Tabiiy fanlar fakulteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

III bob.Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati ………………………………..24

Kirish
Yovvoyi hayvonlar dunyosi xilma-xil va sirli. Faunaning har bir vakili, o'z navbatida, o'ziga xosdir. Ammo o'rganish osonligi uchun olimlar tirik mavjudotlarning ba'zi guruhlarini aniqlab, ularni odatlar va xulq-atvor xususiyatlariga ko'ra birlashtirgan. Shunday qilib, o’troq qushlar bir guruhda birlashib, ko'chmanchilardan ajralib turardi.Bunday turlar butun dunyoga tarqalgan. Ular oziq-ovqatdan tashqari kamdan-kam hollarda uning yo'llaridan oshib ketadilar.
Ushbu turlarning aksariyati subtropik yoki tropikada yashaydi. Bunday qushlar issiqlikni yaxshi ko'radilar. Ularning ajralib turadigan xususiyati qishki stokni tayyorlashdir. Yashash joyi deyarli hech qachon o'z yashash joyidan uchmaganligi sababli, ular qishki ovqatlarga oldindan g'amxo'rlik qilishadi. Asosan, kuzda ular gul va yong'oqlarni yig'adi. Oziq-ovqat ichi bo'shliq yoki tushgan barglarda saqlanadi.
Ko‘chib yurmaydigan qushlar uchish uchun katta miqdorda energiya sarflashlari shart emas. Buning o'rniga ular o'z kuchlarini oziq-ovqat topish, o'z hududlarini himoya qilish, jo'jalarga g'amxo'rlik qilish va omon qolishga hissa qo'shadigan boshqa vazifalarni bajarishlari mumkin.
Oziqlantirish va uy qurish uchun eng yaxshi joylar rohatlanadi katta talabga ega, va qush hududni himoya qilish uchun o'z o'rnida bo'lishi kerak. Ko'chib yurmaydigan qushlar yil davomida bu ajoyib yashash joylaridan foydalanishlari mumkin va uyalarini har bahorda qaytib keladigan ko'chmanchi qushlardan himoya qilishlari va himoya qilishlari mumkin.
Agar qush migratsiyaga muhtoj bo'lmasa, u o'zining yosh avlodlariga g'amxo'rlik qilish uchun ko'proq vaqt sarflashi mumkin. Bu ota-onaning qo'shimcha g'amxo'rligi yosh jo'jalarga omon qolish uchun ko'proq imkoniyat beradi, ular etuk va sog'lom bo'lishlari uchun.


I bob. Ba’zi o’troq qushlarning turlari haqida ma’lumot
1.1.Qirg’ovul

Kattaligi tovuqdek. Erkaklar juda yorqin rangda. Qirgʼovul kenja turlari erkaklarining rang tuslari oltin-toʼq sariq rangdan mis-qizil ranggacha boʼladi, tanasining yon tomonlari koʼndalang qora dogʼli, orqa tomoni esa tangachasimon naqshga yega. Baʼzi kenja turlarda dala sharoitida aniq koʼrinadigan oq yoqa bor. Erkaklarning boshi yaltiroq, qora-yashil yoki qora-koʼk, yanoqlarida yalangʼoch qip-qizil teri koʼrinadigan katta yagʼir joylar bor. Erkaklarning dumi 50 sm va undan uzun, urgʼochilarda esa dumi bir oz qisqaroq, uzun va uchli. Urgʼochi va yosh qushlar qoʼngʼir-kulrang boʼladi, toʼq jigarrang tusda tovlanadi. Qanoti uzunligi 219-263, dumi – 290-536 mm, plyusna – 65-71 mm.