Z. M. Bobur nomidagi andijon davlat universiteti magistratura bo‘limi

 

 

Mikrochipli  lazerlar.  Ixcham  integrallangan  qattiq  jismli  lazerlar  yuqori 

darajali  yorqinlikdagi  lazerli  ko`rsatkichlarda  keng  miqyosda  foydalaniladi. 

Bo`yoqlar asosidagi lazerlar. Etil spirit yoki etilenglikol dan foydalanib yaratilgan. 

Qo`yilgan  topshiriqqa  ko`ra  bu  favqulodda  qisqa  spektrli uzluksiz  nurlanish ham, 

ultra  qisqa  impulslar  ham  bo`lishi  mumkin.  Bu  impulslarda  to`plangan  yuqori 

energiya    izlanayotgan  na’munada  dog’  shaklida  yig’ilishi  mumkin.    To`lqinning 

o`lchamlaridan  kelib  chiqqan  holda  chiziqli  bo`lmagan  optik  effektlarni  beradi. 

Lazer  nurlari    qutblanishini  boshqarish  esa  o`rganilayotgan  jarayonlarni  kogerent 

nazorat  qilishga  imkon  beradi.  Oyga  uchish  vaqtida  uchuvchili  va  uchuvchisiz 

apparatlar  tomonidan  oy  yuzasiga  burchakli  akslantirgichlar  o`rnatilgan.  Yerdan 

teleskop  yordamida  maxsus  jamlangan  nurni  oyga  yuborishdi  va  oyga  borib 

qaytish  vaqtini  o`lchashdi.  Yorug’lik  tezligiga  asoslangan  holda  oygacha  bo`lgan 

masofa  aniq  o`lchandi.  Bugungi  kunda  oy  orbitasi  o`lchamlari  bir  necha 

santimetrgacha  aniqlikda  o`lchangan.    Lazerlarning  ba’zi  turlari  piko  va  femto 

sekundlarda  o`lchanadigan    qisqa  yorug’lik  nurlari  chiqarishi  mumkin.  Bunday 

impulslardan  kimyoviy  reaksiyalar  o`tkazuvchanlik  va  ularni  taxlil  qilishda 

foydalanish  mumkin.  Yuqori  darajali  impulslardan  kimyoviy  reaksiyalarni  vaqt 

---

 

75 

bo`yicha nazorat qilishga imkon beradi. Bu qisqa yashovchi birikmalrni aniqlashda 

qo`l  keladi.  Impulsning  qutblanishi  manipulyatsiyasi  kimyoviy  reaksiya 

yo`nalishini  bir  qancha  variantlardan  eng  maqbulini  tanlab  olishga  imkon  beradi. 

Bunday uslubdan biokimyoda oqsillarni o`rganishda foydalaniladi.