Dekart koordinatalar tizimi — tekislik yoki fazodagi toʻgʻri ch iziq koordinatalar tizimi. Rene Dekart kiritgan (1637). Bir nuqta (koordinatalar boshi) dan oʻtadigan ikki va oʻq (tekislikda) yoki uch va oʻqdan (fazoda) iborat. Bunda koordinata oʻqlariga qoʻyiladigan uzunlik birliklari oʻzaro teng boʻladi. Koordinata oʻqlari oʻzaro tik boʻlgan Dekart koordinatalar tizimi toʻgʻri burchakli koordinatalar tizimi deb ataladi. Dekart koordinatalar tizimi deganda koʻpincha aynan shu tizim tushuniladi, umumiy Dekart koordinatalar tizimi esa affin koordinatalar tizimi deb ataladi.
Reja3
chiziqli finksiyani hayotdagi qo’lanilishi
Chiziqli funktsiya iqtisodiyotda mashhur. Bu jozibador, chunki u oddiy va matematik tarzda ishlov berish oson. U juda ko'p muhim ilovalarga ega.
Chiziqli funksiyalar grafigi to‘g‘ri chiziq bo‘lgan funksiyalardir. Chiziqli funktsiya quyidagi ko'rinishga ega :
y = f(x) = a + bx Chiziqli funktsiya bitta mustaqil o'zgaruvchiga va bitta qaram o'zgaruvchiga ega. Mustaqil o'zgaruvchi x, bog'liq o'zgaruvchi esa y. a - doimiy had yoki y kesma. Bu x = 0 bo'lganda qaram o'zgaruvchining qiymati. b - mustaqil o'zgaruvchining koeffitsienti. U nishab sifatida ham tanilgan va qaram o'zgaruvchining o'zgarish tezligini beradi. Chiziqli funktsiyaning grafigini tuzish Chiziqli funktsiyaning grafigini tuzish uchun:
1. Tenglamani qanoatlantiradigan 2 nuqtani toping
2. Ularning rejasini tuzing
3. Nuqtalarni to'g'ri chiziq bilan bog'lang
Misol: y = 25 + 5x
x = 1 bo'lsin
keyin
y = 25 + 5(1) = 30
x = 3 bo'lsin
keyin
y = 25 + 5(3) = 40
Chiziqli tenglamaning oddiy misoli Kompaniyaning zavod va asbob-uskunalar uchun 7000 AQSh dollari miqdoridagi doimiy xarajatlari va har bir mahsulot birligi uchun 600 dollarlik o'zgaruvchan xarajatlar mavjud. Turli darajadagi ishlab chiqarishda umumiy xarajat qancha?
x = chiqish birliklari bo'lsin
C = umumiy xarajat bo'lsin
C = doimiy xarajat va o'zgaruvchan xarajatlar= 7000 + 600 x
ishlab chiqarishning umumiy qiymati 15 birlik C = 7 000 + 15 (600) = 16 000 30 birlik C = 7 000 + 30 (600) = 25 000
Chiziqli tenglamalar birikmalari Chiziqli tenglamalarni qo'shish, ko'paytirish yoki bo'lish mumkin. Chiziqli tenglamalarni qo'shishning oddiy misoli C(x) xarajat funksiyasidi..
C(x) = doimiy xarajat + o'zgaruvchan xarajatlar
R(x) - daromad funksiyasi
R(x) = sotish narxi (sotilgan tovarlar soni) foyda daromaddan kam xarajatga teng
P(x) - foyda funksiyasi
P(x) = R(x) - C(x)
x = ishlab chiqarilgan va sotilgan mahsulotlar soni
Maʼlumotlar: Kompaniya sotilgan mahsulotning har bir birligi uchun 45 dollar oladi. Uning o'zgaruvchan narxi har bir mahsulot uchun 25 dollar va doimiy xarajati 1600 dollarni tashkil qiladi. Agar u (a) 75 dona, (b) 150 dona va (c) 200 dona sotgan bo‘lsa, uning foydasi qancha?
-
R(x) = 45x
|
C(x) = 1600 + 25x
|
P(x) = 45x -(1600 + 25x)
|
|
= 20x - 1600
|
|
let x = 75
|
P(75) = 20(75) - 1600 = -100 a loss
|
let x = 150
|
P(150) = 20(150) - 1600 = 1400
|
let x = 200
|
P(200) = 20(200) - 1600 = 2400
|
reja 4
Do'stlaringiz bilan baham: |