|
Xorijiy investitsiya va kreditlar
|
18,4
|
24,5
|
30,0
|
32,4
|
28,8
|
25,1
|
6,7
|
Korxona va aholi mablag’lari
|
60,2
|
56,6
|
49,9
|
46,9
|
47,3
|
50,2
|
-10,0
|
Banklar kreditlari va boshqa jalb qilingan mablag’lar
|
4,1
|
5,1
|
5,4
|
5,2
|
9,1
|
11,1
|
6,0
|
birinchisi, alohida mamlakatdagi siyosiy va makroiqtisodiy barqarorlik. Mustaqillikka erishgan dastlabki kunlardan boshlab, mamlakatimizda Prezidentimiz Sh.Mirziyoyev rahnamoligida siyosiy va makroiqtisodiy barqarorlikka katta e`tibor berib kelinmoqda. Siyosiy barqarorlikni belgilovchi asosiy ko’rsatkichlardan biri, bu mamlakatda ko’p partiyaviylikning mavjudligi va ularning o’z dasturlari asosida mustaqil faoliyat yuritishi hisoblanadi.
Satistik raqamlarga e’tibor qaratadigan bo’lsak, investitsiyalarni jalb qilish sur’ati yildan-yilga doimiy o’sish sur`atiga ega bo’lmoqda. Bunga amin bo’lmoq uchun quyidagi 1-rasm ma`lumotlariga e`tibor qaratamiz.
Rasm ma`lumotlariga tayanib aytadigan bo’lsak, bizning milliy
iqtisodiyotga jalb etilyotgan investitsiyalar hajmi yildan-yilga o’sib bormoqda.
2020-yilda investitsiyalar hajmi 2019-yilga nisbatan 14 % ga o’sgan.
ikkinchisi, iste`molchi bozorlarga nisbatan qulay geografik joylashuvi va optimal transport koridorlarining mavjudligi. Mazkur omil ham mavjud omillar ichida markaziy bo’g’inida turadi. Chunki, barchaga ma`lumki, bozor iqtisodiyoti sharoitida faoliyat yuritayotgan davlatlarda mahsulotlarni ishlab chiqarish yoki ishlarni bajarish qiyin tadbir emas, biroq ishlab chiqarilgan mahsulotlarni ortiqcha xarajatlarsiz iste’molchiga yetkazib berish va o’z vaqtida hamda to’liqligicha realizatsiya qilish eng og’ir tadbirlardan biri hisoblanadi. Odatda, iste`molchi bozorlarga qulay geografik joylashgan davlatlar okean va dengiz bandargohlariga tutash bo’ladi. Bizda bunda imkoniyat chegaralangan, albatta. Lekin olib borilayotgan odilona va oqilona investitsion siyosat zamirida mamlakatimizning Navoiy viloyati va Angeren shahrida Erkin industirial iqtisodiy zonani tashkil etilishi va bu orqali xorijiy iste`molchi bozorlarga chiqishning qulay yo’li tashkil etildi.
uchinchisi, investorlarga beriladigan soliq va bojxona to’lovlari bo’yicha
imtiyoz va afzalliklar. Investitsion muhitni belgilovchi ushbu omil ham investitsiyalarni jalb etish, investitsion faoliyatni jadallashtirishga yaqindan hizmat ko’rsatuvchi asosiy omillardan biri hisoblanadi.
investitsiyalar, ularning harakatlanishi, investitsiya faoliyati ishtirokchilari munosabatlari, ularni tartibga solib turish bo’yicha qulay huquqiy bazani yaratish, amaldagi qonunchilikning huquqiy bazasini takomillashtirish;
iqtisodiy tub islohatlarni amalga oshirish, maqsadli investitsion siyosatni yurgizish;
investitsion jarayonni yaxshilash va barcha investitsion jarayon
ishtirokchilarining faolligini oshirish, xorijiy investitsiyalarni jalb etish;
davlat boshqaruv organlari, hukumat tashkilotlarining nazorat etish funksiyalarini yanada takomillashtirish.
Hozirgi kunda O’zbekiston iqtisodiyotining barcha sohalarida o’zgarishlar, tarkibiy islohatlar olib borilmoqda. Bunday islohatlarning olib borilishi bevosita mamlakatdagi investitsion jarayon, Davlatning investitsion siyosati, uning ustuvor yo’nalishlari va mamlakatdagi korxonalar investitsion faolligiga bog’liq. Mustaqillikning qisqa davrida investitsion faoliyatni oshirish, uni kuchaytirish borasida qator amaliy chora – tadbirlar o’tkazildi, investitsion faoliyatni tartibga solib turuvchi qator qonun va qonun osti hujjatlari chiqarildi hamda hayotga tadbiq qilinmoqda.
Sanoat va hizmat ko’rsatish tarmoqlari uchun ichki bozorning hajmi va o’sishi investorning qaror qabul qilishida asosiy omil bo’lib hisoblanadi. Iqtisodiyotning barcha tarmoqlari investitsiyalarni jalb qilishga turtki bo’ladigan mehanizmlardan foydalanish bilan bo’g’liq davlatning faoliyati (loyihalarninng davlat tomonidan qo’llab-quvvatlanishi, investitsiya imtiyozlari, investorlarga kafolatlar va boshqalar) muhim hisoblanadi. Sanoatda amalga oshiriladigan investitsiya loyihalari ishchi kuchi qiymatiga sezuvchan bo’ladi.
Hozirgi paytda O’zbekiston Respublikasida iqtisodiy jihatdan qulay investitsiya muhiti yaratilganligini quyidagi omillar amal qilishi orqali ko’rishimiz mumkin:
-keng rag’batlantirish choralarining mavjudligi;
-xususiy mulkchilikning tez rivojlanishining rag’batlantirilishi;
-sanoatning ustuvor sohalarini jadal rivojlanayotganligi;
-keng rag’batlantirish choralarining mavjudligi;
-xususiy mulkchilikning tez rivojlanishining rag’batlantirilishi;
-sanoatning ustuvor sohalarini jadal rivojlanayotganligi;
-iqtisodiyotning barcha tarmoqlarida ishlab turgan quvvatlarni modernizatsiya qilish va yangilarini barpo etishning qo’llabquvvatlanayotganligi;
-eksport salohiyati va mahsulotlar raqobatbardoshligini oshirishning
rag’batlantirilishi;
1.2-jadval
Tarmoqlar bo’yicha investitsiyalarni joylashtirishning eng muhim mezonlari2
Do'stlaringiz bilan baham: |
