|
Quvvat koeffitsienti faol korrektorlari.
Quvvat — ishning shu ish bajarilgan vaqtga nisbati bilan aniqlanadigan fizik kattalik. Agar ish bir tekis bajarilsa, I=A/g formula bilan aniqlanadi; bu yerda A—/ vaqtda bajarilgan ish. Umumiy holda I=yA/(I; bunda a"A — juda kichik Sh vaqt ichida baja-rilgan ish. Q. vatt (Vt) larda ifodalanadi. Q.ning tizimdan tashqari ot kuchi (o.k.) [[deb ataladigan birligi ham mavjud (1 o.k.=735,499 Vt).
Elektr toki muayyan vaqt orali-gʻida bajargan ish elektr toki Q. i [[deb ataladi. Oʻzgarmas tok zanjirida Q. kuchlanish bilan tok kuchi koʻpaytmasiga teng. Oʻzgaruvchan tok kuchlanishi va tok kuchi oniy qiymatlari koʻpaytmasi oniy Q, shu oʻtgan vaqtdagi oʻrtacha Q. faol Q., tok va kuchlanishning amaldagi qiymatlari koʻpaytmasi toʻliq Q, sinusoidal tok uchun toʻliq Q.ning tok kuchi va kuchlanish orasidagi fazalar siljishi burchagi sinusiga koʻpaytmasi reak-tiv quvvat deb ataladi.
Muayyan yuza orqali vaqt birligida tovush toʻlqinlari olib oʻtadigan energiya tovush Quvvat bu Q.ning yuza birligiga keltirilgan oʻrtacha qiymati tovush intensivligi deyiladi(qarang Tovush). N=A/t N=quvvat A=bajarilgan ish t=shu ishni bajarish uchun ketgan vaqt [N]=J/s=w
Oʻlchash asboblari — oʻlchanadigan kattalikning qiymatini (yoki miqsorini) bevosita aniqlashga imkon beradigan vositalar. Analog, raqamli, koʻrsatuvchi va qayd qiluvchi, integrallovchi, jamlovchi va boshqalar turlarga boʻlinadi. Analog Oʻlchash asboblarida kattaliklarni oʻlchash shkala boʻyicha, raqaml i Oʻlchash asboblarida raqamli hisoblash qurilmasi boʻyicha amalga oshiriladi. Koʻrsatuvchi Oʻlchash asboblari oʻlchash natijalarini faqat koʻrib turib aniqlash uchun moʻljallangan. Qayd qiluvchi Oʻlchash asboblari oʻlchash natijalarini qogʻozga qayd qilib borish qurilmasi bilan taʼminlanadi. Bunday asboblar yozib boruvchi (qaydlar qogʻozga diagramma tarzida chizib boriladi) va bosuvchi (oʻlchash natijalari qogʻozga raqamlar tarzida bosib boriladi) turlarga boʻlinadi. Integrallovchi Oʻlchash asboblarida oʻlchanadigan kattalik vaqt yoki boshqa mustaqil oʻzgaruvchan miqdor boʻyicha integrallanadi (mas, elektr va gaz hisoblagichlari). Jamlovchi Oʻlchash asboblari turli kanallar boʻyicha keluvchi ikki yoki bir necha kattalik qiymatini jamlab koʻrsatadi (mas, bir necha elektr generatorining quvvatini jamlovchi vattmetr).
Oʻlchash asboblari korxonalarida texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish maqsadida Oʻlchash asboblari koʻpincha rostlash, hisoblashechish va boshqarish qurilmalari bilan taʼminlanadi. Ular maxsus tuzilgan dasturlar boʻyicha ishlaydi.
Oʻlchash maʼlumotlarini uzatish, oʻzgartirish yoki avtomatik boshqarish tizimlarida foydalanish uchun qulay boʻlgan shakldagi signalni ishlab chiqish uchun moʻljallangan oʻlchash vositasi oʻlchash qurilmasi deb ataladi. Bu qurilma Oʻlchash asboblarini, oʻlchash oʻzgartirgichlari (oʻlchanadigan kattalikni uzatish uchun qulay signalga oʻzgartiruvchi vosita) ni, kuchaytirgichlar va boshqalar moslamalarni oʻz ichiga oladi.
Chiziqlar va burchaklarni oʻlchash qurollari (chizgʻichlar, transportirlar va boshqalar) oʻlchash vositalari, vazn (ogʻirlik) oʻlchanadigan vositalar (mas, tarozi) oʻlchov vositalari deb ataladi.
Elektr taqsimlash qurilmalarida va yuqori kuchlanishli oʻzgaruvchan tok zanjirlarida tok kuchi, kuchlanish, quvvat va energiyani oʻlchash xavfsizligini taʼminlash uchun elektr oʻlchash transformatori qoʻllanadi. Uning birlamchi chulgamiga oʻlchanadigan kattalik (tok, kuchlanish va boshqalar) taʼsir qiladi, ikkinchi (pasaytiruvchi) chulgʻami esa Oʻlchash asboblariga va himoya relesiga ulanadi. Oʻlchash transformatori yordamida elektr Oʻlchash asboblari (voltmetr, ampermetr va vattmetr) bilan elektr kattaliklarning turli qiymatlarini oʻlchash mumkin. Keng maʼnoda — Oʻlchash asboblari turli kattaliklar (fizik, mexanik, elektr va magnit kattaliklar) ni oʻlchash bilan bogʻliq boʻlgan barcha oʻlchash apparatlari, qurilmalari va vositalarini oʻz ichiga oladi. Hozir impulsli va raqamli oʻlchash apparatlari keng qoʻllanilmoqda.
Asosiy elektr birligi quvvatdir. Elektr tokining kuchi nima bilan o'lchanganligini aniqlash uchun ushbu miqdorning asosiy xususiyatlarini o'rganish kerak. Fizika qonunlariga ko'ra, u vattlarda o'lchanadi. Ishlab chiqarish sharoitida va kundalik hayotda qiymat kilovattlarga tarjima qilinadi. Katta quvvat shkalasi hisob-kitoblari megavattga o'tkazishni talab qiladi. Ushbu yondashuv elektr energiyasini ishlab chiqarish uchun elektr stantsiyalarida qo'llaniladi. Ish joul bilan o'lchanadi.
Iste'molchi quvvati qurilmaning o'zida yoki uning pasportida ko'rsatilgan. Ushbu parametrni aniqlash orqali siz kuchlanish va elektr toki kabi ko'rsatkichlarning qiymatlarini olishingiz mumkin. Amaldagi ko'rsatkichlar elektr quvvati nimada o'lchanganligini ko'rsatadi, ular vattmetrlar va varmetrlar sifatida harakat qilishlari mumkin. Quvvat indikatorining reaktiv quvvati faza o'lchagich, voltmetr va ampermetr bilan aniqlanadi. Joriy quvvat o'lchanadigan davlat standarti 40 dan 2500 Gts gacha bo'lgan chastota diapazoni hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
