1. Фан ижтимоий-маданий ҳодиса сифатида билим, фаолият ва ижтимоий

 
Фан ривожланишининг асосий босқичлари
. 
Фан билимнинг мустақил соҳаси, 
дунёқарашнинг алоҳида шакли сифатида фақат XVII-XVIII асрларда тўла шаклланди. 
И.Ньютон классик механиканинг асосий қонунларини таърифлаб, шу тариқа 
табиатшуносликнинг бўлими – асослари асрлар мобайнида шаклланган, бош 
тамойиллари эса бундан юз йилча муқаддам, аввало Галилео Галилей томонидан 
таърифланган классик механиканинг шаклланишига якун ясаганидан кейин юз берди. 
 
Милоддан аввалги I минг йилликдан XVI асргача бўлган давр илк фан давридир
. Бу даврда 
асрлар мобайнида авлоддан-авлодга ўтиб келган, ҳаёт тажрибаси ва меҳнат фаолияти жараёнида 
олинган амалий билимлар, Математик, астрономик, тиббий ва бошқа масалаларни ечишда 
фойдаланиладиган маълумотлар, усуллар ва методлар жамланиши билан фалсафада тегишли 
бўлимлар вужудга келган ва кейинчалик аста-секин шаклланаётган айрим фанлар: математика, 
астрономия, тиббиёт ва ҳоказоларга ажралиб чиқган.
Шу нарса диққатга сазоворки, ҳатто XVII аср охирида Ньютон ўзининг физика асосларини 
яратган «Натурал фалсафанинг математик асослари» деб номланган асарини эълон қилган. бу 
даврда Қадимги Юнонистонда “Платон академияси”, Марказий Осиёда “Маъмун академияси” 
ташкил этилган. 
2. 
XVI-XVII асрлар
– 1 
илмий инқилобдаври бўлиб, 
у классик фан даври деб 
номланади ва XIX асргача давом этади.
У Коперник ва Галилей тадқиқотларидан бошланиб, 
Ньютон ва Лейбницнинг физика ва математика соҳасидаги фундаментал асарлари билан ўз 
чўққисига кўтарилган.
Бу даврда ҳозирги вақт табиатшунослигининг асослари яратилган. Ҳунармандлар, 
табиблар, алхимиклар томонидан қўлга киритилган айрим далиллар тизимли таҳлил қилиниб, 
умумлаштирила бошлаган.
XVII асрда дастлабки илмий академиялар иш бошлаган.