Mening qadriyatlarim.
Men o'zim uchun hayotiy qadriyatlarim hayotdagi yo'nalishimni, shuningdek, dunyoqarashimni qanday belgilagani bilan bevosita o'xshashlik qildim. Bizning qadriyatlarimiz yetuklik, salohiyat, intilishlar, kelajak rejalari va boshqa ko'plab omillarga qarab o'sib boradi. Amin bo‘ldimki, qalbimiz bog‘idek ma’naviy qadriyatlar ham asta-sekin yig‘ilib, uzoq vaqt pishib, shundan keyingina chuqur baxtning chinakam ta’mini keltiradigan meva beradi. Ammo bizda ham kamchiliklar va kamchiliklar deb ta'riflaydigan "anti-qadriyatlarimiz" bor. Qadriyatlar ham, "qadriyatlarga qarshi" ham bizning manfaatlarimiz doirasini eng oddiy, kundalikdan tortib eng yuqori axloqiygacha tashkil qiladi. Va biz tanlagan narsa foydasiga, bu o'zimizni shaxs sifatida bo'lish yo'lini belgilaydi. Va endi men chuqur aminmanki, agar men uchun atrofimda sog'lom, quvnoq, olijanob va minnatdor odamlarni ko'rish muhim bo'lsa, unda birinchi navbatda o'zimdan, o'zim xohlagan qadriyatlarni saqlashdan boshlashim kerak.
Qadriyatlarning hayotdagi o‘rni va ahamiyati baholash tufayli belgilanadi. Baholash esa insonlarning ehtiyojlari, manfaatlari, maqsadlari, qiziqishlaridan kelib chiqadi. Ma’lumki, jamiyat a’zolarining ehtiyojlari, manfaatlari, qiziqishlari turli-tuman bo‘lib, ko‘pincha ular bir-biriga zid kelishi mumkin. Shuning uchun muayyan ijtimoiy guruhlar, millat va sinflar uchun oliy qadriyat bo‘lib hisoblanib kelingan tabiat va jamiyat hodisalari boshqalar uchun qadriyat bo‘lmasligi ham mumkin va aksincha. Demak, tabiat va jamiyat hodisalarini qadriyat turkumiga kiritish, yoki kiritmaslik kishilarning ehtiyoj, manfaat maqsad qiziqishlari bilan belgilanar ekan deyishimiz mumkin.
Qadriyatlar ijtimoiy xususiyatga ega bo‘lib, kishilarning amaliy faoliyati jarayonida paydo bo‘ladilar va rivojlanadilar. Inson yo‘q joyda biron narsaning qadr-qimmati bo‘lmaydi. Qadriyatlar insonning turli sohadagi faoliyati uchun zarur bo‘lgan va foyda keltiradigan narsalar, hodisalar majmui bilan bog‘liq ravishda yuzaga keladi.
Qadriyatlar ichida eng oliysi bu inson va uning hayotidir. Shuning uchun ham inson qadr-qimmatini e’zozlash, uning turmushini yaxshilash, bilimi va madaniy saviyasini rivojlantirish, sog‘lig‘ini saqlash, hayotini himoya qilish davlatimiz siyosatining asosiy yo‘nalishini tashkil qiladi. Jamiyatimizda ro‘y berayotgan tub o‘zgarishlarning, islohotlarning barchasi insonlar hayoti to‘q, boy, go‘zal bo‘lishi, inson o‘zini chinakam erkini his etishi, o‘z mehnati natijasining, o‘z taqdirining, o‘z mamlakatining egasi bo‘lishini ta’minlashga qaratilgandir.
Modomiki shunday ekan, u holda qadriyat deyilganda inson va insoniyat uchun ahamiyatli bo‘lgan, millat, elat va ijtimoiy guruhlarning manfaatlari va maqsadlariga xizmat qiladigan tabiat va jamiyat hodisalari majmui tushunilmog‘i lozim bo‘ladi.
Barcha turdagi qadriyatlar shaxs, guruh, jamiyat yoki umuman insoniyat rivojlanishining asosiy sababi va harakatlantiruvchi kuchiga ega, bu muvaffaqiyat va taraqqiyot ko'rsatkichidir.
Shunday qilib, birinchi navbatda bir kishi jamiyatda yuqori mavqega erishish istagiga ega bo'ladi. Demak, uning asosiy qadriyati ijtimoiydir. Boshqa birida borliqning asl ma'nosini tushunish uchun samimiy istak paydo bo'ladi - bu hamma narsadan ustun bo'lgan ma'naviy qadriyatning ko'rsatkichidir.
Har bir insonning qadriyat dunyosi juda katta. Biroq, har qanday faoliyat sohasida amalda muhim bo'lgan ba'zi "kesish" qadriyatlar mavjud. Bularga mehnatsevarlik, bilimdonlik, mehr-oqibat, yaxshi tarbiya, halollik, odob, bag'rikenglik, insonparvarlik kiradi. Aynan ma'lum bir tarix davrida ushbu qadriyatlarning ahamiyatining pasayishi oddiy jamiyatda doimo jiddiy tashvish tug'diradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |