B. Keldiyev toshkent 2014

 
 
J a v o b
. 45-masalaning javobiga qarang
. 
47.So‘rish talab qilmagan sifon.
Sifon naychasiga 38- rasmda ko‘rsatilgan 
shaklga o‘xshash shakl beramiz. Barmoq bilan naychaning ochiq ingichka uchini 
berkitamiz, Naychaning ikkinchi yo‘g'on
 
qisqa tirsagini suvli idishga tushiramiz 
va barmoqni olamiz. Qisqa tirsakdagi suv idishdagi suv sathidan balandga 
ko‘tariladi va sifon harakatga keladi. Asbobning ishlash prinsipini tushuntiring. 
36- rasm. 
37- rasm. 

---

20 
 
3 8 - r a s m
 
 
 
3 8 - r a s m
J a v o b
. Barmoqni olsak, suv tutash idishlar qonuniga asosan qaidaydir tezlik bilan 
sifonning keng tirsagiga intilad Chap tirsakning ingichkalangan qismida suvning tezligi suvni 
sifonning yuqori nuqtasiga erishtiradigan kattalikkacha ortadi Bundan so‘ng sifon harakatga 
keladi. 
49.Qanday qilib shishadagi suvni shishani engashtirmasdan to‘kish mumkin?
(39- rasm.) 
J a v o b.
Shishadagi suvni unga tushirilgan naycha orqali havosini so‘rib tortib olish 
mumkin
. 
49.Ko‘rinishi o‘zgartirilgan Geron f ontanini namoyish qiling (40-rasm) 
Uning qanday ishlashini tushuntiring. 
 J a v o b
. Suv
 
C idishdan
 
B idishga tushib, undagi havoni siqadi, buning natijasida
A
idnshga qisman suv tushadi.
 A
idishdagi suv sirtida havo bosimi ortadi va suv fontan bo‘lib 
otilib chiqadi. 
 
40-rasm 41-rasm 
50.Ikkita bir xil asbobda demonstrasiya o‘tkazamiz.Ularning har biri 
ikkita 30
sm
li shisha naychadan iborat bo‘lib, shtativga tik o‘rnatilgan va 
ularning tagi rezina naycha bilan birlashtirilib, o‘rtalari qisqich bilan 
qisilgan (41-rasm). To‘rtala naychani ko‘rinishi bir xil bo‘lgan suyuqlik 
bilan to‘ldiring. Birinchi asbobda suyuqliklarning sathi har xil,
ikkinchisida bir xil. Qisqichni ochamiz. Birinchi asbobda suyuqliklarning 

---

21 
sathi bir xil bo‘lib qoladi, ikkinchisida suyuqliklarning balandligi har xil 
bo‘ladi. Hodisani tushuntiring.