Ishonchsizlik V.i— parlament boshqaruv tizimi amadda boʻlgan davlatlar parlament amaliyotida qoida tariqasida hukumat yoki ayrim vazirning siyosiy yoʻli, muayyan tadbiri yoki qonun loyihasining quyi palata tomonidan nomaʼqul deb topilishi. Mazkur V. toʻgʻrisidagi masala hukumatning oʻzi, parlament fraksiyalari yoki deputatlar guruhlarining tashabbusi bilan qoʻyiladi. Hukumatga ishonchsizlik V.i bildirilishi amalda hukumatning isteʼfoga chiqishiga va yangi hukumat tuzilishiga (yaʼii siyosiy tanglikka) yoxud parlament (quyi palata) tarqatib yuborilishiga hamda muddatidan avval parlament saylovlari oʻtkazilishiga sabab boʻladi.
ishonchsizlik votumi haqida
O‘zbekiston Respublikasining “O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi to‘g‘risida”gi Qonunining 4-moddasida belgilanganidek, Vazirlar Mahkamasi davlat boshkaruvi organlari, ya’ni ijro hokimiyati tizimiga boshchilik qiladi. Shu jihatdan Vazirlar Mahkamasi o‘z faoliyatida O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi va O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti oldida javobgar hisoblanadi. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 98- moddasida hukumatning parlament oldidagi javobgarligi sifatida hukumatga nisbatan ishonchsizlik votumi instituti belgilangan.
Olimlarning fikricha, hukumatga nisbatan ishonchsizlik votumining ahamiyati ikki jihatni o‘zida qamrab oladi. Birinchidan, hukumatning parlament oldida hisobdorligining mexanizmi amalga oshadi. Ikkinchidan, konstitutsiyaviy prinsiplar asosida hokimiyat parlamentdagi ko‘pchilik qo‘lida saqlanishi ta’minlanadi [6]. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 98-moddasiga ko‘ra O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri va O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasi o‘rtasida ziddiyatlar doimiy tus olgan holda Qonunchilik palatasi deputatlari tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentiga kiritilgan taklif bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining qo‘shma majlisi muhokamasiga Bosh vazirga nisbatan ishonchsizlik votumi bildirish haqidagi masala kiritish mumkinligi belgilanganligi parlamentar demokratiyaning muhim shakllaridan biri hisoblanadi
2011-yil 18-apreldagi Konstitutsiyaga kiritilgan o‘zgartirishda Bosh vazirni muddatidan oldin lavozimidan ozod qilishning yana bir tartibi belgilandi. Bu bilan Bosh vazirga nisbatan ishonchsizlik votumini bildirish tartibidir.
Unga asosan O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri bilan Qonunchilik palatasi o‘rtasida ziddiyatlar doimiy tus olgan holda Qonunchilik palatasi deputatlarining umumiy sonining uchdan bir qismi tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti nomiga rasman kiritilgan taklif bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarini qo‘shma majlisi muhokamasiga Bosh vazirga nisbatan ishonchsizlik votumi bildirish haqidagi masala kiritiladi.
Yodda tuting!
Ishonchsizlik votumi Qonunchilik palatasi deputatlari va Senat a'zolarining umumiy sonining kamida uchdan ikki qismi ovoz bergan taqdirda qabul qilingan hisoblanadi. Bunday holda Prezident Bosh vazirni lavozimidan ozod etish to‘g‘risida qaror qabul qiladi. Shunday hol yuz bersa Vazirlar Mahkamasining butun tarkibi iste'foga chiqadi.
ishonchsizlik votumi huquq asoslari
Do'stlaringiz bilan baham: |