Kafedrasi husanov nishonboy abdusattorovich dilmurodova nilufar asatullayevna



Download 4,06 Mb.
Pdf ko'rish
bet203/398
Sana31.12.2021
Hajmi4,06 Mb.
#215865
1   ...   199   200   201   202   203   204   205   206   ...   398
Bog'liq
Ozbek tili oum

 
 
Mustaqil ta’lim 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


178 
 
 33-МАVZU. NUTQ ODOBI
 
NUTQ ODOBI НИМА? 
Nutq – tildagi ifoda vositalardan foydalangan holda voqelikka aylangan fikrdir.  
Nutq,  nutq  odobi  insonning  ma’naviyatini  –  ma’rifatini  belgilovchi  asosiy 
mezondir. Demak kishining odobi, eng avvalo, uning nutqida ko‘rinadi. Nutq odobi 
nima?  Nutq  odobi  deganda  aytilishi  zarur  bo‘lgan  xabarlarni  tinglovchini  hurmat 
qilgan  holda,  uning  ko‘ngliga  mos  holda  adabiy  me’yordagi  ifodalar  bilan 
yetkazishdir.  Xunuk  xabarni  ham  tinglovchiga  beozor  yetkazish  mumkin.  Buning 
uchun so‘zlovchi tilni  mukammal  bilishi kerak. Muloyim,  yoqimli,  odobli so‘zlash 
ham  o‘z-o‘zidan  paydo  bo‘lmaydi.  Unga  yoshlikdan  ibratli  kishilarga  taqlid  qilish, 
ulardan  o‘rganish  orqali  erishiladi.  O‘quvchi  uchun  eng  yaxshi  namuna  
o‘qituvchidir. Buni o‘qituvchi har doim his qilib turishi kerak.     
Nutq  odobi  salomlashishdan  boshlanadi.  Salomlashishdagi  xushmuomalalik 
undan keyingi yaxshi suhbatga debocha bo‘ladi, tinglovchida yaxshi kayfiyat paydo 
qiladi. Salomlashishning ahamiyati boshlanadi.  Salomlashishning ahamiyati haqida 
hindlarda shunday naql bor: “Bitta salom bilan beshta narsaga – o‘zini yengil sezish, 
shon-shuhrat  topish,  qut-barakali,  ilmli  bo‘lish  va  nihoyat  uzoq  umr  ko'rishga 
erishiladi”.  Ha,  salomda  gap  ko‘p,  salomlashish,  salom  berishning  ham  o‘ziga 
yarasha qonun-qoidalari bor. 
Madaniyatli  kishi  o‘z  aybini  bo‘yniga  ola  bilishi,  aybi    uchun  kechirim 
so‘rashni  ham  bilishi  lozim.  O‘z  aybi  uchun  uzr  so‘rash  o‘z  g‘ururini  yerga  urish 
emas, balki odoblilik va xushmuomalalik  alomatidir.  
Yetuk  kishiga  yana  xos  fazilatlardan  biri  xayrlashuv  odobidir.  Tilimizda 
xayrlashganda  ishlatiladigan  “xayr”,  “sog‘  bo‘ling”,  “xayr,  ko‘rishguncha”,  “xayr, 
omonlikda  ko‘rishaylik”  kabi  ta’sirchan  iboralar  mavjud.  O‘qituvchi  xonadan 
chiqayotganda  “xayr,  “sog‘  bo‘linglar”,  “xayr,  yaxshi  qolinglar”  kabi  iboralarni 
ishlatsa o‘rinli bo‘ladi. 
 
Og‘zaki nutq: 
Mavzuga oid matnni o’qib tushunish.  
Matndagi termin va iboralarning ma’nosini izohlash. 
Matnga  munosabat  bildirib  so‘zlash.  Kasbiy  faoliyatda  nutq  madaniyatining 
ahamiyati haqida gapirib berish. 
 
Yozma nutq:  
Yuqoridagi matnni lotin alifbosiga o‘girib ko‘chiring. 


179 
 
“Mutaxassisning  nutq  madaniyati”  mavzusida  matn  tuzish.  Ish  jarayonidagi 
muomala  madaniyati  haqida  kasbiy  o‘yin  senariysini  tuzish  va  uni  insenirovka 
qilish. 

Download 4,06 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   199   200   201   202   203   204   205   206   ...   398




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish