Xizmat ko‘rsatishga ketadigan vaqt

Logistik xizmatlami yetkazib berish jarayonida ko'rsatiladigan xizmatlami bajarishga ketadigan vaqtni xuddi shu yetkazib berish jarayonida ko‘rsatilishi mumkin bo’lgan xizmatlarning umumiy kompleksiga ketadigan vaqt bilan taqqoslash yo‘li bilan ham baholash mumkin. Hisobot quyidagi formula orqali amalga oshiriladi: bunda n va N — mos holda haqiqiy va nazariy kutilayotgan xizmatlarning miqdori, t_i — i xizmat ko‘rsatishga ketadigan vaqt. Logistik xizmat ko‘rsatish darajasini baholash uchun xizmatlarning eng muhim turlari tanlanadi, ulami ko‘rsatish katta xarajatlarni talab etadi, ko'rsatmaslik esa - katta yo‘qotishlarga olib keladi. Servis xarajatlarining xizmat darajasiga bogliqligi 11, 5-rasmda ko’rsatilgan. 70% va undan yuqori bolgan servis xizmat ko‘rsatish xarajatlari xizmat ko‘rsatish darajasiga bog‘liq holda eksponentsial о’sib boradi va 90%ga yetganda logistik servis hajmini oshirish esa samarasiz bo’lib qoladi. Shu bilan birga xizmat ko‘rsatish darajasini pasaytirish servis sifalining yomonlashuvi natijasidagi yo‘qotishlarga olib keladi
(11.4-rasm).

Logistik xizmatning maqsadi xizmat ko‘rsatish darajasining optimal miqdorini qidirishdan iborat. Grafik tarzda servis darajasining optimal miqdorini xizmat darajasi o'zgarganda xarajatlar va yo'qotishlaming o‘zgarishini aks ettiruvchi F summar chizig‘ini ko‘rish orqali aniqlash mumkin (11.5-rasm). Demak, logistik xizmat ko‘rsatishning eng muvofiq-optimal darajasini aniqlash maqsadida, ja’mi sarflar (xarajatlar), foyda hamda daromadlarni muvofiq tarzda muvozanatlashtirish ishlari amalga oshiriladi. Izlash jarayonida murosalik yechim prinsipi amalga tatbiq etilishi zarur. Mazkur tartibda qabul qilingan qaror o‘zida logistik xizmatlar qiymati va tegishli xizmat ko‘rsatishning darajasi o’rtasida hamda jami xarajatlar va daromadlar o’rtasida mavjud maqsadga muvofiq tarzdagi nisbatni ifodalashi zarur. Logistik xizmatlarning eng muhim tavsiflari obyektiv ekanligi bilan bir qatorda logistik faoliyatning shartlari hamda parameterlarini konseptual ravishda belgilaydi. Qayd etilganlarning eng muhimlarini alohida tartibda ajratib ko‘rsatamiz:

1. Manbaga uzviy bog’iqligi.
Manbaga bog‘liq b o ‘lmagan holda mavjud b o ‘lish im - koniyatiga ega bo‘lgan moddiy tovardan farqli ravishda logistik xizmatlar faoliyat shakli sifatida o ‘z manbasidan ajralmas hisoblanadi.
2. Sifatning doimiy ravishda emasligi.
Logistik xizmatlar sifati logistik tizim ning mukammallik darajasidan, mijozlar talabidan, bir qator tasodifiy omillar ta’siridan kelib chiqqan holda o‘zgaruvchanlik xususiyatiga ega bo‘ladi. Sifat darajasidagi o‘zgaruvchaniik logistik xizmatlar parametrlar majmui bo‘yicha standartlashtirilgan holatda ham ma’lum bir miqdorda yuz berishi mumkin.
3. Maqsadli yo‘naltirilgan (adresli) xizmatlar.
Logistik xizmatlar bevosita buyurtmachiga ko‘rsatiladi. Aynan ushbu xususiyatiga ko‘ra qayd etilgan xizmatlar maqsadli bozordagi umumiy talabga mos ravishda ishlab chiqarilgan moddiy shakldagi tovardan farqlanadi.
4. Takrorlanmaslik.
Наг bir ko'rsatilayotgan logistik xizmat ushbu xizmatni oluvchi uchun takrorlanmas tartibda ko‘rsatiladi. Boshqa shu kabi xizmat turi avvalgisidan yoki keyingisidan parametriga, muddatiga, sifatiga, ishlab chiqarish hamda iste’mol shartlariga ko’ra farqlanadi.
5. Boshqa xizmat turlari kabi logistik xizmatlari ham «ehtiyotdan» tarzida amalga oshirish mumkin emas (imkoniyatsiz).
Logistik xizmatlami g‘amlab-joylash imkoniyatining mavjud emasligi mazkur turdagi mahsulotlaming har qandav shakldagi zaxiralarini g'amlab borish vazifasidan ozod etadi.
6. Talabning moslashuvchanligi (elastikligi).
Moddiy shakldagi tovarlar logistik xizmat turlari bilan solishtirilganda ushbu xizmatlarning bozor talablariga moslashuvchanlik bilan ustunlik qilishi ko‘rinadi. Mutaxassislar tomonidan qiziqarli tartibdagi qonuniyat qayd etilgan. Ushbu qonuniyatga ko‘ra, odatdagi iqtisodiy sharoitlarda logistik xizmalarga bo‘lgan talab mazkur xizmatlar narxining pasayishiga ham da iste’molchi-korxonalarning daromadlari hajmining ortishiga muvofiq ravishda tezkor sur’atlarda ortib boradi. Shu bilan birga, logistik xizmatlarga bo‘lgan talabning o‘sish sur’atlari moddiy shakldagi tovarlarga bo‘lgan talabning o‘zgaruvchan tarzdagi rivojlanish sur’atlariga nisbatan birmuncha yuqori darajani tashkil etadi.
7. Tezkorlik darajasi.
Belgilangan ishlarni amalga oshirishda mavjud tezkorlik hamda jadallik sur’atlari har doim ham yakuniy natijaga nisbatan ijobiy ta’sirga ega bo‘lmagan moddiy shakldagi tovarlar hamda boshqa faoliyat turlaridan farqli ravishda logistik xizmatlar ushbu xizmatlarni ko‘rsatishni amalga oshirishdagi tezkorlik darajasining o‘sishiga m utanosib ravishda mazkur xizm atlar keltiradigan iqtisodiy samaradorlik darajasini ta’minlaydi. Ko‘p hollarda aynan logistik xizmatlar ko‘rsatishda mavjud tezkorlik darajasi potensial buyurtmachilami o‘ziga jalb etadi.