Turar joy binolarida quyosh energiyasidan hamda kombinatsiyalashgan isitish tizimlaridan foydalanish muammolari va ilmiy yechimlari

Turar joy binolarida quyosh energiyasidan hamda kombinatsiyalashgan isitish 
tizimlaridan foydalanish muammolari va ilmiy yechimlari
5 
bo‘lsa gidroenegiya hissasiga to‘g`ri keladi. O`zbekiston daryolarining 
texnikaviy potensiali 21 TVt soat bo‘lib shundan kichik gidroenegetika 
hissasi 10.4 TVt soatni tashkil etadi. Umuman daryolarimiz, suv 
havzalari va konlardagi umumiy quvvat 5,8 GVt soat bo‘lgan 250 ta 
GES larni qurish imkoniyatlari mavjud.
Hozirgi 
vaqtda 
bu 
potensialning uchdan bir qismidan foydalanilmoqda: 31 ta GES 1,7 GVt 
quvvat bilan ishlab, yiliga 5,0
–
7,0 TVt soat elektr energiya hosil 
qilmoqda. 
Respublikamizda 
qayta 
ishlangan 
energiya 
manbalaridan 
foydalanishni joriy etishning asosiy omillari 
—
chekka hududlarga 
energiya yetkazib berishdagi muammolarni bartaraf etish, fermer 
xo‘jaliklarida energiyadan foydalanish darajasini oshirish, chuqur 
quduqlar qazish va elektr nasoslardan foydalanish orqali suv bilan 
ta’minlash ishlarini yaxshilashdir. Bundan tashqari aholi soni ko‘payishi 
natijasida energiyaga bo‘lgan talab bir necha marotaba ortib, bu holat 
atrof-muhit ifloslanishi hamda kelajakda tabiiy energiya zahiralari 
yetishmovchiligiga olib kelishi mumkin. 
Aytish kerakki, energiya bilan ta’minlash jarayonida quvvatni yangi 
texnologiyalar asosida qayta ishlash an’anaviy energiya bilan ta’minlash 
uslublariga qaraganda ancha arzonga tushadi. Bugungi kunda fermerga 
irrigatsiya tadbirlarini mustaqil ravishda olib borish imkonini beruvchi 
muqobil energiya manbalari (artezian quduq suvlari bilan sug`orish) 
muhim ahamiyat kasb etadi. Suvni chuchuklashtirish, fermer 
xo‘jaliklarini elektr energiyasi bilan ta’minlash ishlarida ham shunday 
hollar uchraydi. Texnik jihatdan olib qaraganda, avtomatlashtirilgan va 
kompyuterlashtirilgan 
boshqaruv 
tizimlari 
sharoitida 
qishloq 
xo‘jaliklarida 
muqobil 
ish 
jarayonlarini 
yaratish 
qiyinchilik 
tug`dirmaydi.
Quyosh va shamol energiyasida ishlovchi modul tizimlarining 
ustunligi 
ularning 
ekologik 
jihatdan 
tozaligidir. 
Olim 
va 
mutaxassislarimiz 
bu 
borada 
keng 
qo‘llaniladigan 
zamonaviy 
texnologiyalarni yaratish bo‘yicha ko‘plab loyihalarni taklif etmoqda. 
Ilmiy izlanishlar natijasida yaratilgan ilg`or texnologiyalarni amalga 
keng joriy etish, quyosh, biomassa, suv va shamol energiyalaridan 
foydalanishning yangi va samarali usullarini izlab topish maqsadida, 
O`zbekiston Tabiatni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi huzurida “Eko-
energiya” ilmiy-tadbiqiy markazi tashkil etilgan. Mazkur markaz 

---