Xxi-asrda islom postmodern dunyoda qiblani topish



Download 397,89 Kb.
bet83/83
Sana13.06.2022
Hajmi397,89 Kb.
#665661
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   83
Bog'liq
XXI

mazhabga taqlid vositasida amal qilish masalasida yakdil bo‘lib keldi. Ushbu yakdillikda yaqqol foyda va imtiyozlar bor, ayniqsa, g‘ayrat butunlay so‘nib qolgan va ruhlar o‘z ehtiroslaridan mast bo‘lishga mahkum etilgan kunlarda har kim o‘z fikri borligidan lazzat olar edi». Bu bizga islomning turli fikrlar ehtimoli va qonuniyligini rad etadigan totalitar din emasligini eslatib turadi. «Musulmon ulamolari mujtahid o‘zining shariat hukmlarini chiqarishday qonuniy ijtihodi masalasida gunohga yo‘l qo‘yishi mumkin emas. [Faqat] Bishir al-Marisiy, Abu Bakr al-Asamm va mu'tazaliylar va o‘n ikki imomga ergashuvchi shialar ta'limoti singari qiyos ilmini rad etuvchilargina har bir fiqhiy muammo uchun yagona to‘g‘ri hukm borligiga, kimki unga erishmasa, gunohkor ekaniga ishonadilar". (Amidi, IV, 244.) Albatta, bu islomning ilohiy rahmati, sog‘lom va saxiy bag‘rikengligi ramzidir. «Alloh sizlarga yengillikni istaydi, og‘irlikni xohlamaydi» (Qur'on, «Baqara» surasi, 185-oyat). "Men qiyinlashtirish uchun emas, osonlashtirish uchun yuborilganman". (Buxoriy, "Ilm", 12.) "Allohning rasuliga - unga rahmatlar va salomlar bo‘lsin - hech qachon ikki fikrdan birini tanlash imkoni berilmagan edi. Agar gunoh bo‘lmasa, ulardan osonrog‘ini tanlar edilar". (Buxoriy, "Manoqib", 23.) Biroq Dehlaviy yashagan davrda odamlar Sunnatning ushbu printsipini mensimagani uchun shikoyatlarga sabab bo‘lgan jarayon bugungi kunga kelib yanada zaharliroq bo‘lib qoldi. Eng zararli narsa shuki, nafs shunchalik katta kuchga aylandi, ba'zi bir davralarda ko‘hna musulmonchilikka xos xushmuomalalik va bag‘rikenglikka asoslangan adab yo‘qolib ketdi, odamlar boshqa musulmonlarning o‘zinikidan boshqacha bo‘lgan fikrini qabul qilishi qiyin bo‘lib qoldi. Ko‘pgina yosh musulmon faollari, ehtimol, o‘zini doimiy xavf ostida sezgani uchundir, Imom Malikday allomaning fiqh xususida berilgan 40 savolning 36 tasiga, bilmayman, (la adri) deb javob berganiga qaramasdan, o‘z dini haqida nimanidir bilmasligi mumkin ekanini tan ololmaydi. (Amidi, IV, 221.) So‘nggi mushohada sifatida ushbu bob fiqhni zamonaviy sharoitlarga javoban kengaytirish va rivojlantirishga qarshi e'tiroz deb tushunilmasligi kerakligini qo‘shib qo‘ymoqchi edim. Ayni paytda o‘ta jiddiy ijtihod talab etilmoqda; ushbu kitobda aytilgan fikr shuki, bunday ijtihodni havaskorlar emas, yuksak malakali ulamolar amalga oshirishi shart. Historia monotheistica (lot.) - yakkaxudolilik tarixi. Puer aeternus (lot.) - abadiy bola. Homo Islamicus (lot.) - islom kishisi. Bioetika (ingl.) - biologik tadqiqot va amaliyotlarning etika, ya'ni axloqqa oid jihatlarini o‘rganuvchi fan. - Tarj.


Download 397,89 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   83




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish