Toshkent moliya instituti "dinshunoslik" fanidan

Mazhabsizlik va uning oqibatlari. 
Bugungi kunda turli guruhlar tarafidan mazhablarni 
inkor qilish holatlari uchrab turibdi. Ular mazhabsizlik g‘oyasini ilgari surib, asosiy maqsadlari 
asrlar davomida amal qilinib kelinayotgan fiqhiy mazhablarni inkor qilish hisoblanadi.
Mazhabsizlik g‘oyasi deyarli 12 asrdan ortiq vaqt mobaynida yashagan minglab 
ulamolarning butun umrlarini sarflab olgan ilmlari va qoldirgan meroslarini, yozgan asarlarini 
bekorga chiqaradi. SHu bilan birga asrlar davomida amal qilinib kelinayotgan an’analar 
noto‘g‘ri, ularga amal qilgan musulmonlar esa adashgan ekan degan xulosaga olib keladi. 
Bundan tashqari musulmonlar birligini xavf ostiga oladi. Zero Muhammad payg‘ambar (a.s.) 
hadislarida: 
«Alloh ummatimni zalolatda jamlamaydi»
, 
«Musulmonlar yaxshi deb bilgan narsa 
Allohning huzurida ham yaxshidir» 
(hadislarni Hokim Naysapuriy rivoyat qilgan), deyilgan. 
Mazhablar ham musulmonlarning birligi. 
Olimlar butun umrini shariat ilmiga bag‘ishlab, undagi o‘ta nozik masalalarni o‘rganish 
uchun o‘nlab yil umrlarini o‘tkazganlar, Qur’on va hadislarda uchraydigan va barcha insonlar 
tushunishi qiyin bo‘lgan joylarni fahmlash va tushunishga oson shaklga keltirib so‘ngi 
xulosalarni berganlar.
Mazhabsizlik g‘oyasini soxta salafiylar ilgari surmoqda. Ularning fikricha, fiqhiy 
mazhablar tomnidan ishlab chiqilgan qoidalarni to‘g‘ri tushunish usuli sifatida tan olinmaydi, 
balki shariat ahkomlarini to‘g‘ridan-to‘g‘ri amalga tadbiq etish lozim deb hisolanadi. Boshqacha 
qilib aytganda, mazhabsizlarning da’vosi bo‘yicha har bir kishi, o‘zi Qur’ondan yoki hadisdan 
hukm olishi mumkin. CHunki mujtahidlarning xulosasi boshqalar uchun asos bo‘la olmaydi, har 
bir odam o‘zi fatvo berishi mumkin. Ularning g‘oyasiga amal qilinadigan bo‘lsa, barcha Qur’on 
va hadisdan hukm olishga o‘tsa, jamiyatdagi boshqa sohalar izdan chiqib ketadi. CHunonchi 
tibbiyot, arxitektura va hokazo soha egalari ham o‘zlari mustaqil tarzda Qur’on yoki hadislarni 
o‘rganib o‘z masalalarini xal etishlari lozim bo‘lib qolar edi.