Режа: G‘aznaviylar davlati va Beruniyning faoliyati


“Osorul-boqiya” asarining



Download 6,27 Mb.
bet3/13
Sana08.02.2022
Hajmi6,27 Mb.
#435150
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
Bog'liq
24-mavzu[1]

“Osorul-boqiya” asarining
“Xronologiya” deb shartli nom
olgani bejis emas.
Beruniyning ilmfanga qiziqishi yoshligidanoq kuchli boʻlgan.
Mashhur olim Abu Nasr ibn Iroq Mansur qoʻlida taʼlim oladi.
Ibn Iroq falakiyot va riyoziyotga oid bir qancha asarlar yozib,
shulardan 12 tasini Beruniyga bagʻishlaydi. Beruniy ham
ustozining ismini hamma vaqt zoʻr hurmat bilan tilga oladi.
Beruniy fanning deyarli hamma sohalari bilan shugʻullandi.
Sharqning boy fan va madaniyatini puxta oʻrganib, yunon ilmi
bilan ham chuqur tanishib, yirik olim boʻlib yetishdi.
Beruniy shoir, adabiyotshunos ham edi. Ona
tilidan tashqari arab, sugʻdiy, fors, suryoniy, yunon va qad.
yahudiy tillarini egalladi. Keyinchalik, Hindistonda sanskrit tilini
oʻrgandi.
Oʻz ilmiy asarlaridan birida yozishicha, B. Xorazmda yashagan
davrida 990-y. dan Kot sh. da muhim astronomik kuzatishlar
oʻtkazgan. Bu kuzatishlar uchun oʻzi astronomik
asboblar ixtiro etgan.
Asarlari
Beruniyning Gʻaznadagi davri uning ilmiy faoliyati uchun eng
mahsuldor davr boʻldi.
Gʻurbatda hayot kechirgan olim oʻzining barcha vaqtini ilmiy ishlariga sarf etdi.
Beruniyning «Xorazmning mashhur kishilari» asari ham shu davrda yaratilgan;
Uning geodeziyaga oid muhim asari «Taxdid nihoyot ilamokin li tasʼhih
masofot ilmasokin» («Turar joylar (orasidagi) masofalarni aniqlash
uchun manzillarning chegaralarini belgilash») 1025-yil 18 noyabrda
yozib tugatilgan.
Bu asarning birdanbir qoʻlyozmasi Istanbulda, birinchi marta rus tiliga
shu qoʻlyozmadan «Geodeziya» nomi bilan tarjima qilindi (Toshkent,
1966).
«Munajjimlik sanʼatidan boshlangʻich tushunchalar» asari ham 1029-yilda
Gʻaznada yozilgan.
Beruniyning mashhur «Hindiston» asari— «Tahqiq molil Hind min maʼqula maqbula filaql
av marzula» («Hindlarning aqlga sigʻadigan va sigʻmaydigan taʼlimotlarini aniqlash kitobi»)
1030-yilda yozilgan.
Mahmud Gʻaznaviyning Hindistonga qilgan yurishlarida Beruniy shohga hamroh boʻlgan.

Download 6,27 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish