O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim vazirligi urganch Davlat Universiteti Tabiiy fanlar fakulteti biologiya yo’nalishi

K anakunjut (Ricinus communis). Bizda bir yillik o't. Bo'yi 2—3 m. Barglari navbat bilan o'rnashgan, bandli, panjasimon qirqilgan. Poya va shoxlari qizg'ish yoki qo'ng'ir. Gullari ayrim jinsli, bir uyli. Changchisi ko'p, urug'chisi 3 ustunchali. Mcvasi 3 urug'li ko'sakcha. Urug'i kanaga biroz o'xshash bo'lganidan kanakunjut deb nom olgan. lyun-sentabr oylarida gullab urug'laydi. Madaniy, dorivor, moy beruvchi va ziynatli o'simlik.
Kanakunjut (Ricinus) - sutlamadoshlar oilasiga mansub ko’p yillik o’simlik, asosan, moy olish uchun ekiladigan ekin. K.ning 3 turi uchraydi: mayda urug’li K. — Ricinus microcarpus G. Pop.; yirik urug’li K. — Ricinus macrocarpus G. Pop.; Zanzibar kanakunjuti [Ricinus zanzibarinus G. Pop (R. communis)]. Misrda mil. av. 2-ming yillikdan boshlab ekilgan. Vatani — Shim.-Sharqiy Afrika. Jahondagi ko’pgina mamlakatlar dehqonchiligida ikki, uch yillik yoki bir yillik ekin tarzida o’stiriladi. O’zbekistonning sug’oriladigan mintaqalarida bir yillik ekin. K. ekilgan maydonlar jahon bo’yicha 1280 ming ga, o’rtacha hosildorlik 10,49 s/ga ni tashkil qiladi (1999). O’zbekistonning sug’oriladigan yerlarida hosildorligi 20—25 s/ga.
K.ning o’q ildizi tuproqqa 2—4 m gacha kirib boradi. Poyasi o’tsimon, ichi kovak, tik o’sadi. Balandligi o’z vatanida (tropik mintaqalarda) 6—10 m gacha, O’zbekistonda 2—3 m. Poyasi shoxlanadi. Rangli barglari yirik, qalqonsimon, uzun bandli (25—60 sm), bo’laklarga bo’lingan. Guli mayda, yashil, gulto’plami shingil, shakli ponasimon, 5 ta gultojibargdan iborat. Gul to’plami uchki qismida urg’ochi gullari, pastki qismida erkak gullari joylashadi. To’pguli uz. 10—30 sm, baʼzan 70 sm ga boradi. Mevasi — uch uyali ko’sakcha. Ayrim poyalarda ko’sakchalar yetilganda chatnaydi. Urug’i — tuxumsimon, yirik, 1000 ta urug’i vazni 150— 500 g , tarkibida 40—57% moy mavjud. K. issiqsevar, yorug’sevar, namsevar o’simlik, unumdor yerlarda yaxshi o’sadi. O’sish davri 120—150 kun. Moyi qurimaydigan (yod soni 82—86) guruhiga kiradi. (—10° dan —18° da qotadi), tabobatda (K. moyi-kastorka), parfyumeriyada, lok-bo’yoq sanoatida, sovun tayyorlashda,teri va to’qimachilik sanoatlarida ishlatiladi. Kunjarasi zaharli (ritsinin alkaloidi bor), o’g’it hamda yelim i.ch.da ishlatiladi. K. kuzgi don, dukkakli don, makkajo’xori ekinlaridan bo’shagan yerlarga ekiladi.

XULOSA
Ushbu kurs ishimni bajarish davomida Zig’irnomalar qabilasiga kiruvchi o’simliklarni muhofaza qilish va turlar sonini o’rganish hozirgi kunda dolzarb ekanligini unga sabab esa yashash muhitining yamonlashuvi,ekologiyaning buzilishi va inson antrapologiyasi eknligi yoritilgan. Tanlagan kurs ishim bo’lgan Zig’irnomalar qabilasiga kiruvchi turlar haqida ma’lumotlar to’plandi tabiiy sharoitda o’rganildi. Kurs ishimning vazifasi qilib Zig’irnomalar qabilasiga turlar va biologiyasi o’rganildi, Zig’irnomalar qabilasi turlarini muhofaza qilish chora tadbirlari o’rganildi turli xil muhofaza qilish borasida takliflar berildi va Zig’irnomalar qabilasi turlar bugungi kundagi axamiyati keng yoritib berildi. Adabiyotlar sharxi orqali hozirgi davrgacha yetib kelgan ko’pgina olimlar tomonidan magnoliyanomalar qabilasiga tegishli fikirlar hamda qilingan ilmiy ishlar haqida ma’lumotlar to’plandi va kurs ishida yoritildi..
Xulosa qilib atganda, Qabila daraxt, buta yoki o't o'simliklardan iborat. Barglari navbat bilan yoki qarama-qarshi joylashgan, oddiy va ko'pincha butun, mayda yonbargchali yoki yonbargchasiz. Gullari (aniq) ikki jinsli yoki bir jinsli, aktinomorf yoki dcyarli aktinomorf. Kosachabarglari sal tutashgan. Chanchisi ko'pincha 1 yoki 2 doirada, ba'zan 3 yoki 4 doirada joylashgan. Tugunchasi ustki. Mcvalari asosan ko'sakcha. Zig'irnamolar qabilasiga 6 ta oila kiradi.