Mavzu: Ko’krak va qorin aortasi Bajardi: Qahramonova D

Qorin aortasining visseral tarmoqlari

• 
  Qorin aortasining visseral tarmoqlari juft va toq tarmoqlarga bo'linadi. Qorin aortasining juft visseral tarmoqlariga buyrak usti bezining o'rta arteriyasi, buyrak arteriyasi va moyak (tuxumdon) arteriyasi kiradi.
  
• 
  1. Buyrak usti bezining o‘rta arteriyasi (a. suprarenalis media) I bel umurtqasi sohasida boshlanib, buyrak usti bezi darvozasiga kiradi. Bu arteriya yuqori va pastki buyrak usti bezi arteriyalari bilan anastomozlashadi.
  
• 
  2. Buyrak arteriyasi (a. renalis) I—II bel umurtqalari sohasida boshlanib,buyrak darvozasidan kirib oldingi shox (r.anterior) va orqa shoxga (r. posterior) bo'linadi.
  
• 
  3. Moyak (tuxumdon) arteriyasi (a. testicularis) (a. ovarica) ingichka uzun arteriya bo'lib, buyrak arteriyasidan pastroqdan boshlanadi. Erkaklarda moyak arteriyasi chov kanalidan o'tib, urug' tizimchasi tarkibida moyakka boradi. Undan siydik yo'liga (rr.oreterici) va moyak ortig'iga (rr.epididymalis) chiqadi. Moyak arteriyasi urug' olib ketuvchi nay va kremaster arteriyalari bilan anastomozlashadi. Ayollarda tuxumdon arteriyasi tuxumdonni osiltirib turuvchi boylami tarkibida tuxumdonga boradi. Undan siydik yo'liga (rr.ureteriri) va bachadon nayiga (rr.tubarii) chiqadi. Tuxumdon arteriyasi bachadon arteriyasining tuxumdon shoxi bilan anastomozlashadi.
  

Qorin aortasining toq tarmoqlari

• 
  I.Qorin poyasi (truncus coeliacus) uzunligi 1,5—2sm bo'lib. aortaning oldingi yuzasidan XII ko'krak umurtqasi sohasida boshlanadi. Me’da osti bezining yuqori chekkasida uchta: me’daning chap, umumiy jigar va taloq arteriyasiga bo'linadi. (Uni Xaller uch oyoqchasi, tripus Halleri ham deb ataladi.) Qorin poyasi yangi tug'ilgan chaqaloqda nisbatan uzun (10 mm) va ingichka (2 mm) bo'ladi.
  
• 
  1. Chap me’da arteriyasi (a.gastrica sinistra) chapga va yuqoriga me’daning kirish qismiga yo'nalib, me’daning kichik egriligi bo'ylab yotadi. Uning tarmoqlari me’daning oldingi va orqa devoriga tarqalib, o'ng me’da arteriyasi bilan anastomoz hosil qiladi. Chap me’da arteriyasidan qizilo'ngachning qorin qismiga qizilo'ngach tarmoqlari (rr. esophageales) chiqadi.
  
• 
  2. Umumiy jigar arteriyasi (a. hepatica communis) o'ng tomonga yo'nalib,ikkiga: xususiy jigar arteriyasi va me’da o'n ikki barmoq ichak arteriyasiga bo'linadi. Xususiy jigar arteriyasi (a.hepatica propria) jigar-o'n ikki barmoqichak boylami ichida jigar darvozasiga borib, o'ng va chap shoxga (r. dexter et sinister) bo'linadi. O'ng shoxdan o't pufagi arteriyasi (a. cystica) chiqadi. Xususiy jigar arteriyasidan me’daning kichik egriligini qon bilan ta’minlovchi o'ng me’da arteriyasi (a. gastrica dextra) chiqib, chap me’da arteriyasi bilan anastomozlashadi.