Kalima ma'no anglatgan so'z. Kalima uch qismga bo'linadi



Download 475,44 Kb.
bet2/7
Sana21.03.2022
Hajmi475,44 Kb.
#504672
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
SARFIM 0.01

UCHINCHI DARS
Ishtiqoq – الاِشْتِقَاقُ
Ishtiqoq lug’atda - yorib olmoq degani.
Sarf ilmida esa – “Ishtiqoq” harflari va ma'nolarida bog'liqlik bo'lgan ikki kalimani biridan boshqasini yasash.
Masalan: ضَرْبٌ ← ضَرَبَ، كِتَابَةٌ ← كَتَبَ

Ism ikki xil bo'ladi; masdar va jomid:
Jomid (جَامِدٌ) - o'zi ishtiqoq qilinmagan va undan ishtiqoq qilinmaydi.
Masdar (مَصْدَرٌ) - o'zak, o'zbek tilida tarjimada
"-moq, -ish" qo'shimchalari sifatida keladi.

Masdardan 12 narsa ishtiqoq qilinadi:
1. مَاضِى - o'tgan zamon;
2. مُضَارِع - hozirgi-kelasi zamon;
3. اِسْمُ فَاعِل - ish-harakatni bajaruvchi shaxs;
4. اِسْمُ مَفْعُول - ish-harakat uning ustida bajarilgan kishi yoki narsa;
5. جَحْد - o'tgan zamon inkori;
6. نَفْى - hozirgi-kelasi zamon inkori;
7. أَمْرُ حَاضِر - qarshisidagi kishiga buyruq berish;
8. أَمْرُ غَائِب - qarshisida bo'lmagan kishiga buyruq berish;
9. نَهْى – qaytariq;
10. اِسْمُ زَمَان وَ اسْمُ مَكَان - ish-harakat bajarilgan joy yoki vaqt;
11. اِسْمُ آلَة - ish-harakatni bajaruvchi qurol;
12. اِسْمُ تَفْضِيل - ish-harakatni ortiqroq bajargan.

TO’RTINCHI DARS
Harfi illatlar – حُرُوفُ العِلَّةِ

Fe'l va ism tarkibida harfi illat bor yoki yo'q va bir jinsdan ikki harf kelgan va kelmaganligi etibori bilan 8 qismga bo'linadi.
Ular:
1. Sog'lom (صَحِيحٌ) - tarkibida harfi illat va bir jinsdan ikki harf ishtirok etmagan kalima.
Masalan: ضَرَبَ، كَتَبَ، رَسَمَ، غَسَلَ

2. Mudo’af (مُضَاعَفٌ) - tarkibida bir jinsdan ikki harf ishtirok etgan kalima, ع، ل barobarida kelgan.


Masalan: فَرَّ، مَدَّ، رَدَّ

3. Misol (مِثَالٌ) - harfi illat ف barobarida kelgan.


Masalan: وَعَدَ، وَصَلَ، يَسَرَ، وَجَدَ

4. Ajvaf (أَجْوَفُ) - harfi illat ع barobarida kelgan.


Masalan: قَوَلَ، بَيَعَ، خَوَفَ، هَيَبَ

5. Noqis (نَاقِصٌ) - harfi illat ل barobarida kelgan.


Masalan: رَمَى، خَشِىَ، نَهَى

6. Lafif (لَفِيفٌ) - harfi illat ع، ل barobarida kelgan.


Masalan: قَوَى، حَيِىَ، حَوَى

7. Multaviy (مُلْتَوِى) - harfi illat ف، ل barobarida kelgan.


Masalan: وَشَى، وَلِىَ

8. Mahmuz (مَهْمُوزٌ) - hamzalangan


Masalan: قَرَأَ، سَأَلَ، أَخَذَ

Download 475,44 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish