Iibob. O`zbekistonda turizmni rivojlanish holati

3.1-jadval
Quyidagi jadvalda O’zbekturizm Milliy Kompaniyasining hududiy bo’linmalari



Manba: “Turizm infratuzilmasini rivojlantirishning metodologik, uslubiy asoslarini takomillashtirish” mavzusidagi xalqaro ilmiy anjuman materiallari, Samarqand-2014
3.2. Iqtisodiyotni moderinizatsiyalash sharoitida milliy turizmni rivojlantirishning ustuvor yo`nalishlari va istiqbollari
Turizm iqtisodiyotning yuqori daromad keltiruvchi jadal rivojlanayorgan yirik tarmoqlaridandir.
Ayni paytda tarmoq dunyo mamlakatlari va xalqlarining ma’daniyat sohasidagi muloqotida o’ziga xos aloqa vazifasini o’tamoqda.
Milliy turizmni rivojlantirishning monetar konsepsiyasini amalga oshirishning birinchi bosqichida xorijiy turizmni respublikamizga jalb qilishning iqtisodiy korxonalarni tashkil qilishni, xorijiy kredit va turizm bo’yicha texnalogyalardan foydalanishni talab qiladi. Respublikamizda turizmni yo’lga qo’yish uchun turizmning monetar modeli rivojlangan davlatlar tajribasidan foydalanish kerak. Respublikamizda turizmni rivojlantirish iqtisodiy samara beradi, chunki u tashqariga resurs chiqarmay valyuta olish imkonini beradi. Tahlil shundan dalolat beradiki, ko’pgina rivojlangan mamlakatlarda turizmdan keladigan daromad boshqa tovarlarni sotishga qaraganda ancha ko’proq valyuta tushumlarini keltiradi. Masalan Turkiya yiliga 4-5 mlrd.AQSH dollarlik Tovar eksport qilsa, turizmdan 10 mlrd dollardan ortiqroq daromad oladi. Angliya, Italiya, Fransiya, Ispaniyalarda ham xuddi shunday ko’rsatgich mavjud.
Hisob –kitoblarga ko’ra O’zbekistonda turizmni bozor iqtisodiyotiga muvofiq rivojlantirishdan 2015-yilga kelib tushadigan tushun yiliga 5.5 mlrd so’mga yetishi kutilmoqda. Markaziy osiyo davlatlarida turizmni rivojlantirishning haqiqiy istiqbollari borligini mutaxasislar ta’kidlashmoqda. Respublikamizda joylashgan Samarqand, Buxoro, Termiz, Xiva va Shahrisabz kabi tarixiy shaharlarimiz butun dunyoga mashhur bo’lib, dunyo xalqlari bu shaharlarimizni ko’rib ziyorat qilishni orzu qiladilar. Respublikamizdagi turistik obyektlar, ayniqsa Samarqand, Buxoro, Xivani reklama qilish, turizmni rivojlantirishning istiqbolli yo’nalishlaridan biridir.
Turistik xo’jalik jahon iqtisodiyotining eng serdaromad tarmog’i hisoblanadi. Hozirgi kunda jahon savdo aylanmasining 7% i xalqaro turizmga to’g’ri keladi. Jahonning ko’p mamlakatlari uchun turizm tashqi savdo aylanmasining 44%, Portugaliya 28%, Avstriyaga 23%, Italiyaga 41% beradi. Xalqaro turizm sohasining yetakchi kichik tarmog’i bo’lib, ichki infrastruktura, servis va ko’rsatiladigan xizmatlar sifatiga bog’liq bo’ladi.
Turizmning makroiqtisodiy ko’rsatgichlari xalq xo’jaligining darajasi bilan belgilanadi, bu sotilgan xizmatlarning umumiy hajmi, asosiy fondlar qiymati va barcha xodimlar soni bilan baholanadi. Bu ko’rsatgichlar umumiylashtirilgan tarzda turli o’lchamlarda baholanadi.
Respublikamizda turizmning bugungi kundagi ahvoli shuni ko’rsatadiki , uning noyob salohiyat va noyob imkoniyatlaridan g’oyatda kam foydalanilmoqda. O’zbekiston xalqaro turizm biznesida ancha orqada qolib kelmoqda. Bunga sabab avvalo shuki, respublika iqtisodiyoti va shu jumladan turizm sohasi islohotlarining dastlabki bosqichidan qiyin ahvolda qoldi. Chunki hukumatimizning boshlang’ich iqtisodiy holati Sobiq Ittifoq yillarida tang ahvolda edi, hozirda bu kundan kunga yaxshilanib bormoqda va bu tarmoqda rivojlanishiga olib keladi albatta.
Milliy turizmning yana bir muhim tarmog’i bu ichki turizmni rivojlantirish sohasidir. Bu yo’nalishda biz albatta turizmning barcha sohalarini rivojlantirayotgan davlatlarning xalqaro miqyosda tan olingan tarixiy tajribalarini mukammal o’rganishimiz zarur bo’ladi. Turizm rivojlangan mamlakatlar va xalqaro turizm tajribalaridan ma’lumki, turizmni rivojlantirishda bu davlatlar birinchi navbatda ichki turizmni rivojlantirishga alohida e’tibor berishgan. Bu yo’nalishda davlatlar o’z xalqini turizm sohasiga o’rgatishgan, tayyorlagan.

Amerika Qo’shma Shtatlarida amerikaliklarning 95% i o’z davlatlari hududlarida turistik faoliyatda bo’lishadi, 5% chet davlatlarga chiqishadi.