Zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va komunikatsiyalarini rivojlantirish

Kiruvchi ma’lumot
Chiquvchi ma’lumot
Ma’lumotlarni kiritish tizim osti
1001	Interfeys yaratish	Interfeysni strukturasi	Interfeys dasturi
1004	E.K bazasini yaratish. UNIMARC	UNIMARC strukturasi	Elektron katalog bazasi UNIMARC
1003	TM bazasini yaratish UNIMARC	To’liq matnlar	TM bazasi
Qidirish tizim osti
2001	Metamalumotlari bo’yicha qidirish	So’rov metamalumotlari	EK va ТМ
2002	To’liq matndan qidirish	So’rov	EK va ТМ
2003	Muallifdan qidirish	So’rov	EK va TM
2004	Sarlavha bo’yicha qidirish	So’rov	EK va TM
2005	ISBN bo’yicha qidirish	So’rov	EK va TM
2006	Nashr qilingan yili bo’yicha qidirish	So’rov	EK va TM
Statistika tizim osti
3001	Umumiy statistika	So’rov	Statistik ma’lumot
3002	Xujjat turlari bo’yicha	Statistika so’rovi	Statistik ma’lumot
3003	Foydalanuvchilar	Statistika so’rovi:Foydalanuvchilar	Statistik ma’lumot
3004	Xujjatlarga bo’lgan murojaatlar	Statistika parametrlari: Foydalanuvchilar murojaatlari	Statistik ma’lumot
Ma’lumotlarni chiqarish tizimosti
4001	Elektron katalogni chiqarish	Qidirish so’rovi	EK
4002	To’liq matnlarni chiqarish	Qidirish so’rovi	ТМ
4003	Statistik jadval va grafik xisobotlarni chiqarish	Statistika so’rovi	Statistik jadval va grafik xisobotlar
4004	Audiolarni chiqarish	Qidirish so’rovi	Audio
4005	Pdf larni chiqarish	Qidirish so’rovi	Pdf
4006	Foydalanuvchilar haqida statistic ma’lumotlar chiqarish	Statistik so’rov	Foydalanuvchilar haqida statistic ma’lumotlar

• 
  3.2.Matematik ta’minot.
  
• 
  Kataligizatorning ro’yxatdan o’tish algoritmi.
  

Kirish




F.I.SH kiritish





Bunday isimli shaxs mavjud, qaytadan kiriting

Kataligizator profiliga kirish

IF
Yo’q Ha





Shaxsiy cabinet yaratish





Tugatish

• 
  Tizimga kirish algorotimi
  

Kirish

Login

Agar

Kataligizator profili

Noto’g’ri login
Yo’q Ha





To’lq matn kiritish

Elektron katalog kiritish




Tugatish


Qidiruv algoritmi.

Boshlash

Metama’lumotlar bo’yicha qidiruv

MB

Kalit so’z

Ma’lumot mavjud emas

Agar

Yo’q Ha

Natija

Tugatish

3.3 Badiiy adabiyotlarni elektron kutubxonasini yaratish tizimining tashkiliy va kadr ta’minoti.


Tashkiliy struktura sxemasi
Lavozim yo’riqnomalari

Xodim	Vazifasi	Ma’lumoti
Direktor	Buyruq berib boshqarish	Oliy ma’lumotli va magistr
Direktor o’rinbosari	Ishni taqsimlab beradi	Oliy ma’lumotli va magistr
A.K.T direktor o’rinbosari	Ishni taqsimlab beradi	Oliy ma’lumotli mutaxassis
Komplektator	Xisobga oladi,inventor raqam beradi, ishlov beradi	Oliy ma’lumotli mutaxassis
Kataloglashtiruvchi	Biblografik tasnif beradi	Oliy ma’lumotli mutaxassis va o’rta maxsus
Fonddagi xodim	Fonga kelib tushgan buyurtmalar bilan ishlaydi	Oliy ma’lumotli mutaxassis va o’rta maxsus
Raqamlashtiruvchi	Kitoblarni skanerlab electron nusxasini tayorlaydi	O’rta maxsus
A.K.T	E.K tizimni boshqaradi	Oliy ma’limotli mutaxasis va o’rta maxsus
Xizmat ko’rsatish bo’limi xodimi	Foydalanuvhilarga xizmat ko’rsatadi	O’rta maxsus

3.4 Badiiy adabiyotlarni elektron kutubxonasini yaratish tiziminig dasturiy ta’minoti .
Dasturiy ta’minot umumiy va maxsus turlarga ajratiladi, quyidagi jadvalda ko`rish mumkin:

Dastur	Talab
Operatsion tizim	WINDOWS 10 Pro
Antivirus	ESET NOD32
PDF	PDF-Xchange Editor
Video uchun	Media Player
Audio uchun	AIMP
M.B uchun	MySQL 5.5+
Tizim	IRBIS
Office dasturlari	MC OFFICE 2017
Internet tarmoq	OPERA,Yandex, Chrome, FireFox,Google
Himoya	Firefox

5. 
   Badiiy adabiyotlarni elektron kutubxonasini yaratish tizimining axborot ta’minoti.
   

• 
  3.3 Badiiy adabiyotlarni elektron kutubxonasini tizimining axborot ta’minoti tavsifi
  

Axborot ta’minoti –bu axborot massivlarini tizimlashtirish, uni klassifikatsiyalash va kodlash, axborot resurslarini ma’lumotlar bazasini tashkil etishning yagona tizimidir.



Bestseller asar

Hikoya

• 
  3.6. Badiiy adabiyotlarni elektron kutubxonasini yaratish tizimini texnik ta’minoti.
  

3.3 Badiiy adabiyotlarni elektron kutubxonasini yaratish tizimini texnik vositalar tasnifi
3.3 Badiiy adabiyotlarni elektron kutubxonasini yaratish tiziminining texnik ta’minoti kitob yetkazib berish jarayonlarini mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirishga mo`ljallangan texnik vositalardir. Tizimni yaratish uchun quyidagi texnik talablar qo`yilishi kerak bo`ladi.

Texnika	Talab
Kompyuter	HOME-PC Intel®Silver N5030 CPU @ 1.10GHz 4.00 ГБ 8550С917-6014-4У3С-9896-42034С0599СА 00331-10000-00001-ФФ682
Skaner	Epson DC – 770
Internet tarmog’i	Wi-fi router
Printer	Matritsali printer Epson DFX – 9000N

4. 
   BADIIY ADABIYOTLARNI ELEKTRON KUTUBXONASINI YARATISH TIZIMIDA FOYDALANUVCHI QO`LLANMASI
   

Badiiy adabiyotlarni elektron kutubxonasini yaratish tizimiga kirish;
Foydalanuvchi o`zining electron pochtasi va o`zi haqidagi ma’lumotlarni tizimga kiritish orqali a’zo bo`ladi. A’zolik tasdiqlangandan keyin foydalanuvchi imkoniyatlari faollashtiriladi.
Badiiy adabiyotlarni elektron kutubxonasini yaratish tizimini qo`llanish vazifasi va shartlari;

1. 
   Alisher Navoiy nomidagi O’zbekiston Milliy kubxonasining elektron resurslarni masofaga yetkazib berish xizmatini yangidan ishlab chiqish.
   
2. 
   Ushbu tizimni qaytadan isloh qilish uchun kutubxona xodimlaridan iborat guruh tashkil etish.
   
3. 
   Tizimning axborot, dasturiy, tashkiliy va boshqa ta’minotlari masalalarini ishlab chiqish,
   
4. 
   Xizmat to’lovlarini foydalanuvchilarning kutubxonadagi shaxsiy xisob raqamlaridan emas, click xizmatidan foydalangan xolda amalga oshirish.
   

