E. A. Abdalina, R. J. Hoshimova


O’qituvchi yordamida quyidagi jadvalni taxlil qiling va o’qing



Download 6,52 Mb.
bet16/182
Sana11.07.2022
Hajmi6,52 Mb.
#777631
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   182
Bog'liq
portal.guldu.uz-Darslik

O’qituvchi yordamida quyidagi jadvalni taxlil qiling va o’qing.
So’zlarning oxirini o’qilishiga ahamiyat bering.

Harf va harf
birikmalari

So’z oxirida o’qilishi

O’qituvchi birgaligida ishlash
uchun misollar

-er




,faster (tezroq), ,dinner (tushlik), sister (opa, singil)



-or

[-ә]

,doctor (doktor), o,rator (ma’ruzachi),
oppresser (zolim)



-ar




,liar (yolg’onchi).



-our




,neighbour (qo’shni).




Harf va harf
birikmalari



So’z oxirida o’qilishi

O’qituvchi birgaligida ishlash
uchun misollar



-y



[i]



geology (geologiya), policy (siyosat), city (shahar), very (juda).

-ture



[-tfә]



picture (pacm), future (kelajak),

-sure



[3ә]
[-Jә]



pleasure (mamnunlik), measure (o’lchov), pressure (6ocim)

-tion



[-Jәn]



station (bekat), election (caylov).



-sion



[-3әn]
I-Jәn]



division (bo’lish), decision (qapop). pension (nafaqa), tension (tanglik)



-cial



[-Jәl]



official (ma’muriy), social (cotsial).



-gh



[in]



enough (etarli), cough (yo’tal), rough (qo’pol), laugh (qulmoq).



-tain



[-tin]



fountain (favvora), mountain (tog’).



-ous



[әs]



jealous (pashkchi), famous (taniqli).



-able



[әbl]



unbearable (chidab bo’lmaydigan),
immovable (xapakatsiz).



Grammatika


Otlarda ko’plik
Ingliz tilida otlarda ko’plik –s (yoki -es) qo’shimchasini qo’shish bilan yasaladi. Jarangsiz undoshlardan keyin [s] deb, unli va sirg’aluvchi undosh tovushlardan keyin [s] deb o’qiladi:
text — texts [s], room — rooms [z], rass — rasses [iz]. Agar so’z -u harfiga tugasa, va -u harfidan oldin undosh bo’lsa, bunday so’zlarda -u harfi -i harfiga aylanadi va -es qo’shiladi, sity — sities [sitiz] (shahar- shaharlar).
So’z oxiridagi -u harfidan oldin unli kelsa, -u harfi o’zgar-maydi: dau-daus (deiz — (kun-kunlar).
So’zlar -f yoki -fe ga tugagan bo’lsa, -(e)s ko’plik qo’shimchasi qo’shilsa, f harfi v ga aylanadi: shelf-shelves [falvz] — (javon-javonlar), knife — knives [naivz] (pichoq-pichoqlar).
Ayrim otlardan ko’plik yasalganda, ularning o’zagidagi unli harf o’zgaradi.


man [mїn] — erkak, odam men [men] — erkaklar, odamlar
woman [wumen] — ayol women [wimәn] — ayollar
foot [fut]oyoq feet [fi:t] — oyoqlar
tooth — tish teeth [ti:Ө] — tishlar
Grek va lotin tilidan kirib qolgan so’zlar o’zlarining ko’plik shakllarini saqlab qolgan.


Birlik Ko’plik

phenomenon [әn] — phenomena [ә] — hodisalar


hodisa, ko’rinish;
curriculum [әm] — reja, curricula [ә] — rejalar, dasturlar.
dastur,
analysis [is] — tahlil analysis [i:z] — tahlillar
datum [әm] — asos data [ә] asoslar


Quyidagi savollarga javob bering
Qaysi otning ko’plik qo’shimchasi [z] deb talaffuz qilinadi?
maps, tests, peas, books.
Qaysi otga — es qo’shimchasini qo’shish bilan ko’plik yasaladi?
Book, farm, box, pen.
Qaysi ot ko’plikda — f harfining v ga aylanishidan yasaladi?
knife; stuff, cliff; muff.
Qaysi otda ko’plik — u harfi i ga aylanishidan yasaladi?
toy; family; day.
Qaysi otda ko’plik umumiy qoida bo’yicha yasaladi?
pencil; datum; plan; name.


