Yangi va eng yangi davr falsafasi

---

 

  

Yangi va eng yangi davr falsafasi

Muallif: Sh. Naqibjonov

Ma‘lumot darajasi: Oliy ta‘lim

Tur: Referat

Tavsif: Ushbu referatda falsafaning muhim rivojlanish bosqichini yoritib berilgan.

Jumladan, G’arbiy yevropa va O’rta osiyodagi falsafiy fikrlar rivoji haqida umumiy

tasavvurlar beradi. Ushbu davrda yashab ijod qilgan fransuz mutafakkirlari F.Bekon,

R.Dekart ingliz faylasuflar T.Gobbs, J.Lokk kabi faylasuflarning falsafiy qarashlari

haqida fikr yuritiladi. Qolaversa O’rta Osiyodan Al- Buxoriy, B. Mashrab, So’fi

Olloyor va M.Behbudiy kabi qomusiy olimlarning falsafiy ta’limotlari haqida

ma’lumotlar berilgan.Gollandiyada (1566-I609) va Angliyada (I640-I688) bo‘lib

o‘tgan ilk burjua revolyusiyalari, ularning G‘arbiy yevropa mamlakatlarining ijtimoiy-

iqtisodiy va mafkuraviy jihatdan taraqqiy etishiga ko‘rsatgan ta'siri yangi davrning

muhim voqealari hisoblanadi. Shuni aytish kerakki, yirik mashinali ishlab chiqarish

fan va texnikaning taraqqiy etishini taqazo qilardi. London va Parijda fanlar

akademiyasining tashkil qilinishi, tabiyotshunoslik va matematikaning tez sur'atlar

bilan rivojlana borishi, mukammal soatlar va tegirmonlarning yaratilishi va shu kabilar

davr amaliy ehtiyojini qondirishga qaratilgan javob bo‘ldi. Tabiyotshunoslik bilan

uzviy aloqada, o‘rta asr sxolastikasiga qarshi keskin kurash jarayonida yangi davr

                               ???????? 1 / 2

---

 

falsafasi shakllandi. Bu falsafa mexanistik va metafizik xarakterga ega ekanligi bilan

ajralib turadi, o‘zida davr bilishi xususiyatlarini ifoda qiladi. Kepler va Galileyning

kashfiyotlari, Nyuton tomonidan mexanikaning asosiy qonunlari va prinsiplarining

yaratilgani, mexanikaning nazariy fan sifatida to‘liq shakllanishiga, mexanitsizmning

esa, ilmiy bilish va falsafada hukmron dunyoqarash va metodologiyaga aylanishiga

olib keldi.Tabiat hodisalarini tushuntirishda mexanika qonunlarning

mutloqlashtirilishi, tarixiy yondashishning yo‘qligi eksperimentlar qo‘yish, faktlar

to‘plash bilan ovora bo‘lib, predmetlar o‘rtasidagi bog‘lanishlarni e'tibordan chetda

qoldirishga, o‘z navbatida, tabiyotshunoslik va falsafada metafizik fikr yuritish

usulining shakllanishiga va uning keng qo‘llanilishiga sabab bo‘ldi. Ilk burjua

revolyusiyalari davrida qator yangi ilm sohalarining vujudga kelganligini, ilmiy va

falsafiy tadqiqotlarning bir-biridan aniqroq chegaralana borganligini, falsafada bilish

metodi masalasining keng muhokama qilinganini alohida ta'kidlash zarur.

Til: O‘zbek tilida (lot.)

Nashr etilgan yili: 2013

UDK raqami: 

http://jspi.uz

 

                               ???????? 2 / 2