Bozor mexanizmining amal qilishda talab va taklif qonunlari muxim o’rin tutadi. Talab va taklif narxni shakilantiradi shu bilan birga narx talab va taklif o’rtasidagi nisbatni aniqlab beradi

Boshqa tovarlar narxi. Boshqa tovarlar narxlarining o‘zgarishi ham mazkur tovar taklifini o‘zgartiradi. Masalan, boshqa o‘zgarmas sharoitlarda qo‘y go‘shti narxining pasayishi natijasida undan olinadigan foyda darajasi ham pasayib, qassoblar tomonidan mol go‘shti taklifining oshirilishiga olib keladi.

Narx o‘zgarishining kutilishi. Kelgusida mahsulot narxi o‘zgarishining kutilishi ham ishlab chiqaruvchining bugungi kundagi bozorga mahsulot etkazib berish xohishiga ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Masalan, kelajakda neft narxining keskin pasayishining kutilishi neftning taklifini pasaytiradi.

Ishlab chiqaruvchilar yoki sotuvchilar soni. Tovar ishlab chiqaruvchilar qanchalik ko‘p bo‘lsa, taklif qilinadigan mahsulot miqdori shunchalik ko‘p bo‘ladi. Tarmoqdagi ishlab chiqaruvchilar soni ortib borishi taklifni ko‘paytiradi, chunki tovar ishlab chiqarish ko‘payadi.

Taklif hajmining o‘zgarishiga tovarning saqlanish xususiyati, saqlash xarajatlari va transport-tashish imkoniyatlari ham ta’sir ko‘rsatadi. Masalan, uzoq vaqt saqlab bo‘lmaydigan qishloq xo‘jalik va oziq-ovqat mahsulotlari uchun taklif kamdan-kam o‘zgaruvchan bo‘ladi. Ishlab chiqarish jarayonining xususiyati, tabiiy resurslarning mavjud darajasi ham taklifga ta’sir ko‘rsatadi. Masalan, narxning o‘zgarishiga javoban ishlab chiqarishni kengaytirish yoki boshqa xil mahsulot ishlab chiqarishga o‘tish imkoniyati mavjud bo‘lsa taklif o‘zgaradi. Qishloq xo‘jaligiga yaroqli bo‘lgan erlar cheklangan bo‘lsa, uning narxi (renta) qanchalik oshmasin, er taklifini oshirib bo‘lmaydi.
Ijodiy kasb soha xodimlarining (masalan, olimlar, shoirlar, yozuvchilar, musavvirlar va boshqalar) mehnat mahsuli va noyob san’at asarlarining taklifi ham noo‘zgaruvchan bo‘ladi.²

Bu diagramma Uzbekiston hamda qo’shni davlatlar Qozog’iston va Qirg’iziston davlatlari shuningdek,Rossiya Fedratsiyasining 2011-2015-yillarda infilatsiyasi yoritilgan.

Uzbekistonning 2011-yilda infilatsiyasi darajasi 2014-yilga nisbatan yuqori bo’lib inf- latsiya anchagina pasayib boradi.2015-yilda biroz ko’tarilganini ko’rishimiz mumkun.
Uzbekistonda 2011-y 12,8% ,Rossiyada 6,1%, Qozog’istonda 7,4%, Qirg’izitonda 5,5% bo’lgan bo’lsa,2012-y Uzbda biroz tushgan 12,1%, Rossiyada biroz ko’tarilgan 6,5%,Qozog’istonda 6% tashkil qilmoqda, Qirg’izistonda 7,5%ni ko’rishimiz mumkun. 2013-y Uzbda infilatsiya darajasi tushayaptdi 11,2%, Rossiyada esa bu raqamlar o’zgarmadi 6,5%, Qozog’istonda ham tushib boradi 4,8%, Qirg’izistonda ancha yaxshi ko’rsatkich 4%ni tashkil qilmoqda. 2014-yda bu davlatlar infilatsiya darajasi anchayin o’zgarishini ko’rishimiz mumkun.Uzbda tushgan 8,4%,Rossiyada infilatsiya darajasi ko’tarilgan 11,4%ga,bu jarayoni Qozog’istonda ham ko’rishimiz mukun 7,4%ga,Qirg’izistonda infilatsiya jarayoni keskin 10,5% ko’tarilgan .2015-yda Uzb 9,5%ga, Rossiya 12,9%ga,Qozog’iston 13,6%ga infilatsiya darajasi ko’tarilganligini ko’rishimiz mumkun.Qirg’izistonda aksincha infilatsiya darajasi keskin tushgaligini 3,4% ko’ramiz.^{3 4 5}