Telegram kanalida bepul tarqatdi

4-§. EZOP


EZOP MASALLARI VA ULARNING IBRATLARI HAQIDA.
YOVVOYI ECHKILAR BILAN CHO‘PON.
KIYIK BILAN TOKZOR.
BO‘RI BILAN LAYLAK.
ESHAK BILAN BAQALAR.
USTIGA TUZ ORTILGAN ESHAK.
BURGUT, ZAG‘CHA VA CHO‘PON.
MASAL HAQIDA TUSHUNCHA.
(Darslikda 33–44 betlar)

1. Quyidagi fikrlar muallifini toping.

« ... maqol-matallar bejiz paydo bo‘lmagan, ular ham ma’lum bir haqiqatning ifodasi»;
A) Fitrat B) Cho‘lpon C) A. Qahhor D) I. Karimov#
2. «Ezop tilida so‘zlash», «ezopona til» deb qanday so‘zlashga aytiladi?
A) notiqlik qoidalariga rioya qilgan holda so‘zlash
B) hissiy bo‘yoqdor so‘zlardan foydalangan holda so‘zlash
C) oddiy va sodda xalqona so‘zlash
D) maqol, matallar va hikmatli so‘zlar bilan so‘zlash#

3. Ezop aql-u farosati, topqirligi bilan oxir-oqibat o‘zini qullikdan xalos etib, qaysi darajalargacha ko‘tarilgan?

A) Vavilon shohi Likurgning saroyida xizmatchi, Lidiya shohi Krezning xazinachi
B) Lidiya shohi Likurg saroyida xizmatchi, Vavilon shohi Krez saltanatida xazinachisi
C) Lidiya shohi Krez saroyida xizmatchi, Vavilon shohi Likurg saltanatida xazinachi#
D) Vavilon shohi Krez saroyida xizmatchi, Lidiya shohi Likurgning xazinachisi

4. Qadim davrlardayoq «Ezop masallari» nomi ostida jamlangan kitobda Ezopning qancha masali yig‘ilgan edi?

A) 50 ga yaqin B) 300 dan ortiq
C) 500 ga yaqin # D) 600 dan ortiq
5. Uzoq safarga otlanganda Ezop yengilroq yuk sifatida nimani ko‘tarib oladi?
A) to‘rt kishi zo‘rg‘a ko‘taradigan non solingan qutini#
B) to‘rt kishi zo‘rg‘a ko‘taradigan tuz solingan xaltani
C) besh kishi zo‘rg‘a ko‘taradigan ovqat solingan qutini
D) uch kishi zo‘rg‘a ko‘taradigan ovqat solingan qutini

6. Ezopni sotib olgan o‘ta yengiltak, kaltafahm odam bo‘lgan Ksanf qayerda yashardi?

A) Samos orolida # B) Delfa shahrida
C) Lidiyada D) Frigiyada

7. Nuqtalar o‘rniga mos javobni tanlang.

Alisher Navoiyning «Mahbub ul-qulub», ya’ni «Qalblarning sevgani» – … asar.
A) ijtimoiy-siyosiy B) ma’rifiy-axloqiy#
C) ma’naviy-ma’rifiy D) ma’naviy-axloqiy

8. «Og‘irning ostidan, yengilning ustidan o‘tma» matali Ezopning qaysi masali mazmuniga mos keladi?

A) «Eshak bilan baqalar»
B) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon»
C) «Yovvoyi echkilar va cho‘pon»
D) «Ustiga tuz yuklangan eshak»#

9. «Do‘stlikka sadoqatli bo‘lish, yangi do‘st orttirganda eskilarini esdan chiqarib yubormaslik» g‘oyasi Ezopning qaysi masalida ilgari suriladi?

A) «Yovvoyi echkilar va cho‘pon»# B) «Kiyik bilan tokzor»
C) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon» D) «Eshak bilan baqalar»

10. Ezop qaysi masalida yaxshilikka yomonlik qilish muqarrar jazo bilan yakunlanadi, deyish barobarida insonlarni nafs balosidan ham asranishga, hamma narsaga bir paytning o‘zida erishaman deb, ochko‘zlik qilmaslikka da’vat etadi?

