Tovar-moddiy zahiralar hisobi reja tovar-moddiy zahiralar hisobini tashkil etish

debet xarajatlarni hisobga oluvchi schyotlar 
kredit 1080 «Inventar va xo‘jalik jihozlari» schyoti 
debet balansdan tashqari 014 «Foydalanishdagi inventar va xo‘jalik jihozlari» schyoti 
debet 3290 «Boshqa kechiktirilgan xarajatlar» schyoti; 
kredit 1080 «Inventar va xo‘jalik jihozlari» schyoti;
tegishli xarajatlar tarkibiga qo‘shilishi: 

---

debet xarajatlarni hisobga oluvchi schyotlar (2000, 2300, 2500, 2700, 9400 va b.);
kredit 3290 «Boshqa kechiktirilgan xarajatlar» schyoti.
Bir vaqtning o‘zida, foydalanishda bo‘lgan inventar va xo‘jalik jihozlarini saqlanishini 
nazorat qilish maqsadida balansdan tashqari schyotda quyidagi yozuv amalga oshiriladi: 
Debet 014 «Foydalanishdagi inventar va xo‘jalik jihozlari» schyoti - balansdan tashqari 
hisobga olishga o‘tkazilgan inventar va xo‘jalik jihozlari summasiga. 
 
5. Qayta ishlashga berilgan xom ashyo bilan bog‘liq operatsiyalarni buxgalteriya 
hisobida aks ettirish tartibi 
Daval xom ashyosi - daval xom ashyosini qayta ishlash to‘g‘risida tuzilgan shartnomaga 
muvofiq, buyurtmachiga qayta ishlashdan olingan mahsulotni qaytarib berish sharti bilan sanoat 
asosida qayta ishlash uchun boshqa shaxsga - qayta ishlovchiga berilgan va buyurtmachiga tegishli 
bo‘lgan xom ashyo va materiallar.
Buyurtmachi - daval xom ashyosini sanoat asosida qayta ishlashga berayotgan tashkilot;
Qayta ishlovchi - daval xom ashyosini sanoat asosida qayta ishlashga qabul qiluvchi va 
qayta ishlashdan olingan mahsulotni kelgusida buyurtmachiga qaytarib beruvchi tashkilot. 
Daval xom ashyosini qayta ishlovchiga berish Nizomning 1 va 2-sonli ilovalariga muvofiq 
"Daval xom ashyosini qabul qilish-topshirish dalolatnomasi" yoki "Daval xom ashyosini 
topshirish nakladnoyi" bilan rasmiylashtiriladi.
Daval xom ashyosi harakatining nazoratini ta’minlash maqsadida Nizomning 3-ilovasidagi 
shaklga muvofiq "Daval xom ashyosini hisobga olish vedomosti"ni yuritish lozim. Daval xom 
ashyosini hisobga olish vedomosti qayta ishlovchining rahbari tomonidan qonunchilikda 
belgilangan tartibda vakolatlangan shaxslar tomonidan imzolanadi.
Daval xom ashyosini qayta ishlashdan olingan mahsulot buyurtmachiga qaytarib 
berilganda, daval xom ashyosini qayta ishlash bo‘yicha ishlarning haqiqatda bajarilganligini 
tasdiqlovchi schyot-faktura hamda Nizomning 4 va 5-ilovalariga muvofiq shaklda "Daval xom 
ashyosini qayta ishlashdan olingan mahsulotni qabul qilish-topshirish dalolatnomasi" va "Daval 
xom ashyosining ishlatilishi to‘g‘risida hisobot" yozib beriladi. 
"Daval xom ashyosining ishlatilishi to‘g‘risida hisobot" ham ikki nusxada tuziladi, qayta 
ishlovchining vakolatli shaxsi tomonidan imzolanadi. Birinchi nusxa buyurtmachiga beriladi, 
ikkinchisi esa qayta ishlovchida qoladi.
Masala.
«Paxta tozalash» AJ (davalga beruvchi) o‘zi qayta ishlashga ulgurmayotgan paxta 
xom-ashyosini daval asosida qayta ishlash uchun o‘ziga eng yaqin joylashgan “Amudaryo paxta 
tozalash” AJ (qayta ishlovchi) bilan shartnoma tuzdi. Daval asosida beriladigan paxta xom-
ashyosining qiymati 17 000 000 so‘m. “Amudaryo paxta tozalash” AJ daval asosida berilgan paxta 
xom-ashyosining 2 000 000 so‘m qiymatdagi chigitini qaytarib berdi. Taxminiy smetaga muvofiq 
daval asosida berilgan paxta xom-ashyosini qayta ishlash bo‘yicha bajarilgan ish va xizmatlar 
qiymati 1 800 000 so‘mni tashkil etadi. Shartnoma shartiga ko‘ra daval asosida berilgan paxta 
xom-ashyosini qayta ishlash bo‘yicha bajarilgan ish va xizmatlar uchun haq to‘lash taxmnniy 
smetada ko‘rsatilgan kiymatning 40 % oldin avans tariqasida amalga oshiriladi.