faol ishtirok etishi;
9. Ota-onalarning o‘z farzandlari bilan ijtimoiy yoki siyosiy masalalarda tez-tez suhbatlashib
turishi;
10. Ota-onalarning o‘qish va matematika fanlariga nisbatan ijobiy munosabatda bo‘lishi.
Yuqoridagi tahlillardan ko‘rinadiki, bolalarning funksional salohiyatga ega bo‘lishlari ko‘p
jihatdan ularning ota-onalariga hamda oilada shakllantirilgan muhitga bog‘liq ekan.
Barcha ota-onalarni birdaniga maʼlumotli qilish yoki yuksak salohiyatli qilib yetishtirish – bu
qiyin masala. Lekin bugungi kompyuter-axborot texnologiyalari jadal rivojlanib, imkoniyatlar
kengayib, hayotimizning har bir jabhasiga, hatto, oilalarga ham kirib kelayotganligi bu masalani
kompyuter vositalari orqali maʼlum darajada hal qilish imkonini beradi. Sir emaski, bugungi kunda
bolalar, ayniqsa, kichik yoshdagi bolalarning kompyuter o‘yinlariga bo‘lgan qiziqishlari haddan ortiq
ravishda kuchayib bormoqda. Bu esa ota-onalar va pedagoglarni jiddiy havotirga solmoqda. Аlbatta,
axborot-kommunikatsion texnologiyalarning jadal surʼatlarda rivojlanishi fan-texnikaning mislsiz
taraqqiyoti, asrimizning buyuk mo‘jizasidir. Uning imkoniyatlaridan aniq maqsadlarda, meʼyor bilan
foydalanish uni ilm o‘chog‘iga aylantirishi va yoshlarni axborot dunyosiga mos holda munosib
tarbiyalash imkonini berishi mumkin. Hozirgi globallashuv jarayonida hamma ota-onalar ham
farzandining taʼlim-tarbiyasi bilan to‘laqonli shug‘ullanish imkoniyatiga ega emas. Bunday ota-
onalarning farzandlariga taʼlim va tarbiya berishlari uchun sarflaydigan vaqt oralig‘i bola uchun
bo‘shliqqa aylanmoqda.
Albatta, bu bo‘shliq kattalar tomonidan turli usullarda to‘ldirilmoqda. Ular orasida eng
ommalashgani hozirgi zamon axborot texnologiyalari imkoniyatlaridan mukammal, maqsadli va reja
asosida bo‘lmasa-da, foydalanish.
Xususan, ota-onalar farzandlarini o‘zlari tarbiyalash o‘rniga bu ishni turli xildagi virtual olam
o‘yinlari ixtiyoriga topshirib qo‘ymoqdalar. Masalan: televizor, radio, turli xil kompyuter yoki mobil
qurilma o‘yinlari, multimedia vositalari va shu kabilar. Lekin, bola nimani ko‘rayotgani, qanday
o‘yinni o‘ynayotgani va qanday xulosa chiqarayotgani kattalar tomonidan eʼtiborsiz qoldirilmoqda.
Bo‘shliqni shunchaki to‘ldirish – bu o‘ta masʼuliyatsizlik. Uni maqsadga yo‘naltirish kerak.
Kompyuterning zamonaviy ilm-fan yutuqlarini puxta o‘zlashtirish, bilim olish, aqliy rivojlanish
vositasiga aylanishi oiladagi muhitga, ota-onalarning tanlovi va dunyoqarashiga bog‘liq. Buning
uchun farzandlarga kompyuterning ijobiy va salbiy tomonlarini to‘g‘ri tushuntirish, bolalarning bo‘sh
vaqtlarini samarali tashkil etish, ularning gadjetlardan foydalanishlarini boshqarish va bir maqsadga
yo‘naltirish lozim. Kompyuter yordamida kerakli maʼlumotlarni egallash, u yoki bu fan asoslarini
o‘rganishga mo‘ljallangan, tafakkurni teranlashtiruvchi, mantiqiy mushohadani rivojlantiruvchi
o‘yinlar o‘ynash, til o‘rganish, rasmlar chizish, turli musobaqalarda ishtirok etish, xullas, vaqtni
unumli o‘tkazish ham mumkin. Muhimi, meʼyor chetlab o‘tilmasa bo‘lgani
1
. Yuqoridagi maqsadni
amalga oshirish yo‘lidagi tadqiqotlar natijasida mualliflik huquqi asosida pedagogik maqsad – kichik
yoshdagi bolalarning matematik salohiyatini shakllantirish va rivojlantirishga yo‘naltirilgan
1
M.Badalov, H.Najmiddinova, G‘.Maxmudaliyev. “Quvnoq shakllar” dasturi uchun Oz.R. Intellektual mulk agentligi guvoxnomasi DGU №
04288, T. 10.03.2017.
39
Do'stlaringiz bilan baham: |
