1. Milliy iqtisodiyot va uning tuzilishi Iqtisodiyot tarmoqlari

Bir martalik daromad shaxsiy daromad solig'i va davlatga ba'zi soliq bo'lmagan to'lovlar miqdori bo'yicha shaxsiy daromadlarning kamayishi sifatida hisoblanadi. Ixtiyoriy daromad iste'mol va jamg'arma uchun ishlatiladi.
Milliy iqtisodiyot - bu juda ko'p turli xil elementlardan iborat murakkab ko'p bosqichli tizim: tarmoqlar, komplekslar, tarmoqlar va boshqalar. Ularning tarkibi va alohida elementlar o'rtasidagi munosabatlar iqtisodiyotning makrotuzilmasini tashkil qiladi.
Milliy iqtisodiy tizimning faoliyat ko'rsatish qonuniyatlarini tushuntirishda struktura nazariyasi juda muhim rol o'ynaydi. U iqtisodiy dinamikaning chuqur ildiz otgan omillarini, takror ishlab chiqarish jarayonining natijalarini aks ettiradi. Mahsulot hajmining qiymat jihatidan o'sishiga fan-texnika taraqqiyoti va boshqa sifat omillari ta'sirida narxlarning pasayishi ta'sir ko'rsatadi, bu esa takror ishlab chiqarish hajmining nisbatan qisqarishiga olib keladi. Bunday holda, iqtisodiy taraqqiyot makrotuzilma parametrlarida, milliy iqtisodiyotning tarkibiy o'zgarishlarida o'z ifodasini topadi, bu esa tarkibiy samarani olishni ta'minlaydi. Gem bilan birgalikda tuzilmadagi keskin o'zgarishlar tarkibiy inqirozlarni keltirib chiqaradi, bu esa milliy iqtisodiyot va xalqaro iqtisodiy munosabatlar uchun juda og'riqli oqibatlarga olib keladi. Shunday qilib, 1973 yildagi neftning jahon narxlarining keskin o'sishi natijasida yuzaga kelgan energetika inqirozi ko'plab mamlakatlar iqtisodiyotining rivojlanishiga chuqur va uzoq muddatli ta'sir ko'rsatdi va aholi va hukumatlarning resurslarni tejash muammosiga munosabatini o'zgartirdi. . Katta zarbalar moliyaviy va valyuta inqirozlari, qishloq xo'jaligi mahsulotlarini ortiqcha yoki kam ishlab chiqarish (agrar inqirozlar) natijasida yuzaga keladi. Keskin tarkibiy o'zgarishlar mamlakatni sanoatlashtirish yoki industriyalashtirish, iqtisodiyotni harbiylashtirish bilan bog'liq.
Milliy iqtisodiyotning tuzilishini (makrotuzilmasini) turli jihatlarda ko'rib chiqish mumkin: faoliyat sohalari (iqtisodiyot tarmoqlari), tarmoq tarkibi, takror ishlab chiqarish va mintaqaviy jihatlarning tarkibi va o'zaro bog'liqligi nuqtai nazaridan. Iqtisodiyotning alohida tomonlari (tashqi savdo tuzilmasi, tarkibi, iqtisodiy salohiyat nisbati, milliy boylik va boshqalar)ning tarkibiy nisbatlarining ahamiyati kam emas. Hozirgi vaqtda milliy buxgalteriya hisobi tizimiga asoslanib, statistika 5 ta institutsional sektorni ajratib turadi:
moliyaviy bo'lmagan korxonalar;
moliya institutlari;
davlat muassasalari;
notijorat tashkilotlar;
uy xo'jaliklari.
E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT !!!