A) «Yovvoyi echkilar va cho‘pon» B) «Kiyik bilan tokzor»#
C) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon» D) «Eshak bilan baqalar»

11. Quyidagi fikrlar kimning qaysi asaridan olingan?

«Do‘st uldurki, o‘ziga ravo ko‘rmagan narsani, do‘stiga ham ravo ko‘rmaydi».
A) Navoiy «Hayrat ul-abror» B) Navoiy «Mahbub ul-qulub»#
C) Huvaydo «Rohati dil» D) Gulxaniy «Zarbulmasal»
12. «Kimki o‘ziga yaxshilik qilganlarga yomonlik sog‘insa, u albatta Xudoning qahriga yo‘liqqay», – degan hikmatni Ezop qaysi masalida ilgari surgan?
A) «Yovvoyi echkilar va cho‘pon» B) «Kiyik bilan tokzor»#
C) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon» D) «Eshak bilan baqalar»

13. «Ko‘rpangga qarab oyoq uzatgin» maqoli Ezopning qaysi masali mazmuniga mos keladi?

A) «Yovvoyi echkilar va cho‘pon» B) «Eshak bilan baqalar»
C) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon»# D) «Kiyik bilan tokzor»

14. «Birni ko‘rib shukur qil, birni ko‘rib fikr qil», – degan maqol Ezopning qaysi masali mazmuniga mos keladi?

A) «Yovvoyi echkilar va cho‘pon» B) «Eshak bilan baqalar»#
C) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon» D) «Kiyik bilan tokzor»

15. Ezop masallarini she’riy yo‘l bilan lotin tiliga tarjima qilgan masalchi kim?

A) Fyodr B) Babriy
C) Fedr # D) Lafonten

16. Ezopning davomchilari bo‘lgan eramizning birinchi va ikkinchi asrlarida yashab o‘tgan grek masalchilari kimlar?

A) Gellert, Babriy B) Babriy, Lessing
C) Lessing, Gellert D) Fedr, Babriy#

17. Ezop masallarini qayta ishlab, ijodiy boyitib, o‘z davri xususiyatlariga ko‘ra to‘ldirib, rivojlantirgan, o‘zlari ham ulardan ilhomlanib, yangi masallar yaratgan fransuz va rus adiblari kimlar?

A) Lafonten, Krilov # B) Fyodr, Babriy
C) Lessing, Gellert D) Fedr, Babriy

18. Masal janrida barakali ijod qilgan adiblarni toping.

1) XVII asrda Fransiyada Lafonten; 2) XVIII asrda Germaniyada Lessing; 3) XVIII asrda Germaniyada Gellert; 4) XVIII-XIX asrlarda Rossiyada I. Krilov; 5) XVI asrda Fransiyada Lafonten; 6) XVII asrda Germaniyada Lessing va Gellert.
A) 1, 2, 3, 4# B) 1, 3, 5, 6
C) 2, 3, 4, 5 D) 1, 4, 5, 6

19. «Panchatantra», «Kalila va Dimna» asarlari qaysi adabiyot namunalari hisoblanadi?

A) turk B) arab
C) hind# D) fors
20. Nuqtalar o‘rniga mos javoblarni tanlang.
«Sharq, jumladan, o‘zbek mutafakkir shoir-u adiblari maxsus … lar yaratishgan, bu asarlar maktab-madrasalarimizda alohida o‘quv qo‘llanma sifatida xizmat qilgan».
A) «Pandnoma», «Odobnoma»# B) «Xulqnoma», «E’zoznoma»
C) «Pandnoma», «E’zoznoma» D) «Xulqnoma», «Odobnoma»

21. «Zarbulmasal» nomli asari bilan o‘zbek adabiyotida masalchilik rivojiga ulkan hissa qo‘shgan Muhammad Sharif Gulxaniy qachon yashab o‘tgan?

