Z. T. Nishanova, N. G. Kamilova, D. U. Abdullayeva, M. X. Xolnazarova


  Л.И.Анцифирова  Новые  стадии  поздней  жизни:  Время  теплой  осени



Download 12,64 Mb.
Pdf ko'rish
bet240/343
Sana31.12.2021
Hajmi12,64 Mb.
#270960
1   ...   236   237   238   239   240   241   242   243   ...   343
Bog'liq
Rivojlantirish psixologiyasi Pedagogik psixologiya Nishanova Z T

1  Л.И.Анцифирова  Новые  стадии  поздней  жизни:  Время  теплой  осени 

или  суровой  зи м ы .//  Психологический  журнал.  1994  №   3.  С.99-105.

434


vaqt  subyekt  tomonidan  anglanmaydi,  o‘zining  «o‘zgarmasligi» 

haqida illyuziya paydo bo‘ladi.  Keksalikni anglash kutilmaganda 

sodir  bo‘ladi  (masalan,  sinfdoshlari  bilan  uchrashganda)  hamda 

ichki nizolarga olib keladi.  Ba’zan qarilikni anglash bilan bogliq 

inqiroz  o‘smirlik  davridagi  inqiroz  bilan  tenglashtiriladi  (bunda 

ham  o‘zining  o‘zgargan  tanasiga  yangicha  munosabatni  ishlab 

chiqishdan iborat),  lekin qarilik inqirozi oglrroq kechadi.

E.Erikson  konsepsiyasida  qarilik  ilgarigi  hayot  yolining  tu- 

gashi  sifatida  talqin  etiladi1.  Keksalik  psixosotsial  inqirozining 

mohiyati shundan iboratki,  Egoning yaxlitlikka erishishidir.  Kek- 

sa  psixologik  yoshga  o lish   muvaffaqiyatini  E.Erikson  oldingi 

yosh  inqirozlarini  ijobiy  hal  qilish  bilan  boglaydi.  Eriksonning 

ta’kidlashicha,  donishmandlik  ruhning  ma’lum  holati  bolib, 

bunda olm ish,  hozir va kelajakka bir vaqtda boqish,  hayot tarix- 

ini  tasodiflardan  xalos  etish  hamda  avlodlar  bilan  aloqa  o‘rnat- 

ish  sifatida talqin  etiladi.  Donishmandlik keksalik davrining  eng 

yuksak yutug‘idir.

Qarilik  davrida  rivojlanishning  yosh  vazifalari  quyidagilarda 

bolishi mumkin:

—  yosh o‘zgarishlariga moslashish,  tana,  psixofiziologik;

—  keksalikni  adekvat  idrok  etish  (salbiy  stereotiplarga  qarshi 

turish);


—  vaqtni  aql  bilan  taqsimlash,  qolgan  hayotini  maqsadga 

yo‘naltirib foydalanish;

—  rollarni qayta yo‘naltirish,  eski rollar pozitsiyasidan voz ke- 

chish va yangilarini shakllantirish;

—  yaqin  insonlarning  yo‘qotilishi  va  farzandlarning  uzoqla- 

shishi  munosabati  bilan  boladigan  affektiv  holatlarga  qarshi 

kurashish,  emotsional  egiluvchanlikni saqlash;

—  ruhiy  egiluvchanlikka  intilish  (psixik  rigidlikni  yengib 

olish),  xulq-atvorning yangi  shakllarini izlash;

—  ichki yaxlitlikka intilish va o‘tgan umrni  anglash.




Download 12,64 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   236   237   238   239   240   241   242   243   ...   343




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish