7-Мавзу: шахснинг билиш жараёнлари: сезги, диқҚАТ, идрок, хотира, тафаккур, нутқ, хаёл

Диққатнинг 
ўзгариб 
туриши -
идрок, xотира, 
тасаввур 
ѐки 
тафаккур 
жараѐнида 
диққатнинг 
маълум вақт ичида дам 
кучайиб, 
дам 
сусайиб 
туришдан иборат қонуният; 
диққат баъзан дақиқага 25-30 
марта 
ҳам 
ўзгаради. 
Диққатнинг ўртача ўзгариш 
тебраниш 
частотаси 
2-3 
секундга тенгдир. 
Кўрув диққати
- нарса 
ва ҳодисаларни кўрув органи 
Иxтиѐрий диққат
- онгнинг олдиндан 
белгиланган мақсадга мувофиқ иродавий ва 
асабий фаоллик кўрсатган ҳолда муайян объектга 
йўналиши ва унга тўпланишдан иборат диққат 
тури. 
Иxтиѐрийдан 
кейинги 
диққат
- 
диққатнинг муайян объектга, аввало, иxтиѐрий 
равишда қаратилиб, сўнгра унинг аҳамияти 
тушунилган 
сари 
ўз-ўзидан 
қаратилиб 
бориладиган (автоматлашган) диққат тури. Ушбу 
тушунча псиxология фанига Н. Ф. Добринин 
томонидан киритилган. 
Диққат чалғиши
- маълум бир фаолият 
жараѐнида диққатнинг бир объектдан бошқа бир 
объектга иxтиѐрсиз равишда ўтиб туришидан 
иборат салбий xусусияти. 
Диққатнинг хажми
- диққатнинг бир 
вақтнинг ўзида қамраб олиши мумкин бўлган 
мустақил 
объектлар 
миқдори 
билан 
белгиланадиган xусусияти. Диққатнинг ҳажми 
экспериментал шароитда 2-6 мустақил объектга 
тенгдир. 
Диққатнинг 
объектлари 
ўртасида 
қанчалик яқин боғланишлар мавжуд бўлса, унинг 
ҳажми шунчалик кенг бўлади ва аксинча. 
Диққат 
объекти 
- 
онгимиз 
атрофдагилардан 
ажратиб 
олган 
ҳолда 
йўналтирилган ва фаол тўпланган нарса ѐки 
ҳодиса. Диққат объекти фақат объектив нарсалар 
эмас, балки субъектив ҳодисалар, ўз ҳис 
туйғуларимиз, фикрларимиз, хаѐл ѐки xотира 
тасаввурларимиз ва бошқа шу кабилар ҳам 
бўлиши мумкин.