Uchburchak. Uchburchak turlari, perimetri, yuzi, xossalari Reja

Uchburchak. Uchburchak turlari, perimetri, yuzi, xossalari

Reja

1. 
   Uchburchaklar turlari
   
2. 
   Uchburchakning perimetri
   
3. 
   Antiteza
   

Uchburchaklar, ularning perimetri haqida siz boshlang‘ich sinflarda tanishgansiz. Tekislikda uchta A, B, C nuqtalarni belgilaylik:

B
A C
A, B , C nuqtalarni AB, AC, BC kesmalar yordamida tutashtiramiz. Natijada ABC uchburchak deb ataluvchi shakl hosil bo‘ladi.
Ta’rif. Tekislikning AB, BC, AC kesmalar bilan chegaralangan qismi ABC uchburchak deyiladi va Δ ABC kabi belgilanadi.
A, B va C nuqtalar uchburchakning uchlari deyiladi.AB, BC, AC kesmalar esa uchburchakning tomonlari deyiladi.
Uchburchakning ixtiyoriy bir tomoni qolgan ikki tomoni yig‘indisidan kichik,ammo ular ayirmasidan katta bo‘ladi.
AC-BCAB-BCAB-AC< BCUchburchak turlari.
Uchburchakda uchta burchak bor. Uchburchak burchaklari gradus o‘lchovlarining yig’indisi 180o ga teng.
Uchburchak burchaklariga ko‘ra uch xil bo‘ladi:
o’tkir burchakli uchburchak,
o‘tmas burchakli uchburchak,
to‘g‘ri burchakli uchburchak.

Uchburchakning burchaklari	Uchburchakning atalishi	Ko‘rinishi (rasmi)
Hamma burchaklari o‘tkir burchak	O‘tkir burchakli uchburchak
Burchaklaridan biri to‘g‘ri burchak	To‘g‘ri burchakli uchburchak
Burchaklaridan biri o‘tmas burchak	O‘tmas burchakli uchburchak

Uchburchak tomonlariga ko‘ra uch xil bo‘ladi:
teng tomonli (muntazam) uchburchak,
teng yonli uchburchak,
turli tomonli uchburchak.

Uchburchakning tomonlari	Uchburchakning atalishi	Ko‘rinishi (rasmi)
Uchala tomoni o‘zaro teng: AB=BC=AC	Teng tomonli (muntazam) uchburchak
Ikkita tomoni o‘zaro teng: AB=BC	Teng yonli uchburchak
Uchala tomonining uzunliklari har xil: AB≠BC≠AC	Turli tomonli uchburchak

ABC teng yonli, ya’ni AB=BC bo‘lsa, odatda, AC tomoni uchburchakning asosi deyiladi, Ab va BC tomonlari yon tomonlari deyiladi.
Uchburchakning perimetri
Ta’rif. Uchburchakning perimetri deb uning uchala tomoni uzunliklari yig‘indisiga aytiladi. ABC uchburchak perimetri P=AB+BC+AC ga tengdir.
VI.Darsni mustahkamlash
a ) Amaliy ish
Yangi mavzu bayonidan so‘ng, metaldan yasalgan uchburchak modellari o‘quvchilarga beriladi va ular shu uchburchakning perimetrini chizg‘ich yordamida tezlik bilan hisoblab berishlari kerak.
b) Aqliy hujum
Geometriya so‘zining ma’nosini ayting?
Planimetriya qanday bo‘lim?
Bir burchagi to‘g‘ri burchak bo‘lgan uchburchakning nomini ayting?
Kesma deb qanday shaklga aytiladi?
Maqolni davom ettiring: Yetti o‘lchab, …….
Nur deb qanday shaklga aytiladi?
5 km necha mm ga teng?
Bitta burchagi o‘tmas bo‘lgan uchburchakning nomini ayting?
Qo‘shni burchaklar yig‘indisi necha gradusga teng?
Vertikal burchaklar yig‘indisi 1200, o‘zlari necha gradusdan?
v) Masalalar yechish
1) Teng tomonli ucburchakning perimetri 24,6 sm bo‘lsa, uning tomonini toping?
A) 4,2 sm B) 12,2 sm C) 1,4 sm
2) Teng yonli ucburchakning asosidagi burchagi 66o bo’lsa qolgan burchaklarini toping?
A) 144o , 66o B) 66o , 66o C) 48o ,66o
3) Teng yonli ucburchakning asosi 32 sm, yon tomoni asosidan 3 sm qisqa .
Shu uchburchakning perimetrini toping?
A) 90 sm B) 93 sm C) 102 sm
2) Krossvordlar tarqatiladi (bir xil)
Bo‘yiga:
1) Tomonlar uzunliklarining yig‘indisi;
Eniga :
2) Ikki tomoni teng bo‘lgan uchburchak, ……… uchburchak deyiladi;
3) Uchala tomoni o‘zaro teng bo‘lgan uchburchak ……….. uchburchak deyiladi.
4) 00 dan katta lekin 900 dan kichik bo‘lgan burchak ….. burchak deyiladi
g) Tarqatmalar
Har bir guruh bittadan masala olib, tezlik bilan yechishlari kerak
1-masala. Uchburchakning bir burchagi 400 ga teng, ikkinchi burchagi esa undan 1,5 marta katta. Shu uchburchakning uchinchi burchagini toping.(800)
2-masala. Teng yonli uchburchakning yon tomoni 8,2 dm ga , asosi uzunligi esa 60 sm ga teng. Shu uchburchakning perimetrini toping. (22,4 dm)
3- masala. Uchburchakning bir burchagi 700, ikkinchi burchagi undan 100 ortiq. Shu uchburchakning uchinchi burchagi necha gradusga teng. (300)
Shundan so‘ng o‘quvchilarga quyidagi topshiriq beriladi:
Muammoli topshiriq: Uzunliklari 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ga teng bo’lgan kesmalar
berilgan.Shu kesmalar yordamida qaysi guruh ko’p uchburchak yasay oladi?
Uslubiy figuralar tingloviga hissiy ta’sir ko‘rsatuvchi, nutqning ta’sir kuchini oshiruvchi sintaktik vositalardir. Aslini olganda, uslubiy figuralar va troplar bir-birini to‘ldiradi, biri ikkinchisiga aniqlik kiritadi.
Takrorlar sukut, ritorik so‘roq, antiteza, gradatsiya, ko‘pbog‘lovchilik, inversiya, ellipsis kabilar uslubiy figuralarning asosiy ko‘rinishlaridir.