Muhammad al-xorazimiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti radio va mobil aloqa fakulteti

Hisoblashda ishlatiladigan asosiy parametrlar

E_b/N₀ bitning o‘rtacha energiyasini shovqinning spektral zichligiga nisbati hisoblanadi. talab qilinadigan E_b/N₀ nisbat servisning turi, abonentning harakatlanish tezligi va radiokanalga bog‘liq bo‘ladi.

Qabul qilgich kirishidagi minimal ruxsat etiladigan E_b/N₀ qiymat qurilmaning xarakteristikasi hisoblanadi va u turli ishlab chiqaruvchilarning qurilmalari uchun individual bo‘ladi, shuningdek u tuzilishining murakkabligidagi farqlar tufayli bazaviy va mobil stansiyalar qabul qilgichlari uchun turlicha bo‘ladi. Lekin talab qilinadigan E_b/N₀ nisbatning qiymati radiokanalning har xil turlari uchun 3GPPspetsifikatsiyalarida aniqlangan. Bu talablar WCDMA BTS qurilmalarining parametrlari hisobga olinishi bilan 8.1-jadvalda keltirilgan.

8.1-jadval

Har xil turlar uchun E_b/N₀ qiymatlar

Yuqoriga liniya	Eb/N0, dB	Eb/N0, dB	Eb/N0, dB	Eb/N0, dB
Servis turi Tezlik	Telefoniya	64 kbit/c	144 kbit/c	384 kbit/c
3 km/soat	4,4	2	1,4	1,7
120 km/soat	5,4	2,9	2,4	2,9
Pastga liniya	Eb/N0,dB	Eb/N0,dB	Eb/N0,dB	Eb/N0,dB
Servis turi Tezlik	Telefoniya	64 kbit/c	144 kbit/c	384 kbit/c
3 km/soat	7,9	5	4,7	4,8
120 km/soat	7,4	4,5	4.2	4,3

Talab qilinadigan E_b/N₀ nisbatning qiymatiquyidagilarga bog‘liq:

• 
  xizmat turi (uzatish tezligi,BERga talab,BLER, kanalli kodlash usuli);
  
• 
  radiokanal (abonentning harakatlanish tezligi, chastota, ko‘p nurlilik);
  
• 
  ulanish turi (yumshoq xendover, ajratilgan qabul qilish, quvvatni tezkor boshqarishdan foydalanish).
  

8.2. UMTS qabul qilgichining sezgirligini hisoblash
Qabul qilgich kirishidagi signalning minimal ruxsat etiladigan sathi quyidagicha aniqlanadi:
P_qab(dBmVt)= P_sh(dBmVt)+ (E_b/N₀)_talab(dB) – G_tes (dB) (8.1)
bu erda(E_b/N₀)_talab– talab qilinadigan E_b/N₀qiymat;

G_obr – ishlov berishdan yutuq;

P_sh – qabul qilgich o‘z shovqinlari quvvati.

Hisoblashda ishlatiladigan asosiy parametrlar

E_b/N₀ bitning o‘rtacha energiyasini shovqinning spektral zichligiga nisbati hisoblanadi. Talab qilinadigan E_b/N₀ nisbat servisning turi, abonentning harakatlanish tezligi va radiokanalga bog‘liq bo‘ladi.

Qabul qilgich kirishidagi minimal ruxsat etiladigan signal sathitalab qilinadigan E_b/N₀ nisbat, foydalanuvchi ma’lumotlarini uzatish tezligi, qabul qilgich analog komponentlarining sifati, halaqitlar sathiga bog‘liq bo‘ladi. Halaqitlarni turli manbalar – xizmat ko‘rsatuvchi sotadan abonentlar, boshqa sotalardan xizmat ko‘rsatiladigan abonentlar, shuningdek ishlatiladigan chastotalar kanalida ishlaydigan boshqa manbalar hosil qilishi mumkin.

Qabul qilgichning o‘z shovqinlari qiymati quyidagicha hisoblanadi:
P_sh= N+K_sh (dBmVt) (8.2)
bu erda N - qabul qilgichdagi issiqlik shovqining quvvati, dBmVt
N= k∙T∙B (8.3)
bu erda k-Bolsmandoimiysi (1.38∙10^-23 Dj/K);

T – o‘tkazgichning harorati.

Qabul qilgichdagi issiqlik shovqining quvvatifiltrning o‘tkazish polosasiga bog‘liq. UMTSstandarti uchun muvofiqlashtirilgan filtrning polosasini 3,84 MGsga teng qabul qilish mumkin.

Qabul qilgichning shovqin koeffitsienti DL liniyasi uchun K_sh = 7 dB, liniyasi uchun K_sh = 2,5 dBni tashkil etadi.

8.1. Agar o‘tkazgichning harorati - T°, liniyaning turi (DL, UL), qabul qilgichning shovqin koeffitsienti - K_sh (dB), qabul qilgichning muvofiqlashtirilgan filtrining polosasi - V (MGs), bitning o‘rtacha energiyasini shovqinning spektral zichligiga nisbati - E_b/N₀ (dB), ishlov berishdan yutuq – G_tes(dB) ma’lum bo‘lsa, qabul qilgichning P_qab (dBmVt) sezgirligini aniqlash.

8.2-jadvalda keltirilgan topshiriqlar variantiga muvofiq mustaqil hisoblashni o‘tkazish zarur.

8.2-jadval

Topshiriq variantlari

Variant	Eb/N0 (dB)	Liniya turi	Ksh (dB)	T°	V	Gtes (dB)
1	7,8	DL	7	24	4,5	6
2	6,5	DL	6	25	4,9	7
3	7,9	DL	8	27	4,6	8
4	7,3	DL	5	27	5	7
5	6,8	DL	8	24	5,1	9
6	7,9	DL	9	25	4,7	8
7	7,8	DL	7	24	4,5	6
8	6,5	DL	6	25	4,9	7
9	7,5	DL	7	28	4,7	8
10	7,3	DL	5	27	5	7
11	7,6	DL	6	23	4,6	9
12	6,7	DL	7	24	4,8	8
13	7,7	DL	5	25	4,7	7
14	7,5	DL	8	26	5,0	6
15	6,9	DL	9	27	5,2	9
16	7,4	DL	8	28	4,9	8
17	7,1	DL	6	27	4,2	7
18	6,6	DL	7	26	4,3	6
19	7,8	DL	4	25	4,1	8
20	7,9	DL	5	24	5,3	7
21	7,3	DL	3	27	5	8
22	6,8	DL	8	24	5,1	7
23	7,9	DL	6	25	4,7	8
24	7,8	DL	9	24	4,5	6
25	6,5	DL	5	25	4,9	9

Hisoblash

Xizmat – telefoniya, abonentning tezligi – 3 km/soat.

Jadvaldan E_b/N₀=7,9 dBqiymatni aniqlamiz:

N= k∙T∙B=1,38∙10^-23∙298∙4,2∙10⁶=1,73∙10^-14 Vt,
N=10∙log(1,73∙10^-14/0.001)=-107,62 dBmVt.
Qabul qilgichning o‘z shovqinlari quvvatini quyidagicha aniqlanadi:
P_sh= N+K_sh = -107,62 + 6 = -101,62 dB.
Qabul qilgichning sezgirligi quyidagicha hisoblanadi:
P_qab = -101, 62 + 7,9 – 5= - 98,72 dB.
8.3. WCDMA tarmog‘ida maksimal ruxsat etiladigan yo‘qotishlarni hisoblash

Maksimal ruxsat etiladigan yo‘qotishlarni hisoblash quyidagicha amalga oshiriladi:

L_MARL = P_EIRP – S_Rx + G_RxA – L_RxF –M_Build – M_Int – M_Shade +G_HO (8.4)
bu erdaP_EIRP – uzatkichning EINQ, dB;

S_Rx – qabul qilgichning sezgirligi, dB;

G_RxA – antennaning kuchaytirish koeffitsienti, dBi;

L_RxF – fider traktidagi yo‘qotishlar, dB;

M_Build – binoga kirishga zahira, dB;

M_Int – ichki tizimli halaqitlarga zahira, dB;

M_Shade – soyalanishga zahira, dB;

G_HO –xendoverdan yutuq, dB.

Ruxsat etiladigan ichki tizimli halaqitlarga zahira.

Hisoblashdaruxsat etiladigan ichki tizimli halaqitlarga zahira kattaligi ishlatiladi, u qabul qilgichning kirishida shovqin quvvatini ortishini xarakterlaydi. Hisoblash uchun ichki tizimli halaqitlarga zahira quyidagiga teng olinadi:
M_Int=-10∙log₁₀(1-η) (8.5)
bu erda η – yuqoriga va pastga liniyalarda sotaning nisbiy yuklanishi.

Ko‘rinib turibdiki, ichki tizimli halaqitlarga zahira bu sotaning yuklanishidan funksiya hisoblanadi, sotadagi ruxsat etiladigan yuklanish qanchalik katta bo‘lsa, hisoblashda shunchalik katta zahira qiymatini hisobga olish zarur bo‘ladi. Yuklama 100%gacha ortganda halaqitlarga zahira cheksizlikka intiladi va sotaning xizmat ko‘rsatish zonasi nolgacha kamayadi. Bu qiymatning sotaning yuklanishiga bog‘liqligi 8.1-rasmda keltirilgan.

8.1- rasm. Ichki tizimli halaqitlarga zahira qiymatini sotaning nisbiy yuklanishi qiymatiga bog‘liqligi