6-Mavzu: Eritmalar. Eritmalar konsentratsiyasini ifodalash usullari

Moddalarning eruvchanligi erigan modda tabiatiga , erituvchi tabiatiiga , temperaturaga, gaz moddalarda bosimga bog’liq bo’ladi.
Masalalar yechish usulari:

1. 
   120g suvda ayni temperaturada qancha g tuz erishi mumkin? (S=36g)
   

Berilgan: S=36 g m(suv)=120 g m(tuz)=?

Yechish: Eruvchanlik fo’rmulasidan 120 g suvda erishi kerak bo’lgan tuz massasini aniqlaymiz. dan tuz massasini aniqlaymiz. bundan X ni topsak

2. 450g suvda 20ºC da to’yingan eritma hosil qilish uchun ayni moddadan 75g eritildi. Moddaning 20ºC dagi eruvchanlik koffitsentini aniqlang?

Berilgan: m(suv)=450 g m(erigan modda)=75 g S=?

Yechish: : Eruvchanlik fo’rmulasidan 100 g suvda erishi kerak bo’lgan tuz massasini aniqlaymiz. dan S ni aniqlaymiz. bunda

3. 185g to’yingan erimada 66g tuz bo’lsa, eruvchanlik kofitsentini aniqlang?

Berilgan: m( to’yingan eritma)=185 g m(tuz)=66 g S=?

Yechish: Msuv=meritma-mtuz=185g -66g =119g suv bor. S=55.46g gat eng.

4. Moddaning S=415g ga teng. Shu moddaning 60g suvda erishidan qanday massali to’yingan eritma olish mumkin?

Berilgan: S=415g msuv=60g __________ meritma=?

Yechish: a. to’yingan eritma hosil bo’ladi.

5. 200g eritmaning 20% osh tuzi. Uni to’yingan eritmaga aylantirish uchun 70g eritishga to’g’ri keladi. Osh tuzining eruvchanlik kofitsentini aniqlang?

Berilgan: meritma=200g ωtuz=20% mqo’shlgan tuz=70g _______________ S=?

Yechish: a. Birinchi navbatda eritma tarkibidagi tuzni topamiz: ^1mtuz=ω·meritma=0.2·200g=40g tuz bor. b. Eritma massasidan tuzning massasini olib tashlasak eritmadagi suvning massasi kelib chiqadi. msuv=m meritma-^1mtuz=200g-40g=160g suv bo’lgan. c. Eritmadagi tuz bilan qo’shilgan tuz massalarini qo’shib keyingi eritmadagi jami erigan tuz massasini aniqlaaymiz. ^1mtuz+mqo’shilgan tuz=40g+70g=110g jami tuz boldi. d. Keyin eruvchanlikninig fo’rmulasiga qo’yamiz. , ga teng.

6. Natriy nitritning 10°C dagi eruvchanligi 80,5 ga teng. Shunday sharoitda 250 g suvda shu tuzdan qancha g erishi mumkin?

Berilgan: S10ºC=80.5g msuv=250g ____________ mtuz=?

Yechish: NaNO3 ning 10°C dagi eruvchanligi 80,5 teng degani 100 g suvda NaNO3 dan 80,5 g erishini bildiradi. 1-usul. 100 g suvda 80,5 g tuz eriydi 250 g suvda X g tuz eriydi. tuz 10°C da 250g suvda eriydi.

2-usul.

Berilgan: S10ºC=80.5g msuv=250g

Yechish: quyidagi bog’lanishdan mmod ni topamiz. tuz 10°C da 250g suvda eriydi.

m_tuz=?

1. 
   Moddaning eruvchanligi 70 gr ga teng bo’lsa, 250 gr suvda necha gr erishi kerak? J: 175 gr
   
2. 
   Eruvchanlik 32 bo’lgan moddaning 660 gr to’yingan eritmasini hosil qilish uchun qanday massali tuz va suuv kerak? J: 160, 500
   
3. 
   Eruvchanligi 80 bo’lgan moddaning 48 gr dan foydalanib qanday massali to’yingan eritma tayyorlash mumkin? J; 108 gr
   
4. 
   560 gr suvda 87.5 gr tuz erisa, eruvchanligini aniqlang? J:15.6 gr
   
5. 
   250 gr to’yingan eritma bug’latilganda 25 gr tuz kristallangan bo’lsa, eruvchanlik qanday bo’ladi? J:11.11gr
   
6. 
   5 mol suvda 112 l HCl erishidan hosil bo’lgan to’yingan eritmada kislota eruvchanligini aniqlang? J: 202.7 gr
   
7. 
   600 gr eritma tarkibida 12.04*10²³ ta HBr ma’lekulasi bo’lsa, uning eruvchanligini aniqlang? J: 37 gr
   
8. 
   130 gr suvda 50 gr CuSO₄*5H₂O eritib CuSO₄ to’yingan eritmasi olindi. Eritmada tuzning eruvchanligini aniqlang? J:21.62 gr
   
9. 
   Mis kuporosining eruvchanligi 75 gr bo’lganda, mis sulfatning eruvchanligini aniqlang?
   
10. 
    CuSO₄ eruvchanligi 32 gr bo’lsa, CuSO₄*5H₂O ning eruvchanligini qanday bo’lishini aniqlang? J:61 gr
    
11. 
    Na₂CO₃ ning eruvchanligi 28.8 gr bo’lsa, Na₂CO₃*10H₂O eruvchanligini aniqlang? J: 152.05 gr
    
12. 
    Na₂CO₃*H₂O eruvchanligi 57.6 gr bo’lsa, Na₂CO₃ eruvchanligini aniqlang? J: 15.67 gr
    
13. 
    250 gr suvda 112 gr CaO erishidan Ca(OH)₂ ning to’yingan eritmasi hosil bo’ldi. Uning eruvchanligini aniqlang? J:69.2 gr