Qishloq xo’jaligida axborot texnologiyalari

Qishloq xo’jaligida axborot texnologiyalari fanining predmeti, maqsadi va vazifalari

ATning predmeti (o’rganish sohasi)
Hisoblash texnikasi vositalari-ning dasturiy ta’minoti
 
Apparat va dasturiy ta’minotlari ning o’zaro aloqa qilish vositalari
 
Hisoblash texnikasi vositalari -ning apparat ta’minoti 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Insonning apparat va dasturiy ta’minotlar bilan o’zaro aloqa qilish vositalari

Qishloq xo’jaligida axborot texnologiyalari fanining predmeti, maqsadi va vazifalari

Axborot texnologiyalari informatikaning predmeti hisoblanadi.
Informatika - kishilik faoliyatining barcha sohalarida axborotlarni yaratish, joriy qilish muammolarini axborot texnologiyalarini qo’llash asosida hal qilish uchun - axborotlarni olish, uzatish, qayta ishlash, saqlash va taqdim qilish jarayonlari bilan shug’ullanadigan ilmiy-texnik faoliyat sohasi.
"Axborot" (rus tilida - informasiya) atamasi ma’lumot, tushuntirish, bayon qilish ma’nolarini anglatuvchi lotin tilidagi "informatio" so’zidan olingan.
Informatika - atamasi, fransuz tilidagi information- axborot va automatioque – avtomatika so’zlaridan kelib chiqqan.

Qishloq xo’jaligida axborot texnologiyalari fanining predmeti, maqsadi va vazifalari

Француз
тилида
Information
Automatioque
Informatioque
+
=
 
 
Ўзбек
тилида
Автоматика
Информатика-
ахборотни автоматик қайта ишлаш
Информация-
Ахборот
+
=
 
 

Axborot texnologiyalarining, hozirgi zamondagi o’rni va uning rivojlanish istiqbollari

Kitob chop qilish.
VI-XII
asrlar
Axborot texnologiyalarining rivojlanish bosqichlari
Nutq.
50 ming yillar
oldin
Yozuv.
V-IV
asrlar
Ilmiy-texnik revolyusiya.
XX asrning
o’rtalari
Axborot texnologiyalarini informatika kabi ilmiy fan sifatida shakllanishi o’tgan asrning 70-80 yillarida kompyuter texnikasining ommaviy rivojlanishi bilan bog’liqdir. Sababi, dastavval kompyuterga ko’p mehnat talab qiladigan hisoblash jarayonlarni avtomatlashtirish vositasi sifatida qaralgan bo’lsa, keyinchalik u nafaqat sonli balki istalgan axborotlar bilan ishlash vositasiga aylana boshlandi.

Axborot texnologiyalarining, hozirgi zamondagi o’rni va uning rivojlanish istiqbollari

Informatikaning dastlabki tarixini evolyusiyasi
Fizika va matematika kabi aniq fanlarning rivojlanishi, ilmiy texnika revolyusiyasini boshlanishi
Kitob chop qilinishi
Yozuvning yuzaga kelishi
Nutqni paydo bo’lishi va rivojlanishi
Axborotlarni uzatish va saqlash imkoniyalarini yuzaga keltirdi
Axborotlarni saqlash imkoniyatlari oshdi. Pochta xizmati orqali axborotlarni uzoq masofalarga uzatish, fanlarni yuzaga kelishi va rivojlanishi
Dastlabki axborot texnologiyasi. Yozma manbalar orqali axborotlarni tuzish, saqlash, qayta ishlash, uzatish imkoniyat-larini oshishi
Kuchli aloqa vositalari: radio, telefon, telegraf, televizorlarni yaratilishi. Fotografiya va kino. Axborotlarni magnit tashuvchilarda yozish imkoniyati -magnit lentalar va disklar

Axborot texnologiyalarining, hozirgi zamondagi o’rni va uning rivojlanish istiqbollari

Ibtidodiy davrga oid
qoya toshlardagi
rasmlar
Hayvonlar
terisidagi yozuvlar
Chop qilingan
qo’lyozmalar va kitoblar
EHMlar uchun
magnit va lazerli disklar
Nutq. Axborotni uzatish
va saqlash
Pochta aloqasi. Axborotni tuzish, saqlash, qayta ishlash, uzatish (kommunikasiya)
Telegraf, telefon, radio
Kompyuter tarmoqlari, kommunikasiya
Axborotni tuzish, saqlash, qayta ishlash va uzatishning evolyusiyasi

Axborot texnologiyalarining, hozirgi zamondagi o’rni va uning rivojlanish istiqbollari

Axborotni uzatishning evolyusiyasi
Axborotlashgan jamiyat va axborot madaniyati haqida
Axborotlashgan jamiyatda barcha fuqarolar, tashkilotlar va davlatning axborotga bo’lgan ehtiyojini qondirish uchun hamma shart - sharoit yaratilgan bo’ladi.
Axborotlashgan jamiyat- jamiyat fuqarolari axborot madaniyatiga ega bo’ladilar, ya’ni axborot bilan ishlashni, uni olish qayta ishlash va uzatish uchun axborot tizimlari va texnalogiyalaridan foydalanishni biladilar.
Axborotlashgan jamiyat va axborot madaniyati haqida
JAMIYATNI AXBOROTLASHTIRISH DARAJASI
FIZIK- hisoblash texnikalari va aloqaning texnik vositalarining apparat-dasturiy ta’minoti
MANTIQIY – axborot texnologiyalari
AMALIY – foydalanuvchining amaliy tizimlari
 
AXBOROTLASHGAN JAMIYATGA O’TISH BOSQICHLARI  
Kompyuterlashtirish
 
Axborot texnologiyalari infrastrukturalarini rivojlanishi
Aholini axborotga bo’lgan asosiy talablarini qanoatlantirish
Axborotlashgan jamiyat va axborot madaniyati haqida
Axborotlashgan jamiyat va axborot madaniyati haqida
1. Zamonaviy sivilizasiya taraqqiyoti bosqichi. U jamiyat hayotida axborot va bilimlar roli o’sishi, axborot kommunikasiyasi, axborot mahsuloti va xizmatlarining yalpi ichki mahsulot (YaIM) dagi ulushi ortishi, insonlarning samarali axboriy aloqada o’zaro ishlashini ta’minlovchi global axborot makonining yaratilishi, ularning jahon axborot resurslaridan foydalanishi hamda axborot mahsulotlari va xizmatlariga bo’lgan ijtimoiy hamda shaxsiy ehtiyojlarini qondirishni ta’minlash darajasi bilan tavsiflanadi.
2.Bilimlar asosiy ishlab chiqarish mahsuloti bo’lgan jamiyat. Axborot jamiyatining farqli xususiyatlari: kerakli axborotdan jamiyatning barcha a’zolari uchun erkin foydalanishi osonligi, jamiyatning o’z faoliyati uchun zarur bo’lgan butun axborotni ishlab chiqarish hamda jamiyatning barcha a’zolarini ushbu axborotdan erkin foydalanish vositalari bilan ta’minlash qobiliyati.
Axborotlashgan jamiyat va axborot madaniyati haqida
3.Axborotni ishlab chiqarish va iste’mol qilish eng asosiy faoliyat turi bo’lgan, axborot esa eng ahamiyatli resurs sifatida tan olingan jamiyat. Bu yangi jamiyatda axborot va telekommunikasiya texnologiyalari va texnikasi asosiy texnologiyalar va texnika hisoblanadi, axborot muhiti esa ijtimoiy va ekologik muhitlar bilan birga insonning yangi yashash muhitiga aylanadi.
4.Axborot jamiyatida yashashga tayyorlik. Quyidagi muhim ko’rsatkichlar bilan baholanadigan ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish darajasi: axborot-kommunikasiya infratuzilmasining rivojlanishi, elektron iqtisod, masofaviy ta’lim, axborot-kommunikasiya texnologiyalaridan (AKT) davlat boshqaruvida foydalanish va AKT sohasida davlat siyosati.
Axborotlashgan jamiyat va axborot madaniyati haqida
5.Aholini axborotlashtirishga tayyorlash.
Aholini axborotlashtirishga tayyorlash deganda, quyidagilar nazarda tutiladi:

• aholining axborotga bo’lgan ehtiyojlari va qiziqishlarini shakllantirish va rivojlantirish. Bunda axborotga talabni va bozorni o’rganish hamda axborot xizmatlari reklamasi nazarda tutiladi;
• axborot texnologiyalari bo’yicha mutaxassislar tayyorlash;
• axborot texnikasi, tizimlari va infratuzilmasiga xizmat ko’rsatish bo’yicha mutaxassislar tayyorlash;
• axborotlashtirish jarayonida talab qisqarayotgan mutaxassislarni qayta tayyorlash;
• axborot tizimlari va texnikasi foydalanuvchilari orasidan haqiqiy va mumkin bo’lganariga ta’lim berish;
• mamlakatda axborotlashtirishni o’tkazishga qaratilgan ijtimoiy fikrni shakllantirish.

Qishloq xo’jaligida axborot va ma’lumotlarning tasnifi hamda xususiyatlari
Axborot - bu, yaratuvchisi doirasida qolib ketmagan va xabarga aylangan, bilimlar noaniqligi, to’liqsizligi darajasini kamaytiradigan hamda og’zaki, yozma yoki boshqa usullar orqali ifodalash mumkin bo’lgan atrof - muhit to’g’risidagi ma’umotlardir.
Axborot tasnifi
Lotin tilidagi “informatio” so’zi - xabar, tushuntirish, bayon qilish degan ma’nolarni anglatadi, rus tilida “informasiya” o’zbek tilida yesa “axborot” deb tushuniladi.
Keng ma’noda axborot – bu saqlash, o’zgartirish, uzatish obekti bo’la oladigan va insonlar oldiga qo’yiladigan masalalarni yechishga yordam bera oladigan ma’lumotlar, bilimlar va xabarlardir.
Qishloq xo’jaligida axborot va ma’lumotlarning tasnifi hamda xususiyatlari
Inson tomonidan axborotni qabul qilinishi 
Borliq 
Sezgi organlari
Eshitish 
Hid bilish 
His qilish 
Ta’m bilish 
Ko’rish 
Inson miyasi (xotira) .
91%
8%
1 %
Qishloq xo’jaligida axborot va ma’lumotlarning tasnifi hamda xususiyatlari
Informatikada qo’llaniladigan tillar:
- dasturlash tillari
- berilganlarni ifodalash tillari
- bilimlarni taqdim qilish tillari
- operasion tizimlarning buyruqli
tillari ...
Tillar va axborot
Til-axborotni taqdim qilish va almashishni belgili tizimi
Tabiiy tillar
o,zbek tili
ingliz tili
rus tili
tojik tili
Formal tillar

• matematika tili
• ximiya tili
• formulalar
• musiqiy notalar

Og’zaki shakli
(nutq)
Yozma shakli
(yozuv)
Qishloq xo’jaligida axborot va ma’lumotlarning tasnifi hamda xususiyatlari
Axborot turlari bo’yicha sinflanishi
Qabul qilinish turiga ko’ra
visual (ko’rish)
audial (eshitish)
taktil (hid orqali)
his qilish (orqali)
ta’m bilish (orqali)
Taqdim qilish shakliga ko’ra

• matnli
• sonli
• grafikli
• tovushli
• tasvirli

Umum mohiyatiga ko’ra
ommaviy (umum-siyosiy, estetik)
maxsus (ilmiy, ishlab chiqarish, texnik, boshqaruv)
shaxsiy (bilim, bilmoq, intuisiya)
Qishloq xo’jaligida axborot va ma’lumotlarning tasnifi hamda xususiyatlari
Berilganlar - avtomatik vositalar yordamida qayta ishlashnishi mumkin bo’lgan ko’rinishda taqdim qilinadigan axborotlar
Berilganlarni qayta ishlash amallari
berilganlarni formallashtirish
berilganlarni himoyalash
berilganlarni yig’ish
berilganlarni saralash
berilganlarni filtirlash
berilganlarni arxivlash
berilganlarni o’zgartirish
berilganlarni uzatish va qabul qilish
Qishloq xo’jaligida axborot va ma’lumotlarning tasnifi hamda xususiyatlari
Axborotning sinflanishi
Kodlash usullariga ko’ra
Umum yo’naltirilgan-ligiga ko’ra
Yuzaga kelishiga ko’ra
 
Uzatish va qabul qilish usullariga ko’ra
Vizual
Raqamli
Elementar
Biologik
Ijtimoiy
Audial
Taktil
Sezgi
Mashinaga yo’naltirilgan
Analogli
Shaxsiy
Ommaviy
Maxsus
Ishlab chiqarish
Texnikaviy
Boshqaruv
Ilmiy
Ijtimoiy-siyosiy
Ilmiy-ommabop