Tema : Ilimiy stil ha’m onin’ o’zine ta’n o’zgeshelikleri Joba

Tema : Ilimiy stil ha’m onin’ o’zine ta’n o’zgeshelikleri
Joba :
1. So’ylew ha’m til stilleri .
2. Ilimiy stil ha’m onin’ o’zgeshelikleri .
3. Ilimiy is qag'azlar stili .
1. Kirisiw
Biz til arqali bir - birimiz benen pikr alisamiz , qanday da bir qubilis , waqiya haqqinda xabarlaymiz , so’ylesemiz . Oy - pikirimizdi bayanlaw ushin tildin’ so’zlik quraminan , so’zlerdin’ ma’nili bo’leklerinen , olardin’ aytayin degen oy - pikirdin’ maqsetine , mazmunina qaray ga’p ishinde baylanisiw usillarinan paydalanamiz . Qanday da bolg’an o’z oyimizdin’ ha’m sezimlerimizdin’ tin’lawshig’a yamasa oqiwshig’a aniq da’l jetiwine umtilamiz . Solayda geypara jag’daylarda aytayin degen oy - pikirimiz tin’lawshig’a yamasa oqiwshig’a aniq ha’m toliq jete almay qaladi .
Na’tiyjede pikir alisiw , onin’ iske asiwi , awizsha yamasa jazba tu’rde bir na’rse haqqinda xabarlaw , oy - pikirdin’ maqseti ha’m mazmunina baylanisli ta’sirleniw won’li bolmay shig’adi . Bunin' tiykarg’i sebebi awizeki yamasa jazba tu’rde til arqali qatnas jag’dayinda so’zlerdi ha’m so’z ma’nilerin duris ya’ki naduris tan’lawda , so’zlerdin’ grammatikaliq wo’zgeriwin , baylanislerin a’debiy tildin’ talaplarina sa’ykes jetkilikli yamasa jetkiliksiz da’rejede paydalaniwinda . Ma’selen , ulli klassik shayir Berdaqtin’ “ Jaqsiraq “ qosiginan aling’an mina qatarlardi alip qarayiq :
Jumis isle tuwilg’an son’ yel ushin ,
Janin’di ayama yelde yer ushin ,
Kindikten qan tamip , tuwg’an jer ushin ,
O’lip ketkenin’she xizmet jaqsiraq .
Usi bir kuplet qosiq u’zindisinde shayirdin’ tuwilg’an yelge muhabbati , yer ushin , yel ushin azamatliq shaqirig’i , birinshiden kerekli so’zlerdin’ ma’nilik ha’m grammatikaliq jaqtan a’debiy tildin’ talaplarina say baylanisiwi na’tiyjesinde da’l , aniq ha’m ta’sirli bolip shiqqanlig’i sezilip tur . Aytayiq , shayir usi kuplettegi mazmunnin’ wo’tkirligi ushin “ tuwilg’an son’ “ , “ janin’di ayama “ , “ o’lip ketkenin’she “ usag’an so’z ha’m so’z dizbeklerin wog’ada duris paydalang’an .
Til arqali qatnasinin’ tu’rlerine , belgili jag’dayg’a , so’ylewdin’ maqsetine ha’m mazmunina xizmet jag’inan til qurallarinin’ biyimlese qollaniwin stilistika u’yretedi .
Stilistika so’ylew stillerinin’ jiynag’inan turadi . Pikir alisiw awizeki ha’m jazba stilllerinin’ ja’rdeminde iske asadi . Usig’an qaray qaraqalpaq tilinde de awizeki ha’m jazba stiller ayirilip turadi .