Умумий формуласи ёки бўлаган органик бирикмалар оддий эфирлар дейилади



Download 54,94 Kb.
bet5/6
Sana15.04.2022
Hajmi54,94 Kb.
#553486
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
1-ma'ruza. Oddiy va murakkab efirlar

Dietilsulfat 208 ­0C da qaynaydigan zaharli suyuqlik. U ko’pincha konsentrlangan sulfat kislotaga ortiqcha miqdorda etilen yuborish yo’li bilan olinadi:
2CH2=CH2 +H2SO4 → (C2H5)2SO4
Dietilefirga oleum ta’sir ettirib ham dietilsulfat olish mumkin:
(C2H5)2O + SO3 → (C2H5)2SO4
Suv, spirt, nitril, nitrat va sianidlar singari moddalarni sulfat kislotaning noron va o’rta efirlari ta’sirida alkillash reaksiyalari ularni galoidli alkillar bilan alkillash reaksiyalariga o’xshash bo’ladi. Masalan;
CH3 ─ J + H ─ NH2 → CH3NH2 + HJ
CH3 ─O─ SO2OCH3 +H─ NH2 → CH3 ─NH2 + H ─OSO2OCH3
C2H5 ─J─ K+ CN→ C2H5 ─ CN + KJ
C2H5 ─ OSO2OC2H5 +K ─CN → C2H5 ─ CN +K ─OSO2OC2H5
Dialkilsulfatlarning alkillash reaksiyalariga kirishish qobiliyati alkyl sulfat kisloalar va hatto, galoidli alkillardan ham kuchlidir.
Sanoatda paraginni havo bilan oksidlab, shuningdek, yuqori yog’ kislotalarini katalitik gidrogenlab olinadigan yuqori alifatik spirtlarga konsentrlangan sulfat kislota ta’sir ettirib yuqori alkilsulfat kislotalar olinadi. Bu kislotalar ishqorlar bilan reaksiyaga kirishib tuzlar – alkilsulfatlar hosil qiladi:
R─ COOH→ R ─CH2OH, bunda, R=C11H23 ─ C17H35
R ─ CH2OH → R ─ CH2 ─OSO2OH → R ─ CH2OSO2ONa
Bunday yo’l bilan olinadigan yuqori alkilsulfatlar siztetik yuvish vositalari sifatida keng miqyosda ishlatiladi.
Nitrat kislota efirlari. Bularni spirtlarga nitrat va sulfat kislotalar aralashmasini ta’sir ettirish orqali olinadi.
Nitrat kislota efirlaridan metilnitrat CH3─O─NO2 suyuq moddalar bo’lib, qaynash temperaturasidan yuqori qizdirilganda portlaydi.
Dinitrat etilenglikol (I) va trinitrat glitserin (II) kuchli portlovchi moddalardir:

Trinitrat glitserin og’ir,shirin ta’mli, juda zaharli moysimon suyuqlik, suvda erimaydi,organic erituvchilarda yaxshi eriydi. Sal turtsa yoki qizdirilganda kuchli portlaydi. Shu sababdan г sof holda qo’llanilmaydi. Portlovchi modda sifatida ishlatish uchun uinfuzoriya tuprog’iga shimdirilib, faqat detonatsiya bo’lgandagina portlaydigan dinamitga aylantiriladi.
Trinitrat glitserinda nitroklechatkani eritib, tutunsiz porox tayyorlashda qo’llaniladigan portlovchi jelatina olinadi.

Download 54,94 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish