Super biologiya uz 1 “Vitaminlar”ni o’rganish tarixi

---

SUPER_BIOLOGIYA_UZ SUPER_BIOLOGIYA_UZ 
1
“Vitaminlar”ni o’rganish tarixi. 
Quyidagi maqolani o’qing va savollarga javob bering. 
1893-yili golland vrachi Eykman aholi va jonivorlarning guruch iste’mol 
qiluvchilari orasida “Beri-beri” bilan xastalanib, Qo’l-oyoqlari tortishib hamda 
bo’yni qotib, shol bo’lib qolishidan vafot etuvchilarni kuzatdi.u kasallangan 
tovuqlarga guruch o’rniga guruch kepagi berganda tovuqlarda tuzalib ketar 
edi.Ammo u guruch kepagidagi davolovchi moddani aniqlay olmadi. 
1912-yilda polyak olimi Funk Eykman to’plagan ma’lumotlar asosida 
kaptarlarni laboratoriya sharoitida oq guruch bilan boqdi . Bunda “Beri-beri” 
bilan kasallangan kaptarlar nobud bo’ldi.Funk guruch kepagidan ajratib olgan 
modda esa kaptarlarni tuzatdi.Bu modda “Hayot moddasi”(lotincha :Vita-
hayot) deb nomlandi. 
1-savol: 
Ko’p guruch iste’mol qiluvchi odamlar orasida B1 vitamini yetishmasligi natijasida 
kelib chiqadigan “Beri-beri” kasalligini qanday davolash mumkin? 
A.Guruch qobig’ini is’temol qilish orqali 
B.Guruchni qaynatib yeyish orqali 
C.B1 vitaminiga boy mahsulotlar iste’moli orqali 
D.Kasallangan qushlardan saqlanish orqali. 
2-savol. 
Nima sababdan tomir tortishib,ko’krak qafasi,diafragramma va qo’l-oyoq 
muskullari tortishib qolishi o’limga olib kelgan? 
A.Chunki organizmda B1 vitamini yetishmagan 
B.Qo’l-oyoq muskullari tortishishi tufayli inson harakatlana olmagan 
C.Ko’krak qafasi va diafragma muskuli qisqarishi natijasida o’pkaga ko’p havo 
kirgan va kislorodni qondagi miqdori ko’paygan 
D. Ko’krak qafasi va diafragma muskuli qisqarishi natijasida o’pkadagi havo chiqib, 
miyaga kislorod yetib bormagan 

---

SUPER_BIOLOGIYA_UZ SUPER_BIOLOGIYA_UZ 
2
3-savol: 
Har bir fikr uchun “ha” yoki “yo’q”ni doiraga oling. 
A. B1 vitamini doimiy ravishda ko’p miqdorda iste’mol qilish 
foydalimi? 
“Ha”/ “Yo’q” 
B. B1 vitamini ko’p iste’mol qilganda “Avitaminoz B1” kasalligi 
paydo bo’ladi 
“Ha”/ “Yo’q” 
C. B1 vitamini ko’p iste’mol qilganda “Gipervitaminoz B1” kasalligi 
paydo bo’ladi 
“Ha”/ “Yo’q” 
D. B1 vitamini kam iste’mol qilganda “Beri-beri” kasalligi paydo 
bo’ladi 
“Ha”/ “Yo’q”