A) XVII asr oxiri – XVIII asr boshlarida
B) XVIII asr oxiri – XX asr o‘rtalarida
C) XVIII asr oxiri – XIX asr boshlarida#
D) XVIII asr o‘rtalari – XX asr boshlarida

22. XX asr o‘zbek adabiyotida masal janrining go‘zal namunalari qaysi adiblar ijodida uchraydi?

1) Hamza Hakimzoda; 2) Muxtor Xudoyqulov; 3) Yamin Qurbon;
4) Sami Abduqahhor; 5) O‘lmas Umarbekov; 6) Abdulla Avloniy;
7) Said Ahmad; 8) Muhammad Sharif Gulxaniy.
A) 2, 3, 4, 5, 6 B) 1, 3, 5, 6, 8
C) 1, 2, 3, 4, 6# D) 2, 4, 5, 6, 8

23. Majoziy shakldagi ibratli hikoyatlarning eng sara namunalari Alisher Navoiyning qaysi dostonlarida uchraydi?

A) «Hayrat ul-abror», «Mantiq ut-tayr»
B) «Mahbub ul-qulub», «Mantiq ut-tayr»
C) «Hayrat ul-abror», «Lison ut-tayr»#
D) «Layli va Majnun», «Lison ut-tayr»

24. Masal nima?

A) Hayvonlar orqali insonlarni tasvirlovchi hikoyalar bo‘lib, faqat nasriy shaklda yoziladigan asar.
B) Majoziy xarakterdagi qisqa hikoyacha bo‘lib, faqat nasriy shaklda yoziladigan asar.
C) Faqat hayvonlar haqidagi hikoyalardan iborat janr bo‘lib, nasriy yoki she’riy shaklda yoziladigan asar.
D) Majoziy xarakterdagi qisqa hikoyacha bo‘lib, nasriy yoki she’riy shaklda yoziladigan asar. #

25. Masalning asosiy jihati nimada?

A) majoziy xarakterdagi qisqa hikoyacha ekanligida
B) to‘liq ma’noda tarbiyaviy maqsadga yo‘naltirilganlida#
C) hayvonlar orqali insonlarni tasvirlovchi hikoyalar ekanligida
D) asosiy qahramonlari turli hayvonlar, narsalardan iboratligida
26. Ezopning qaysi masalida qaysi obraz tilidan «Qilmish – qidirmish» maqoli keltirilgan?
A) «Kiyik va tokzor», tok
B) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon», cho‘pon
C) «Yovvoyi echkilar va cho‘pon», muallif
D) «Kiyik va tokzor», kiyik#

27. Ayrim kishilarning kichkinagina qiyinchilik oldida ham esankirab, ruhan cho‘kib qolishlari, holbuki, boshqalar bundan o‘n chandon og‘ir mashaqqatlarni-da sabr-la yengishlari mumkinligi xulosasi qaysi masalga tegishli?

A) «Eshak bilan baqalar»# B) «Ustiga tuz yuklangan eshak»
C) «Kiyik bilan tokzor» D) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon»

28. «Bo‘ri bilan laylak» masalidan kelib chiqadigan asosiy xulosani toping.

A) Aqlni ishlatish, qiyinchilikka sabrli bo‘lish kerak.
B) Yaxshilikni ham uning qadriga yetadigan odamga qilish kerak.
C) Ayrim badfe’l kishilar yomonlik qilmaganliklarini ham yaxshi-likka yo‘yadilar. #
D) A va B

29. XVII asrda yashab ijod etgan fransuz masalchisi kim?

A) Lafonten# B) Gellert
C) Lessing D) Krilov

30. Ezop masallari va ularning xulosalariga oid o‘zaro mos javoblarni toping.

1) «Bo‘ri bilan laylak»;
2) «Kiyik bilan tokzor»;
3) «Eshak bilan baqalar»;
4) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon»;
5) «Ustiga tuz ortilgan eshak».
a) og‘irning ostidan, yengilning ustidan o‘tma;
b) behuda chiranish belni chiqaradi;
s) birni ko‘rib shukr qil, birni ko‘rib fikr qil;
d) yaxshilikni ham uning qadriga yetadigan odamga qilish kerak;
e) qilmish – qidirmish.
A) 1-d, 2-b, 3-s, 4-e, 5-a B) 1-d, 2-e, 3-s, 4-b, 5-a#
C) 1-b, 2-e, 3-s, 4-d, 5-a D) 1-d, 2-e, 3-s, 4-a, 5-b

31. A. Navoiyning qaysi asarlari majoziy shakldagi ibratli hikoyat-larning eng sara namunalarini o‘z ichiga oladi?

A) «Hayrat ul-abror», «Lison ut-tayr»#
B) «Mahbub ul-qulub», «Hayrat ul-abror»
C) «Mahbub ul-qulub», «Lison ut-tayr»
D) «Munshoat», «Mahbub ul-qulub»