Kirish. Asosiy qism: Menejmentni turkumlash asoslari

1.3. Rahbarga qo’yiladigan talablar

Rahbar bir qator talablarga javob berishi kerak. “Rahbarlik qilish” degan so’zga izohli lug’atlarda boshqarish, maslahat berish, kuzatish, yo’naltirish, ko’rsatma berish degan turli ma’lumotlar berilgan. Rahbarlik uslubidagi salbiy qusurlarai bartaraf etish degani- bu boshqarislining barcha unsurlariga e’tiborni kuchaytirish demakdir. Eng awalo rahbar yuqoridagi nuqsonlardan xoli bo’lishi va ish uslubini quyidagi ijobiy fazilatlar zamirida taslikil qilishi lozim:

• 
  Rahbar o’z huquq va vakolatidan luniundavlat inanfaatlarini jainoa va xodiinlarning shaxsiy inanfaatlari bilan uyg’nn ohb borishda mohirona foydalanish zarur. Anmio davlat nienfaatlariga putur etkazmasdan. shaxsiy manfaatlar iiinum manfaatlarga bo’ysinishi lozim.
  
• 
  Ishlab chiqarishni faqat jamoada obro’-e’tiborga ega bo’lgan rahbargina yaxshi boshqaraoladi. Ayni paytda shuni imutmaslik kerakki, obro’ faqat xizniat mavqei bilan emas, balki, awalo, bilirn, tajriba, ishga va xodimlarga munosabat bilan orttiriladi.
  

Rahbar vazrnin, har qanday vaziyatda hamo’zini tutabiladigan. odobli va xushinuomala bo’lislii zurur. O’z xatti- harakatini nazorat qila oladigan. kayfiyati va sezgilarini tiya biladigan. yurish turishida bo’ysinuvchilarga o’mak ko’rsatadigan bo’lishga majburdir. Buyruq hanmiaga ham yoqavennaydi. Shu sababli bo’yinuvchi xodimlarga beriladigan farmoyish faqat bevosita buyruq shaklida bo’hnasdan, balki topshiriq va vazifa, maslahat tarzida ham bo’lishi kerak. Bu o’rinda quyidagi ibratli ish uslubini bilisli foydadan xoli emas.

Xulosa.

Ayrim tadqiqotlar menejmentni kishilardan nafli samaralar olish sanʼati, deb hisoblaydilar. Mukammal menejment ning xos belgilari: faoliyatga, izlanishga tarafdorlik; oddiy tuzilma va kamsonli xodimlar; isteʼmolchiga yaqinlik; unumdorlikni taʼminlashda insonning hal qiluvchi oʻrni; tadbirkorlikni ragʻbatlantiruvchi mustaqil idora qilish huquqi; asosiy faoliyat turiga birlamchi eʼtibor; hammadan koʻra yaxshiroq tanish boʻlgan sohaga kirishish; erkinlik va kuchli nazoratni birgalikda qoʻllash. Firmalarning menejment tizimi umumiy menejment, funksional menejment, moliyaviy menejment, marketing ishi, xodimlar ishini boshqarish, ishlab chiqarish Menejment, ilmiy-texnika ishlarini boshqarish va boshqalarni oʻz ichiga oladi.

Menejment nazariyasi va amaliyoti evolyusiyasi turli xil qarashlarda oʻz ifodasini topdi. Mac, 20-asrning 50—60 yillarida asosiy eʼtibor boshqarishning tashkiliy tuzilishiga qaratilgan boʻlsa, 60—70-yillarda strategik rejalashtirishdan strategik boshqarishga oʻtish davri boʻldi. 20-asrning oʻrtalariga kelib menejment Oʻzbekistonda tez surʼatlar bilan rivojlandi. 1966 yilda OʻzR FA Kibernetika institutining tashkil qilinishi, akademik V. K. Qobulov boshchiligida olib borilgan nazariy, uslubiy, amaliy i.t. ishlari respublikada menejment fanining rivojlanishiga asos boʻldi. 20-asr oxiri —

21-asr boshlarida menejment Oʻzbekistonda maxsus fan sifatida oliy oʻquv yurtlarida oʻqitila boshladi, menejmentga doir tadqiqotlar yoʻlga qoʻyildi, darsliklar yozildi. Inson avvalo o’zini ijodiy shaxs sifatida baxolaydi. Ishchi mexnatga bunday nuqtai nazardan karashga darrov kelmaydi: moddiy extiyojlar birlamchi bo’lib, ular konikkandan sung nisbatan yuqsak insoniy extiyojlar ilgari suriladi.

Inson faoliyati ma’lum ragbatlantiruvchi omillarga asoslangan bo’lib, ma’lum maksadga erishishga qaratilgandir. Ragbatlantiruvchi omil - maksad munosabati inson faoliyati o’zagidir. Umumiy ma’noda ragbatlantiruvchi omil - bu insonni faoliyat yuritish uchun undovchi omil bo’lib, maksad esa inson uni amalga oshirish natijasida erishishni xoxlagan narsadir. Ragbatlantiruvchi omil kishi xulqining ichki kuchidir.

Psixologiyada o’zok va kiska ragbatlantiruvchi omil ajratiladi.