1-Modul. Psixologiya predmeti 1-mavzu. Psixologiya fanining predmeti va rivojlanish tarixi. Reja

 

KIBERNETIKA 

 

SOTSIOLOGIYA 

Ijtimoiy psixologiyaga doir 

masala yechish va ijtimoiy 

rivojlanishda psixologiyani 

rolini o'rganadi. 

Ta'lim tarbiya jarayonida 

inson shaxsini shaklla-

nishini o’rganadi 

PEDAGOGIKA 

 

 

TEXNIK FANLAR 

Psixikani o’rganish uchun texnik 

vositalarni 

ishlab 

chiqish 

shuningdek  texnik  taraqqiyot 

sharoitida 

inson 

faoliyatini 

optimal shartlarini o’rganadi. 

 

Tabiiy fanlar biologiya, 

fiziologiya, ximiya, fizika 

va boshqalar 

Psixika 

asosida 

yotuvchi 

miyaning 

biologik 

va 

fiziologik 

jarayonlarini 

o'rganuvchi tuzilishi. 

 

---

qarashlaridagi  o`zgarishlarni  o`rganish,  bashorat  qilish  va  taraqqiyot  mezonlarini  ishlab 

chiqishda ikkala fan metodologiyasi va metodlarini birlashtirish tadbiqiy ahamiyat kasb etadi.  

Pedagogika bilan psixologiyaning o`zaro hamkorligi va aloqasi an`anaviy va azaliy bo`lib, 

ularni  yosh  avlod  tarbiyasining  zamon  talablari  ruhida  amalga  oshirishdagi  roli  va  nufuziga 

xosdir. O`z-o`zidan ravshanki,  bunday aloqa hamisha ham  mavjud bo`lib kelgan va buni  ilg`or 

psixologlar  va  pedagoglar  tushuntirib  berishga  harakat  qilishgan.  Rus  pedagogi  va  psixologi 

K.D.Ushinskiy  pedagogika  uchun  o`z  ahamiyatiga  ko`ra  psixologiya  barcha  fanlar  ichida 

birinchi o`rinda turadi, deb ta`kidlagan edi. Kishini har jihatdan tarbiyalamoq uchun, - deb qayd 

etgan edi K.D.Ushinskiy, uni har jihatdan o`rganmoq darkor. 

 Respublikamizda  amalga  oshirilayotgan  yangi  "Ta`lim  to`g`risida"gi  qonun  hamda 

"Kadrlar  tayyorlash  Milliy  dasturi"ni  amalga  oshirilishi  ham  ikki  fan  hamkorligi  va  o`zaro 

aloqasini  har  qachongidan  ham  dolzarb  qilib  qo`ydi.  Milliy  dasturda  e`tirof  etilgan  yangicha 

modeldagi  shaxsni  kamol  toptirish,  uni  chuqur  bilimlar  sohibi  bo`lib  yetishishi,  barkamolligini 

kafolatlovchi  shart-sharoitlar  orasida  yangi  pedagogik  texnologiyalarni  ta`lim  va  tarbiya 

jarayonlariga  tadbiq  etishda  pedagogikaning  o`z  uslub  va  qoidalari  yetarli  bo`lmaydi.  Shuning 

uchun  ham  psixologiya  u  bilan  hamkorlikda  yosh  avlod  ongining  ta`lim  olish  davrlaridagi 

rivojlanish  an`analaridan  tortib,  toki  yangicha  o`qitish  texnologiyalarini  bola  tomonidan 

o`zlashtirilishi va undagi aqliy qobiliyatlarga nechog`li ta`sir ko`rsatayotganligini o`rganish, shu 

asosda ishni tashkil etish, psixologiyadagi metodlarni didaktik metodlar bilan uyg`unlashtirishni 

taqozo  etadi.  Ayniqsa,  ma`naviy  barkamollik  tamoyillarini  maktabda  va  yangi  tipdagi  ta`lim 

muassasalarida  joriy  etish  ham  shaxs  psixologiyasini  teran  bilgan  holda  o`qitishning  eng  ilg`or 

va zamonaviy shakllarini amaliyotga tadbiq etishni nazarda tutadi.  

Tabiiy  fanlar  -  biologiya,  fiziologiya,  ximiya,  fizika  va  boshqalar  psixik  jarayonlarning 

tabiiy  fiziologik  mexanizmlarini  tushunish  va  shu  orqali  ularning  kechish  qonuniyatlarini 

ob`ektiv o`rganish uchun materiallar beradi. Ayniqsa, bosh miyaning hamda markaziy asab tizi-

mining  psixik  faoliyatlarini  boshqarishda  va  ularni  muvofiqlash-tirishdagi  rolini  e`tirof  etgan 

holda psixologiya fani tabiiy fanlar erishgan yutuqlar va ulardagi tadqiqot usularidan omilkorona 

foydalanadi.  Masalan,  shaxs  qobiliyatlarini  diagnostika  qilish  uning  tug`ma  layoqatlari  hamda 

orttirilgan  sifatlarini  bir  vaqtda  bilishni  taqozo  etganligi  sababli  unga  tabiiy  layoqatning 

xususiyatlarini  aniqlashda  psixofiziologiyaning  qator  usullaridan  o`z  o`rnida  foydalanadi  va 

biologiya,  anatomiya,  fiziologiya,  neyrofiziologiya  kabi  fanlarning  shu  kungacha  erishgan 

yutuqlaridan  foydalanadi.  Shuning  uchun  tabiiy  fanlar  sohasida  erishilgan  barcha  yutuqlar 

psixologiya fanining predmetini mukammalroq yoritishga o`z hissasini qo`shgan.