1-mavzu: Iqtisodiyot, bozor va iqtisodiy siyosat Iqtisodiyot va bozor. Iqtisodiyotni boshkarishning bozor mexanizmi, uning faoliyat sohasi

Tashkiliy va institutsional mezonlarga asoslangan iqtisodiy siyosatni amalga oshirish usullarining yana bir tasnifi mavjud.
Ushbu yondashuv quyidagi usullar bilan ajralib turadi:
-ma'muriy;
-iqtisodiy;
-institutsional.
Tartibga solish harakatining ma'muriy choralari majmui huquqiy infratuzilma bilan ta'minlanadi. Ma'muriy chora-tadbirlarning asosiy vazifasi jamiyatda barqaror, qonunga asoslangan muhitni ta'minlashdan iborat: mulk huquqini saqlash, raqobat muhitini himoya qilish, erkin tanlash va iqtisodiy qarorlar qabul qilish imkoniyatlarini ta'minlash.
Ma'muriy choralar, o'z navbatida, taqiqlash, ruxsat berish, majburlash choralariga bo'linadi.
Iqtisodiy chora-tadbirlarga davlatning iqtisodiy dastaklari yordamida bozor munosabatlariga ta'sir ko'rsatadigan harakatlari kiradi. Bu chora-tadbirlar yalpi talabga, yalpi taklifga, kapitalning markazlashuv darajasiga, iqtisodiyotning ijtimoiy va tarkibiy jihatlariga ta'sir ko'rsatishning turli usullarini anglatadi.
Iqtisodiy choralarga quyidagilar kiradi:
-moliyaviy siyosat;
-byudjet siyosati;
-fiskal(soliq) siyosat;
-pul-kredit siyosati;
-iqtisodiy prognozlash;
-rejalashtirish;
-dasturlash.
Institutsional chora-tadbirlar muayyan ijtimoiy institutlarni yaratish, saqlash va rivojlantirishni o'z ichiga oladi. Bunda “muassasa” deganda ijtimoiy odatlar guruhini yaxshiroq tavsiflash uchun og‘zaki belgi tushuniladi. Institutlar deganda jamiyatda muayyan ijtimoiy guruhlar uchun odat yoki xalq uchun odat bo‘lib qolgan hukmron va barqaror fikrlash yoki harakat tarzining mavjudligi tushuniladi. Misollar: "huquq instituti", "mulk instituti".
Institutsional shakllarning tarqalishining turli xil variantlari :
-bevosita vazifasi hukumat maqsadlarini amalga oshirish bo‘lgan ijro etuvchi hokimiyat organlari tuzilmasi;
-iqtisodiyotning davlat sektori ob'ektlarini, ya'ni davlat mulkini shakllantirish va saqlash;