Egalik olmoshlari
Egalik olmoshlari ikki xil shaklga ega: oddiy shakli otdan avval kelib aniqlovchi vazifasini bajaradi (my book)— mening kitobim) va egalik olmoshining mustaqil shakli ot o’rnida ishlatiladi;


My room is large Mening xonam katta.
Yours is larger Sizniki (xonangiz) kattroq.

Egalik olmoshlari

Oddiy shakli

Mustaqil shakli

my — mening


his
her uning
its
Our bizning
your — sizning
their — ularning



mine — meniki, o’zimniki
his
hers uniki, o’ziniki
its
ours — bizniki, o’zimniki
yours — sizninki.
theirs – ularniki



who[hu:] — kim, whose [hu:z] — kimning, whom [hu:m] — kimni, kimga, kimdan, which [witj] — qaysi, qaysinisi, what [wәt] — nima, qaysi, qanday, qanaqa, va ravishlar:
where [wea] — qaerda, when [wen] — qachon, why [wai] nima, uchun, how [hau] — qanday

Hamma so’roq so’zlarni yod bilishingiz kerak.


Olmoshlarning qaysi biriga kishilik (1), egalik, (2), ko’rsatishi (3), so’roq, (4) olmoshlari qiladi?


his, I, he, them, me, you, this, what, who, those, it, their, our, her, its, us, that, whose, your, we, she, my.


Tagiga chizilgan olmoshlarning gapdagi vazifasini aniqlang:
1. He is in Tashkent now.
2. We send him to Moscow.
3. Pass me the ball, please.
To have The Indefinite Tenses da.


To have fe’li bor, ega bo’lmoq, egallamoq kabi ma’nolarni anglatadi, Present, Past va Future Tenses shakllari mavjud.



Present



Past



Future



I have
He


She has
It

I
He


She had
It

I shall have


He
She will have
It

We
you have
They

We
you had
They

We shall have
you will have
They

Menda, unda, bizlarda, sizlarda, ularda bor.

Menda, unda, sizlarda bor edi.

Menda, sizda, ularda bor bo’ladi.

To have fe’li ishlatilgan gaplardan so’roq gap ikki xil tuziladi:


1. have egadan avval qo’yiladi.


Have you a brother? Sizning akangiz bormi?


2. To have fe’li supper, dinner, breakfast bilan kelganda so’roq gap tuzilishi uchun do (does) yordamchi fe’li qo’llaniladi.


When do you have Siz qachon nonushga qilasiz?
breakfast?
Bo’lishsiz gapda: a) no yoki not inkor so’zi ishlatiladi.


I have no book Mening kitobim yo’q
He has not (hasn't) a Uning oilasi yo’q
family


b) do (does) not don't, doesn't ishlatiladi.

They don't have breakfast Ular bugun mehmonxona


at the hotel today da nonushta qilmaydilar

Og’zaki nuqda Present Indefinite da have o’rnida have got ishlatiladi:


Have you got children? Sizning bolalaringiz?

I. I ... got a large family have
2. Jane ...got a lot of friends has
3. We ... a test last week had
4. Mary ... her English in the morning shall have
5. They .. so much work to do tomorrow will have
6. Ann ... good results in swimming last season

"He ... a nice room" gapida fe’lning qaysi shaklini qo’llaysiz?


has; have.

Qaysi gapda to have fe’lining has shaklini ishlatasiz?


1. We ... a long pencil
2. I ... a nice room
3. He ...a friend.
4. They ...a good friend.

“Bizning yaxshi xonamiz bor edi” degan gapga qaysi tarjima to’g’ri keladi?


1. You have a nice room.
2. We had a nice room.
Alternativ (tanlov) so’roq gapning tuzilish
Tanlov so’roq gap ikkita umumiy so’roq gapdan iborat bo’lib, unda ot (yoki, yo ) bog’lovchisi ishlatiladi va so’ralgan narsalardan birining nomini aytib javob qaytarish talab qilinadi. Bunday so’roq gapga to’liq javob berish kerak.

Download 6,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   182




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish