Arab davlatlari

Arab davlatlari
Zamonaviy jahon shartli ba'zi o'ziga xos jihatlari bilan ajralib necha qismga bo'linadi. G'arbiy va Sharqiy Yevropa va arab madaniyati o'z geosiyosiy "majburiy". Ega Bugungi kunda, muddatli "Arab davlatlari" davlat, arab gapirish ko'pchilik anglatadi.
Arab davlatlari ligasi - 22 kabi mamlakatlar xalqaro tashkilotga birlashgan. , Arab tilida odamlar yashaydigan hududining umumiy maydoni taxminan 13 million km
2. Osiyo, Afrika va Yevropa - bu shakllanishi uch qit'aning chorrahasida joylashgan. Shunday qilib, Arab davlatlari Atlantika okeani, arab ildizlarga ega aholining katta qismi Fors ko'rfazidagi deyarli bir geocultural kosmik tizmalari vakili.
Arab tili va ma’daniyati
Arab tili – sommiy tillar guruhining janubiy tarmogʻiga mansub til. Yaqin va Oʻrta Sharq hamda Afrika shim.586dagi yigirmadan ortiq mamlakatning rasmiy davlat tili hisoblanadi. Arab tilida 200 mln. dan ortiq aholi gaplashadi (1997). Qadimiy Arab tili miloddan avvalgi 5 – 4-asrlarga taalluqli obidalar orqali maʼlumdir. U mumtoz arab tilining paydo boʻlishiga zamin boʻlgan. Mumtoz Arab tilining leksik va grammatik shakllanishi johiliya davri (5 – 7-asrlar) shoirlarining ogʻzaki ijodlarida namoyon boʻla boshlagan. Qur’oni Karimning nozil boʻlishi natijasida mumtoz Arab tili badiiyati yanada goʻzallashdi va grammatik meʼyorlari mukammallashdi. 8 – 9-asrlarda mumtoz Arab tili grammatikasi ishlab chiqildi, islom yoyilgan oʻlkalarda rasmiy va ilmiy til boʻlib qoldi. Ibn Sino, Beruniy, Xorazmiy va boshqa ilmiy asarlarini ana shu tilda yozganlar. Mumtoz Arab tili leksik jihatdan bir oz oʻzgargan holda, hozirga qadar arablarning adabiy tili boʻlib kelmoqda. Buning asosiy sababi arab dunyosini birlashtirib turuvchi Qur’oni Karim, Hadisi Sharif va boshqa moʻ’tabar manbalardir. Arab dunyosidagi vaqtli matbuot, nashrlar, radio va televideniye hozirgi shu tilda. Arab soʻzlashuv tili adabiy tildan keskin farqlanadi, fonetik va leksik jihatdan birbiriga oʻxshamaydi

• arab adabiy tiliga quraysh qabilasi (Makka) shevasida nozil boʻlgan Qur’oni Karim tili asos boʻlgan, zero oʻsha vaqtlardayoq Arabiston yarim orolda yashovchi qabilalarning tillarida turli tafovutlar bor edi;
• hozirgi arab dunyosining aksar qismi kelib chiqishi arab boʻlmagan xalqlardir. Ular islom taʼsirida arablashgan. Ularning hozirgi soʻzlashuv tilida islomgacha mavjud boʻlgan ona tillari unsurlarining boʻlishi, tabiiy;
• arab dunyosining aksar qismi gʻarb istilochilari hukmronligi ostida boʻlganligi hududiy lahjalarning jiddiy farqlanishiga olib kelgan. Turkiston, xususan hozirgi Oʻzbekiston hududi Arab xalifaligi tomonidan boʻysundirilgach va islom mahalliy aholi tomonidan qabul qilingach, Arab tili hamda arab yozuvi mazkur hududda ilmfan tili va yozuviga aylandi

Misr, Sudan, Suriya, Iroq, Magʻrib, Xasaniya (Mavritaniya), Shoa (Nigeriya, Kamerun, Niger) lahjalariga boʻlinadi. Ushbu lahjalar asosan 3 sababga koʻra yuzaga kelgan:
Jami quyida keltirilgan ro'yxati 23 Arab davlatlari, mavjud:
Jibuti Respublikasi;
Jazoir Respublikasi;
Bahrayn Qirolligi;
Iordaniya Qirolligi;
Misr Arab Respublikasi,
Yaman Respublikasi;
Iroq Respublikasi;
Livan Respublikasi;
Komor Ittifoqi;
Kuvayt davlat;
Qatar davlat;
Arab davlatlari
Suriya Arab Respublikasi;
Liviya Davlat;
Mavritaniya Islom Respublikasi;
Marokash Qirolligi;
Birlashgan Arab Amirliklari (BAA) ;
Ummon;
Saudiya Arabistoni;
Janubiy Sudan Respublikasi;
Somali Federal Respublikasi;
Arab dunyosi, Shimoliy Afrikaning sharqiy qismidan Arab dengizi yaqinidagi Atlantika okeanidan mintaqani qamrab olgan dunyoning bir sohasi hisoblanadi. Shimoliy chegarasi O'rta er dengizida, janubiy qismi esa Afrika shoxiga va Hind okeaniga (xaritaga) cho'ziladi. Umuman olganda, bu mintaqa mintaqa sifatida bir-biriga bog'langan, chunki uning ichida joylashgan barcha mamlakatlar arabcha gapirishadi. Ba'zi davlatlar arab tilini faqat bitta rasmiy tilda ifodalaydilar, boshqalari esa boshqa tillardan tashqari, gapiradilar.
Fors qo‘ltig‘idagi kichik orollarda joylashgan Bahrayndan tashqari, shu guruhdagi barcha davlatlar Arabiston yarimorolida joylashgan. Mintaqa iqtisodiy geografik o‘rnining qulayligi uchta qit’a – Osiyo, Afrika va Yevropa tutashgan hudud-da, xalqaro ahamiyatdagi dengiz yo‘llari bo‘yida joylashganligi bilan belgilanadi.
Asilbekova Husnora 2143-guruh