Yaponiya (XII asr oxiridan XVI asr oxirigachA) Tayanch ibora va atamalar

Xodzyo xonadonining hokimiyat tepasiga kelishi. Jamiyatning tuzilmasi
. 
1199-yilda Minamoto xonadonining boshlig’i Yoritomo vafot etgach, syogunlikni 
uning bevasi Masako va qaynotasi Xodzyo Tikimasa boshqardi. U o’ziga sikken – 
hukmdor unvonini olib, amalda hukumatning rahbariga aylanib oldi. 1219-yilda 
Minamoto xonadonining oxirgi syoguni bo’lgan Sanetomo o’ldirilgach, davlatning 
barcha muhim mansablari Minamoto xonadonining qarindoshi bo’lgan Xodzyo 
xonadoni qo’liga o’tib, uning despotik hokimiyati XIV asrning birinchi choragigacha 
davom etdi. 

---

3 
Minamoto va Xodzyo xonadonlari o’rtasida markaziy hokimiyat uchun olib 
borilgan o’zaro urushlardan imperatorlik xonadoni foydalanib, o’zining boy bergan 
oldingi hokimiyatini tiklashga harakat qildi. 1219-yilda eks-imperator Gotobaning 
qurolli isyoni boshlandi, bu davr tarixga ―Syokyu yillari isyoni‖ (Syokyu 1219-1221-
yillarda hukmronlik qilgan) nomi bilan kirdi. Lekin bu kurashda Gotoba 
mag’lubiyatga uchraydi (1221), uning 600 ga yaqin tarafdorlari, ular asosan saroy 
mulozimlari edi, mol-mulki musodara qilinib, mamlakat bo’ylab surgun qilindi. Shu 
kabi isyonlarni yangidan ko’tarilmasligi va o’z hokimiyatini kuchaytirish maqsadida 
Xodzyo poytaxt Kiotoga alohida vakolatli mansabdorni – rezidentni yuborib, unga 
alohida harbiy kuchlar ajratdi. 
Kamakura syogunligi davrida jamiyat quyidagi tabaqalarga bo’lingan: eng 
yuqorida hukmron qatlamni samuraylar tashkil qilgan, ular kamakura syogunligining 
tayanchi bo’lgan. Ular o’z navbatida ikkiga bo’lingan: bevosita syogunga vassal 
bo’lgan samuraylar – gokenin, boshqa feodallarga, ibodatxona va monastirlarga vassal 
bo’lgan samuraylar – xigokenin. 
Jamiyatning hukmron qatlamiga poytaxtdagi imperatorlik mulozimlari ham 
kirgan bo’lib, ular syogun hokimiyatiga dushman munosabatda edi. Ular Kiotodagi 
imperatorlik saroyining unvon, rang va mansablariga ega bo’lsalarda, ammo real 
siyosiy hokimiyatdan mahrum etilgan edi. Mamlakatning asosiy yer fondi yirik feodal 
xonadonlari qo’lida to’plangan edi. Ular bilan birga diniy feodallar – budda ruhoniylar 
ham jamiyatning yuqori qatlamini tashkil etib, katta-katta yer-mulklarining sohiblari 
bo’lgan. Ular dunyoviy feodallarga qaraganda o’z yerlarida mehnat qilayotgan 
dehqonlarni kamroq asoratga solishi iblan ajralib turardi. 
Jamiyatning quyi qatlamini ―oddiy xalq‖ – ―bonge‖ yoki ―tige‖ tashkil qilib, 
ular tarkibi dehqonlardan, hunarmand va mayda savdogarlardan iborat edi. Yapon 
jamiyatida eng quyi qatlamni eta

kastasi tashkil qilgan.

Eta – feodal Yaponiyasidagi pariylar kastasi. Ularning kastasi merosiy asosda o’tgan va asosan hayvonlarni so’yish, 
ularning qismlarini qayta ishlash, terilarini shilish, shuningdek ahlat tozalash ishlari bilan shug’ullanganlar. Eta kastasi 
“murdor qilinganlar” , ya’ni harom qilinganlar hisoblangan, ularning kastasi “dahlsiz” bo’lgan, sababi budda arkonlariga 

---

4