2017
|
2018
|
2019
|
2017
|
2018
|
2019
|
a) zanjirsimon:
-eksport
|
-
|
211,2∙100/103,8=203,5%
|
339,1∙100/211,2=160,6%
|
-
|
16,5∙100/16,4
=100,6%
|
15,6∙100/16,5=95,1%
|
-import
|
-
|
315,9∙100/242,1=130,5%
|
548∙100/315,9
=173,5%
|
-
|
24,5∙100/15,5
=158,1%
|
143,4∙100/245=585,3%
|
-umumiy aylanma
|
-
|
527,1∙100/345,9=152,4%
|
887,1∙100/527,1=168,3%
|
-
|
41∙100/31,9
=128,5%
|
159∙100/41
=387,8%
|
b) zaminiy
|
|
|
|
|
|
|
-eksport
|
100
|
211,2∙100/103,8=203,5%
|
339,1∙100/103,8=327,9%
|
100
|
16,5∙100/16,4
=100,6%
|
15,6∙100/16,4=95,1%
|
-import
|
100
|
215,9∙100/242,1=130,5%
|
548∙100/242,1
=226,4%
|
100
|
24,5∙100/15,5
=158,1%
|
143,4∙100/15,5
=280%
|
-umumiy aylanma
|
100
|
527,1∙100/345,9=152,4%
|
887,1∙100/345,9=256,5%
|
100
|
41∙100/31,9
=128,5%
|
159∙100/31,9
=498,4%
|
Bu ko`rsatkichlar N viloyati bo`yicha ham shunday tartibda hisoblangan.
Shunday qilib, zanjirsimon o`sish sur`atlari davr sayin (misolimizda yil sayin) o`sish darajasini(kamayishini), zaminiy o`sish sur`atlari esa qatorning boshlang`ich davridan so`ng o`tgan davrlar davomida umumiy o`sish darajasini ifodalaydi. O`rganilayotgan hodisalar dinamikasini ta`riflovchi nisbiy ko`rsatkichlar guruhiga o`sish sur`atlaridan tashqari yana qo`shimcha o`sish sur`atlari, trend ko`rsatkichlari, korrelyatsiya koeffitsiyentlari, dinamikada tebranuvchanlik va barqarorlik ko`rsatkichlari, dinamik indekslar va h.k. kiradi.
O`zaro bog`lanish nisbiy miqdorlari omil (sabab) belgilari bilan natijaviy (oqibat) belgilari o`rtasidagi bog`lanishlarni ta`riflaydi
| Nisbiy miqdorlarning uchinchi guruhi hodisalar orasidagi o`zaro bog`lanishlarni yoki omil (sabab) belgilar bilan natijaviy (oqibat) belgilar o`rtasidagi bog`lanishlarni ta`riflaydi. Ular, masalan, bozor baholari bilan taklif va talab hajmi, iste`mol va jamg`arma bilan tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish, mehnat unumdorligi bilan mahsulot hajmi, daromadlar bilan mehnat unumdorligi, sarflangan o`g`itlar bilan hosildorlik va h.k. bog`lanishlarni tavsiflaydi. Ushbu guruh ko`rsatkichlari qatoriga chegaraviy moyillik va elastiklik koeffitsiyentlari, korrelyatsiya va determinatsiya koeffitsiyentlari, balans tuuilmalarining nisbiy ko`rsatkichlari, analitik indekslar kiradi. 13 bobda chegaraviy moyillik va elastiklik nisbiy ko`rsatkichlarini hisoblash tartibi bayon etilgan. Boshqa ko`rsatkichlar kitobning boshqa boblarida qarab chiqilgan.
Fazoviy (hududiy) taqqoslash nisbiy ko`rsatkichlari – mazmu-nan turdosh bo`lib, ammo turli obyektlar, hududlar, tuzilmalar, mamlakatlarga tegishli ko`rsat-kichlarni solishtirish natijalaridir
Nisbiy ko`rsatkichlarning yana bir katta guruhi hodisa va jarayonlarni fazoda olib taqqoslash natijalari bo`lib, turli mamlakatlar, mintaqalar, ma`muriy hududiy bo`linmalar, tashkiliy-huquqiy tuuilmalar va obyektlarga tegishli mazmundosh statistik ko`rsatkichlarning o`zaro nisbatlarini tavsiflaydi. Ular jahon xo`jaligini tahlil qilish va unda ayrim mamlakatlar o`rnini aniqlashda, milliy bozorlarni shakllanishida ayrim mintaqa va tuuilmalarning rolini o`rganishda, korxona va firmalar faoliyatini qiyosiy tahlil qilishda muhim qurol hisoblanadi. Mazkur guruh ko`rsatkichlarini qisqacha qilib fazoviy (hududiy) taqqoslash nisbiy ko`rsatkichlari deb atash mumkin. Ularni hisoblash tartibi quyida Rossiya, Markaziy Osiyo respublikalarida jon boshiga YIM ishlab chiqarish va ayrim mahsulotlarni iste`mol qilish ma`lumotlari misolida tasvirlangan.
Do'stlaringiz bilan baham: |