• 
  Badiiy adabiyotlarni electron kutubxonasi tizimi ishlar tavsifi;
  

O’zbekistonda kutubxonalarni avtomatlashtirish ishlari 90-yillarning o’rtalarida “Axborotlashtirish haqida Qonun” va Milliy ilmiy-texnik axborotlar tarmog’i yaratish bo’yicha dastur qabul qilinishi bilan boshlandi. Kutubxonalarni avtomatlashtirish ishlari O’zbekiston Respublikasi Fan va texnika davlat qo’mitasi hamda Oliy va o’rta maxsus talim vazirligi tamonidan qo’llab-quvvatlandi.
Elektron kutubxonalar va kutubxona konsorsiumlari yaratish bo’yicha dastlabki qadamlar qo’yildi. Fanlar akademiyasining Asosiy kutubxonasida birinchi elektron kutubxona ishlab turibdi. Namunaviy avtomatlashtirilgan kutubxona loyihasi Ochiq jamiyat instituti ko’mak jamg’armasi granti asosida amalga oshirildi.
Mazkur loyihadan ko’zda tutilgan maqsad:
- kutubxona axborotlariga avtomatlashtirilgan holda ishlov berishning barcha
funksiyalarini ko’rsatish va o’rganish;
- kutubxonachilarni avtomatlashtirilgan kutubxonada ishlashga o’rgatish uchun sharoit yaratish.

• 
  Badiiy adabiyotlarni electron kutubxonasi tizimini avariyali holatlar;
  

Tizimda eng ko’p va eng katta avariyatli holatlar bular asosan internet tarmog’i bilan ro’y beradi.Internet tarmog’ining yaxshi ishlamasligi,ob-havoning o’zgarishi ham electron kitob yetkazib berish tizimini avariyaga uchrashiga olib keladi.

• 
  Badiiy adabiyotlarni electron kutubxonasi tizimini o`zlashtirish bo`yicha takliflar;
  

Mening taklifim shundan iboratki,bu tizimni yanada rivojlantirib,bu tiizimni nafaqat O’zbekiston ichida baliki butun dunyo,jahon miqyosiga keng targ’ib etish va Jahon standartlariga mos keladigan qilib yaratish kerak.
Buning uchun quyidagi ishlarni olib borish lozim:
1)Eng yangi va sifatli texnikalar bilan ta’minlash;
2)Ishchi hodimlarni chet davlatlariga malaka oshirish uchun jo’natish;
3)Jahonga mashxur kutubxonalar bilan shartnoma qilish(ma’lumot almashish va ishchi xodimlarning malakalarini oshirish borsida);
4)Internet tarmog’ini yaxshilash.

1-rasm.Dasturni o’rnatib bo’lganimzdan so’ng,administrator bo’limiga kiramiz va baza yaratamiz.

2-rasm.Baza yaratganimizdan so’ng,serverga kirib start tugmasini bosamiz.

3-rasm.So’ng kataligizator bo’limiga kiramiz va parol loginlarni kiritamiz.Bizda parol loginimiz 1,1.

4-rasm.Bazadan o’zimiz yaratgan bazamizni topip o’sha bazaga kirib olamiz.

5-rasm.Mana biz buyerda 5 ta kitob kiritib qo’yganmiz.

6-rasm. Birinchi bo’lib 700-maydonga muallifning isim familyasini kirtib olamiz.

7-rasm.200-maydonga sarlavhalarni kiritib olamiz.

8-rasm.210-maydonga nashr etilgan yil,qayerda va qaysi bosmaxonada nashr etilgani to’g’risida ma’lumotlar kiritamiz.

9-rasm.Mana bu oynada statistikani ko’rishimiz mumkin.

10-rasm.Выполнить tugmasini bossak manashu bazamiz haqidagi barcha statistic ma’lumot bizning kopyutermizga saxranit bo’ladi.

11-rasm.Mana bu oyna esa ekport oynasi.Biz bu oynada o’zimizning bazamizni ekport qilishimiz mumkin.Eksportni ham 3 xil turda amalga oshirishimiz mumkin.Bular:ISO fayl,Matnli fayl,XML ko’rinishlarida.

12-rasm.Bu pynamiz import oynasi.Buyerda biz faylarimizni 5 xil usulda import qilishimiz mumkin.Bular:ISO,matnli,XML,excel,CSV ko’rinishlarida.
Va shu tariqa ketma-ketlikda kitoblarni kiritishni davom etamiz.