Uyqusizlik baʼzan insomnia

---

Uyqusizlik
Uyqusizlik (baʼzan insomnia ham deyiladi) tegishli sharoit boʻlishiga qaramay, 
uxlay
olmaslik
muammosi bilan xarakterlanuvchi kasallik simptomidir. Bu odatda holsizlanish, bosh ogʻriqlari va
boshqa simptomlarni keltirib chiqaradi. Uyqusizlik atamasi uyquning mutlaqo yoʻqligini emas,
balki uxlash qiyinligini anglatadi.
Uyqusizlik, insomniya, agripniya — tungi uyqu maromining buzilishi; tunda kam yoki yuzaki
uxlash, uyqu kelmaslik, bevaqt uygʻonaverish, shuningdek, juda erta uyqu oʻchib ketishi va
boshqa
Baʼzi odamlarda uyqu bolaligidan buzilgan boʻladi, mas, irsiy, ilk yoshda boshdan kechirilgan baʼzi
kasalliklar yoki nerv sistemasi, bosh miyaning shikastlanishi oqibatida kelib chiqadi. U. koʻpincha
nerv sistemasining kuchli ruhiy, emotsional shikastlari, nevroz, psixoz, bosh miyaning organik
kasalliklari (ayniqsa, miya qon tomirlari aterosklerozi), ichki aʼzolar va endokrin bezlar (buyrak,
jigar, qalqonsimon bez) kasalliklari bilan bogʻliq nerv sistemasining funksional buzilishlarida
uchraydi. U. yotadigan joyning noqulay boʻlishi, biror narsadan hayajonlanish, birorta kasallikning
boshlanish belgisi boʻlishi ham mumkin. Agar U. noxush kechinmalar, toliqish, uxlash maromining
buzilishidan (funksional U.) kelib chiqqan boʻlsa, u oʻzicha tiklanadi. Buning uchun har kuni bir
vaqtda odatdagi sharoitda yotish, yaxshi hayollar surish lozim. Bu tavsiyalarga rioya qilinsa,
hayajonlanish, toliqishdan yuzaga keladigan U. tezda oʻtib ketadi. Uyku yoshi qaytgan va qarigan
kishilarda oʻzgaradi; uyqu yoshlik davriga qaraganda birmuncha yuzaki va qisqa muddatli boʻlib
qoladi, bu shu yoshdagi organizmning fiziologik xususiyatlari natijasidir.
U.ning har qanday turida ham vrach bilan maslahatlashib, zarur muolajalarni olish tavsiya etiladi,
oʻz bilgicha doridarmonlar bilan davolanish xavfli asoratlarga olib keladi.
Uyqusizlik ayollarda erkaklardagidan 1,4 marta koʻp tarqalgan.
[1]
Tiplari

---

Uyqusizlikning koʻplab darajalari maʼlum boʻlsa-da, ularning orasidan quyidagilari ayniqsa ajratib
koʻrsatiladi:
Vaqtincha uyqusizlik, bir necha kun davom etadi.
Qisqa muddatli uyqusizlik, uch haftadan olti oygacha muddatda davom etadi.
Surunkali uyqusizlik, yillab davom etadi.
Vaqtincha uyqusizlik odatda shovqin, kuchli asablanish, uyqu tuzumi buzilishi, giyohvand yoki
neyrotrop moddalar taʼsirida kelib chiqadi. Surunkali uyqusizlikka esa boshqa kasalliklar, 
bosh
miya
 jarohati, 
parazitlar
 sabab boʻlishi mumkin. Baʼzan uyqusizlik nasldan naslga oʻtishi mumkin.
Uyqusizlik umumiy holsizlanish, 
diplopiya
(bir narsani ikkitadek koʻrish), 
gallutsinatsiyalarni
keltirib chiqarishi, kamdan-kam hollarda oʻlimga ham olib kelishi mumkin.
Uyqusizlik bilan kasallangan bemorlarga 
uyqu dorilar
tavsiya etiladi (
shifokor
 
retsepti
shart).
Bundan tashqari 
gipnoz
, 
kognitiv psixoterapiya
bilan ham davolash mumkin. Sogʻlom
odamlardagi vaqtincha uyqusizlikni 
asal
va 
sut
aralashtirib ichish, issiq vanna qabul qilish bilan
yengsa boʻladi.
Uyqusizlik boshqa kasalliklar tufayli kelib chiqishi mumkin boʻlgani uchun albatta tibbiy
muassasalarga murojaat etish zarur.
1. 
Several Sleep Disorders Reflect Gender Differences (http://pn.psychiatryonline.org/cgi/content/full/4
2/10/40)
UYQU-MUHIM FIZIOLOGIK HOLAT (http://salomatlik.edunet.uz/uyqu.htm)
 
Arxivlandi (http
s://web.archive.org/web/20070626000825/http://salomatlik.edunet.uz/uyqu.htm)
 2007-
06-26
 Wayback Machine
 saytida.
how to find the best mattress (http://www.bedroompedia.com/find-best-mattress/)
Sabab va natijalari
Davolash
Manbalar
Havolalar

---

 
Soʻnggi tahrir 10 oylar avval InternetArchiveBot tomonidan amalga oshirildi
Ko‘proq o‘rganish
Ushbu maqolada 
Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi
 (2000-2005)
maʼlumotlaridan foydalanilgan.
Tibbiyotga
 oid ushbu maqola 
chaladir
. Siz uni 
boyitib, (https://uz.wikipedia.org/w/index.php?t
itle=Uyqusizlik&action=edit)
 
Vikipediyaga
 yordam berishingiz mumkin.
"
https://uz.wikipedia.org/w/index
.php?
title=Uyqusizlik&oldid=2177575
" 
dan olindi

---